Westfries Genootschap Archivering Bouwhistorie Creatief Westfries Geschiedschrijving Kap en Dek Landelijk Schoon Monumentale Kerken

Projector Reiscommissie Textieloverleg Vrienden Westfries Museum Westfriese Families Westfriese Molens

▲

Archivering » Boeken » Dokter in West-Friesland » Pagina 107-111

Boer en Stad: Te gast ¹)

(fragment)

Wat zelle jullie nou ophore van wat ik je te vertellen hew. Ik ben nei Amsterdam te gastereren weest! Nei Amsterdam te gastereren weest??! Ja, niks meer en niks minder! Hoe of dat nou zo baikwam? Wel, ik ben bai Johan Braakensiek te gast weest toe ie 40 jaar as tekenaar verbonden was an 'die Groene Amsterdammer'. Dat is 'n krant met 'n groen omslag, die maar iens in de week drukt wordt en versierd is met platen en tekeningen van die beroemde Braakensiek en are grote lui en die heel mooi om te lezen is, al begraipe wai boeremensen ok lang alles niet. M'n lieve mensen, deer zat wat an vast. 't Begon 's middags al met 'n receptie, die main veul te deftig was, maar weer Dr. De Visser hem aars heel netjes uitleit het weerom ie zoo beroemd was en weerom iederien hem zoo graag laien mocht; dat de Koningin hem ok eerde en dat ie deerom 'n riddekruis kreeg. Deer werd je koud van zo as 'm dat anpakte en ons ok. Jonge, jonge, wat geeft dat 'n beroering in je binnenste as je zoo'n magere, bleke man, nei veertig jaren van straid en moeite 'n doel zien beraike weer ie niet van had durven drome en wat ie toch eerlijk en glansraik verdiend had.

Ik was blaid, dat de muziek maar 'n moppie speulde, want as ik niet oppast had, was er 'n traan in m'n glaasje port vallen. Deer wier ons ok meedeeld, dat de eremaaltaid om half acht 'n aanvang zou nemen en dat het om zeuven uur intree was, Prinsengracht nommero zoveul. 't Nommer ben ik vergeten.
Ik docht dat 't bai boeremense was, want ze hiette Dikkie en Tais, wat name benne, die beter bai ons as bai zokke deftigheid passe. Ik vond 't veul en veul te laat en deer de wekker van main maag altaid om 12 uur ofloopt, ben ik eerst 'rs nei 'n melkhuis gaan en hew 'k 'n broodje met worst en 'n glaasje melk besteld. Toe 't op was kwam 'n bediende nei me toe en vroeg: 'n Servelaat? (ik wist bai m'n ziel niet wat of dat was) en 'n glaasje melk, 80 centen alstublieft? 80 Cente en den nag lillek kaike as je maar vaif cente te veul betale. Je moet er maar om lachen, dat is 't beste ok. 'n Glaasje melk 20 cente as bai ons de keis nag gien 40 geldt? Ik was toe wel 'n beetje met m'n taid verlegen en ben ik nag weer 's nai main zwager gaan, die me vertellen zou weer of ie logement voor me besproken had. 't Was een afgeweerlichs end, maar om zeuven uur was ik weer present, dat begraipe jullie nouw zo wel. Op die intree kreeg je net as op de receptie weer 'n vrai gelaggie, wat je best merken konne, want er waren er wel die twee of drie van die dure slokkies namme, die je aars ok lang niet voor 'n bang gezicht kraige zouwe. Op de minuut of hoorde je 'n kerkklokgeluid; 'daar slaat de gong', zai er ien en toe gonge ze ok allemaal en wel 'n trap op nei boven. Mense, mense, wat 'n gezicht! Zo'n zaal, zo'n tafel, zok licht, wat 'n vlaggies an de wand en wat 'n deftige menschen, allemaal prefessers, kunstenaars, skraivers en wat 't mooiste was, net zoo goed vrouwe prefessers, vrouwe beeldhouwers, vrouwe schilders, vrouwe skraivers, van alles wazze der twei soorte, wat ze vast van ons ofkeken hewwe, want wai hadde al eeuwen eerder net zo goed boerinnen as boeren.

Wat jullie nouw? Ik zat tusschen twei skraifsters in, pratige vrullies, ik mag er niks aars van zegge, en op m'n bord lag 'n kaartje met: den Weled. Heer Jb. van der Plas, vertegenwoordiger van het platteland, erop. Die muis had later 'n steert je, wat brak die saus me op. De juffrouw die links van me zat, most alle skuttels vasthouwe weer wat ofrolle kon, want of het hufterighaid, trilderighaid of zenuwen wazze, weet ik niet, maar m'n iende hand trilde as 'n lammeresteertje en de juffrouw rechts most alles eers proeve, omdat ik zo'n grint hew an alles wat zuur is. Ja, lach maar, maar ik hew 't met m'n dames heel goed had, m'n vrouw had niet beter op me passen kennen as zullie dein hewwe.
En wat we niet eten hewwen, je zou 't niet geloven as ik 't brieffie niet meenomen had weer alles opstond. 'n Hele halve rooie kreeft, die je zelf maar ofhakke moste, niet met 'n mes, 'n vork of 'n lepel, maar met 'n zilveren krabber, 'n halve snip, 'n fasante bien, steurekuit, opgerolde vis zonder graten, bokkingreggies, oliesprot, die noemde ze sardijnen, soep, maispap, kalverennier, gamelen, bessepent over droge raist, ik skai er maar uit, want ik ben nag niet halfweg. 't Ging alles nag al goed, ik lustte temet alles, al had ik de snakkerighaidjes 't liefst .... maar, 't breidst kwam achter. 't Zel 'n uur of negen weest hewwe, toe stond de ceremoniemeister op, hiette ons allemaal welkom en was blaid dat er zo'n hoop an hun oproep gevolg geve hadde. Wat de regeling van de feestdis betrof, was het bestuur overien komen, dat de voorzitter van de Redactie van de 'Groene Amsterdammer' de eerste offisjele toost zou uitbrengen en dat vervolgens het woord gegeven zou worden aan de regeeringsvertegenwoordiger, aan de vertegenwoordigers van de wetenschappelijke genootschappen, van de kunstkringen Pictura et Arti (je moet 't maar onthouwe kenne) en eindelijk aan de vertegenwoordiger van 't platteland. Ik skrok me 'n aap, vloog zo maar in iens op en vroeg: mien je main, menheer de ceremoniemeester? Natuurlijk, kwam er uit z'n gladgeschoren bakkes, dat zal toch geen bezwaar voor u wezen, mijnheer Van der Plas, anders zoudt ge u toch niet tot afgevaardigde hebben laten kiezen, nietwaar? En dat ik u het laatste noemde, zal u geen ergernis zijn, als ik u zeg, dat ge nog tot het eerste derde van de aangegeven sprekers behoort. Maar ik hew me toch zeker niet angeven, riep ik. Neen, zai ie, maar u doet het (en toe noemde ie 'n woord, dat ik nag niet begraip): kwaaie tate kwa. Nou, ik wier skiftig, voelde dat ik rood wier en de juffrouw, dat ziende, trok me an m'n jassie en zai: gaat u maar kalm zitten, dat zal nog wel goed afkomen. Ik was toch 'n beetje stil in m'n laif, maar as je kwaad benne, den durf je, dat ik docht al gauw: as 't den toch beure moet, dan zel ik glad of zegge wat me op de tong komt en ze deres lekker onder de neus douwen wat Pieterbuur opskepte toe ik 'm vertelde, dat ik nei Amsterdam te gastereren most. As m'n buurvrouwen an derlui are kant eres 'n praatje hielden, zat ik me maar te bedenken en wat zel je me nouw, ik was klaar toen ik ofroepen wier. Dames en heren, mag ik uw aandacht verzoeken voor mijnheer Van der Plas, de vertegenwoordiger van 't platteland?, vroeg de ceremoniemeester. Ja, docht ik, verek maar, en deer ik an 't onderend van de tafel zat, ging ik met gezwinde pas nei 't midden van de tafel, vlak voor de jubilaris. Meneer de jubilaris, zai ik, je hewwe zelf hoord, dat ze met alle geweld wille, dat ik hier ok spreke zel, wat aars lang m'n dagelijks werk niet is, want zien je, ik ben maar 'n ienvoudig boeremanje uit de streek, weer je zooiets niet van verwachte magge. Maar zel je denke, hoe kom je den hier verzailt; m'n goeie man, en, dat is 't nou net, wat ik je deres netjes vertel1en wil. 't Zel 'n week of wat leden zijn, toe kreeg ik 'n grote gedrukte pampieren brief, weerin ze me berichtten, dat er 'n hele boel heren en dames waren, die 'n verieniging opricht hadde om jou op deuzen dag te huldigen. Die verieniging noemden ze ‘'n kommetee’, waar alle partaien, standen en kringen in verteugenwoordigd wezen moste en vroegen ze main of ik voor 't boereland deerin zitting wou nemen. Ze wouwe graag wat gouw antwoord hewwe an de secretaris, die zich met beleefde groet teekende as .... ja wel, gien mens kon lezen wie of ie was. Wat is dat toch 'n teugenstraidighaid. Nag gelukkig, dat er boven an den brief Kaisersgracht 333 stond, dat toe hew ik an die maar skreven. An Kaisersgracht 333. De groetenis weerom, dat wil ik wel. Jb. van der Plas.

Dat duurde gien drie dagen of ze skreven me, dat er 'n album uitgeven wier, of ik deeran en an alles meedee, en in welke kwaliteit ik in dat album wenschte ingeskreven te worden, en weer 'n beleefde groet. Nou, ik wil eerlek bekennen, dat ik er mee vereerd was, dat deer niet van, wist ik gouw wat ik skraive zou, maar kwaliteit deer zat ik mee en de vrouw ok, maar Pieterbuur zai, dat je skraive moste wat je benne. Nou, boer, zai ik, da's nag al wiedes. Maar zo kon je je niet tekenen, omdat er zo nag wel elf waren, zai buur. Voorzitter van Nut en Genoegen, of zo wat. Maar dat ben ik niet. Wat ben je dan wel? vroeg ie. Diaken, brandmeister, hooisteker, zai ik. Nou, geef, deer den 't voornaamste van op. Geweerlicht, ik ben toch alle drie! Dat ik op m'n skraif. An Kaisersgracht 333. De groetenis weerom, ik doen mee en jullie kenne in alles op me rekenen. Jb. van der Plas, diaken, brandmeister en hooisteker. Of dat insloeg, 't antwoord kwam dadelek of. Ze vroegen me wat ik er voor over had en of ik dat den maar skraive wou op 't geperforeerde strokie an 't onderend van de are bladzai en 't ofskeure en opzende an 't bekende adres. 't Mocht wat, ik wist nag niet hoe die kerel hiette. Dat was wat. Deer zatte we met twei biene in ien sok. 't Zat er bai de boere niet zo erg an, weet je. De nuwe eerappelen hadde wel goed praist, maar wiere zo gouw ziek, de bloemkool draaihartig, de uien waren niks waard en der was gien sla- en gien snaiboon die niet roestig was en as je den in je buultje graipe, den ben je zoo gouw an de boom. Maar wat weerlicht, docht ik, as de butter geld zal gelden, den moet je maar karne ok en ik zette twei caifertjes naast mekaar op 't brieffie en ze praattte den welderes van zelfvoldoening, maar ik ben nag nooit zo in m'n hum weest as dat ik dat toe met zo'n royalighaid dein had. Nou, zo hadde ze er deer ok vast over docht, want binnen twei maal vierentwintig uur had ik al weer 'n brief, weerbai ik uitnodigd wier om vooral en vooral op de gastdag te kommen, wat ze bijzonder op prais stelle zouwe. Bijzonder op prais zouwe stellen. Ik vloog van m'n stoel op. Dat doen ik, dat doen ik, moeder .... dat doen ik! riep ik zo luid, dat ze 't buiten wel hore konne. Maar m'n lieve mensen, m'n lieve mensen, toe brak de daik deur; moeder kwam an 't woord. Kaik eres, man, zai ze, ik wil d'r nou eres niks van zegge; as je deer zinnighaid in hewwe, den ken je dat van main gerustig doen. Je hewwe al zo oftig nei 'n mooi uitje uitkeken, dat as je dat nou toelacht, den gun ik je dat van harte, maar den zel je er ok heel wat voor over hewwe moete. Voor over hewwe moete? Hoe mien je? Nou moet je niet zo lillek kaike, zai ze, want alles is voor de klucht. Kaik ik den zoo lillek? vroeg ik. Jij magge ok mee. Dat weet ik wel, maar voor main hew ik gien koste te maken, maar as jij nei al die grote heren wille op zo'n deftige gastdag, den moet je eerst 'n nuuw pak maken leite en nuuwe skoene kope, want die benne zo buiten model, dat ze meer nei je skoene den nei je gezicht kaike zouwe. 't Is nag al wat. Ja en nou moet je niet eres zeure, maar de knoop eres flink deurhakke ....

Maar deer was wat aars wat me niet meevalle zou. Ik had van die leste brief allien 't begin lezen en de rest maar oversloegen en deer skreven ze in, dat voor elk couvert 15 guldens in rekening brocht worre zou en dat betekende, dat ieder z'n aigen gasteraitje betalen most. Zokke bulesnaiers. Nei, dat benne wai bai ons op 't boereland niet wend hoor! Al kwamme jullie allemaal bai main te gast, den kostte je dat gien cent en haalde ik jullie nag raiend van 't station of. Zokke lilleke bot had ik nag nooit vangen, maar afainig, die ziet van onder allien maar bleek en het bovenop 'n mooier kleurtje en zo is 't met main nauw ok, want ik ben toch nag merakel blaid, dat ik hier goed en wel arriveert ben. Dat zat ok nag in de zwerighaid ....
As we nauw niet eres met die dure spoor, maar voor deuze keer erderes met de Hoornse boot nei Amsterdam ginge en as we den bai zwager en zus te warskip blaive konne den kwam er an dat al maar aftellen ok eres 'n end. Dat wai vanochend vroeg op Hoorn of, onze Kees het er ons netjes met de Bles brocht en wai op de boot, moeder onder en ikke boven. Al z'n dagen, dat gong goed, maar toe we bai 't Markense gat kwamme, komt er zoo'n witborssie nei me toe me vragen: of ik eres bai mevrouw beneden komme wou. Dat was de eerste keer van m'n leven, dat main vrouw Mevrouw noemd wier. Ik docht dadelek, dat zit er niet an en ik holde die trap of. Ze zag me niet of 't was: manje, manje, wat ben ik ziek, wat ben ik ziek. Ik zeg wat skeelt er den an m'n lieve waif. Ik moet al maar bra-aken, braken. Wel de weerlicht, den ben jij braakensiek en nei die kerel moet ik vandaag nag wel te gast. Maar nei hoor, deer kon geen lachie af. Gelukkig duurde 't niet lang. Toe we 't Markense gat voorbai waren, trok ze bai en toe we op de steiger stonde, was 't of ze in 'n are wereld was, dat wai op zwager en zus of. Deer weren we hartelijk ontvangen. Van 'n extra koppie met zoet friste we op, rejale koppiesstikke, ze wete in Amsterdam de weg ok, maar we zatte nag gien kwartier of deer kwam snaartje uit de hoek. Hoor 's zwager, ik hoop dat je 't me niet kwalijk nemen zult, maar wij zijn hier niet zo behuisd als jullie daar buiten, dat 't zijn hier allemaal kleine hokjes en we missen die prachtige bedsteden van thuis; zoodat jij vannacht in een logement zult moeten slapen, want ik heb voor zus maar een twijfelaar ter beschikking. 'n Twaifelaar? en ik keek eres goed an en nou kenne ze van main part alle boeren van West-Friesland vragen wat 'n twaifelaar is en dan zelle ze allemaal zegge: da's 'n kerel, die niet voor z'n miening uit durft te komen en wat was 't .... 'n ledikantje, weer je amper met z'n tweie op legge kenne ....

1) West-Frieslands Oud en Nieuw IV, blz. 65 vlgg. Er zijn in dit stuk, tot het schrijven waarvan de huldiging van Van Balen Blankens vriend, de vermaarde politieke tekenaar van De Groene, Johan Braakensiek, de aanleiding was, persoonlijke herinneringen verwerkt.

 

---

© 1924-2021 Westfries Genootschap - Contact - Sitemap - Privacyverklaring

West-Friesland, een streek met karakter binnen de Omringdijk.