Archivering » Ach Lieve Tijd » Deel 9: Westfriezen en hun boeren » pagina 219

Twintig eeuwen West-Friesland, de Westfriezen en hun boeren

Dat was de aanleiding tot het oprichten van de eerste groentenveiling van West-Friesland, zelfs van de wereld. In later jaren kwamen er ook veilingen in Hoogkarspel, Bobeldijk, Winkel en Broekerhaven.

Aan de voormalige Hondenweg (nu Van Veenweg) in Heerhugowaard lag het land van Tromp. Omstreeks 1925 teelde Tromp hier eetaardappels, zoals de poepemuize. Het devies van de tuindersfamilie Tromp was ‘Hard teugen vuil, goed voor kwaliteit’. Op de foto worden de aardappels gerooid, een extra drukke tijd voor de boer en zijn helpers. Op de achtergrond is de Dionysiuskerk te zien. Het land van Tromp bestaat niet meer. Nu staat er de Schilderswijk van Heerhugowaard. (C. Modder, Aartswoud)

Wonderen der techniek

Rond 1900 kwamen in de landbouw grote technische verbeteringen tot stand. Belangrijk was de zelfbinder, die het graan niet alleen maaide, maar ook de schoven bond. Een ander wonder van techniek was de dorskast. Aanvankelijk door een stoomlocomobiel aangedreven, verloste deze machine de boeren van het tijdrovende dorsen. Je kon de schoven er zo ingooien en het koren kwam van het kaf gescheiden schoon in mudzakken terecht. Het stro werd met drie touwtjes erom tot pakken geperst.

Uienbouwers in 1915 aan het werk op een veldje in Grootebroek. Achter hen de Grootebroeker tramremise. (P.M. Rooker, Enkhuizen)

Deze kostbare machines werden vaak gezamenlijk door een aantal landbouwers aangeschaft. Piet Schaap en Reier Kuiper, twee akkerbouwers uit de Groetpolder bij Winkel, kochten zo'n dorskast en zij gebruikten de machine eerst voor hun eigen oogst. Daarna trokken zij er mee langs de boeren om met loondorsen de kosten te drukken. Zij bestreken een vrij groot gebied dat was gelegen tussen Kolhorn, Winkel en Haringhuizen.
Boeren met kleine hoeveelheden graan verzamelden het zaad op een centraal gelegen erf, om het moeizame transport met paarden van de zware dorskast zoveel mogelijk te beperken. Ondanks deze technische vooruitgang moest de dorskast door vier extra mensen worden bediend, buiten het vaste personeel van de boer. Een ingrijpende verbetering kwam pas na de Tweede Wereldoorlog met het in gebruik nemen van de maaidorsers of combines, die bediend werden door slechts één man.

Tulpenkraam

Omstreeks 1900 ontwikkelde zich schoorvoetend de bloembollenteelt in West-Friesland.

Begin 20ste eeuw kwam de stoomtechniek de boeren een handje helpen. Bij het bedrijf van D. Wit aan de Wateringskant in de Moerbekerpolder werd in 1916 de locomobiel ingezet om het graan te dorsen. (A. Wit, Nieuwe Niedorp)