Archivering » West-Friesland toen en nu » Deel 7. Sporen van strijd » pagina 3
De geschiedenis van West-Friesland zit vol roerige momenten. Ruzies, rellen, oproeren en oorlogen trokken hun sporen door alle eeuwen heen. In monumenten en bouwwerken zijn die herinneringen aan beroeringen en strijd zichtbaar of zelfs tastbaar aanwezig.
Onrust, opstand en andere troebelen hebben altijd een oorzaak. Politieke conflicten en sociale
onzekerheden, zeker in het verleden vaak samenhangend met wijzigingen in het religieuze klimaat,
kunnen een aanleiding vormen voor oncontroleerbare uitbarstingen. De rede maakt daarbij al snel plaats
voor de emotie. Als dan ook nog intrigerende leiders de suggestie wekken dat de oorzaak te vinden is
buiten eigen dorp, stad, regio of land dan is de mogelijkheid voor een grootschalig conflict levensgroot.
De geschiedenis van West-Friesland geeft daarvan talloze voorbeelden.
Het meest linkse van de drie Bossuhuizen waarop omstreeks 1600 een
doorlopend fries is geplaatst ter herinnering aan de Slag van Bossu in 1573. (Foto TM)
In de Middeleeuwen ging het er vaak heftig aan toe. De vrijheidsdrang van de West-Friezen kostte in
1256 het leven aan de Hollandse graaf Willem II. De bijna doorlopende ruzie met de Geldersen en hun
trawant, de zeerover Grote Pier, beheerste een groot deel van de 15de en 16de eeuw. Maar ook binnenslands
waren conflicten tussen dorpen en steden vaak aanleiding tot bloedige afrekeningen.
De Spijtbroekstoren in Enkhuizen herinnert aan de strijd tussen de stadsbewoners en de inwoners van
Stede Broec. Economische rivaliteit tussen Alkmaar en Hoorn was eeuwenlang de oorzaak van ruzies tussen
deze steden.
De Opstand in de jaren zestig en zeventig van de 16de eeuw was ten dele een verzet tegen de belastingen,
maar de religieusfanatieke maatregelen van de katholieke Philips II tegen de protestantse Nederlanden
versterkten de voedingsbodem voor een lange en bloedige strijd. De Slag op de Zuiderzee in 1573 was
daarbij een belangrijke openingszet.
In de Tweede Wereldoorlog was er het verzet tegen de gehate Duitse bezetter. Maar gewelddadige
uitbarstingen op kleine schaal komen we ook regelmatig tegen, zoals een turfoproer in Hoorn in de 18de
eeuw. En wat te denken van de inwoners van Oudkarspel? Zij joegen de schooljuf, die het met de bovenmeester
hield, in 1899 onverbiddelijk het dorp uit.
Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.