Bibliotheek » West-Friesland toen en nu » Deel 7. Sporen van strijd » pagina 48-49

7.10 Oorlogsmonument in Medemblik

Eerbetoon tijdens de oorlog geplaatst

In Nederland heeft bijna elke stad of dorp een oorlogsmonument. Vrijwel overal is het opgericht na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het vermeldt meestal de slachtoffers van de bezetting zoals verzetsstrijders en weggevoerden. Medemblik heeft een oorlogsmonument dat niet in dit kader past. Het staat op de hoek van de Breedstraat en de Nieuwstraat. Dit monument is ontworpen en geplaatst ín de Tweede Wereldoorlog.

De plaatsing en onthulling van het oorlogsmonument in Medemblik gebeurde zonder bemoeienis van de Duitsers. Deze onwaarschijnlijke houding van de bezetter is mogelijk terug te voeren op een gevoel van respect voor de geüniformeerde tegenstander, de militair die aan de andere kant van de frontlijn zijn taak had moeten uitvoeren. Het monument herdenkt de manschappen van het garnizoen dat in 1939 en 1940 in Medemblik was gelegerd.

De plaquette op het monument. (Foto TM)

De mobilisatie, die begon op 28 augustus 1939, had namelijk voor Medemblik – en daar niet alleen – een heel nieuwe functie geschapen, die van garnizoensstad. Militairen werden samengebracht in grote gebouwen, vaak scholen, om getraind en voorbereid te worden op een gevechtstaak in één van de oorlogsgebieden.
Medemblik was aangewezen om een deel van het 11de regiment infanterie te herbergen. De Sint Jozefschool, huize Sint Martinus en het verenigingsgebouw Sint Pieter werden door het leger gevorderd. Dat gaf aanzienlijke overlast en daarom werd in het najaar gestart met de bouw van barakken. Een ander deel van dat 11de regiment was in Enkhuizen gelegerd.
Als de dreiging van een inval te groot zou worden, waren al deze militairen bestemd om de Grebbelinie te verdedigen. In februari 1940 werden de soldaten uit Medemblik naar hun toekomstige gevechtsgebied vervoerd.

Grebbeberg

Al snel na de capitulatie kwam de commissie O. en O., de groep mensen die voor ontspanning en ontwikkeling van de wachtende troepen had gezorgd, met een plan om een gedenkteken op te richten voor de militairen die inmiddels heldhaftig hadden gevochten op de Grebbeberg.

De nationale herdenking in mei 1980. (WFA)

Ze waren een beetje Medemblikkers geworden.
Uit een brief van de gemeentesecretaris van 27 februari 1941 valt op te maken dat het monument klaar is. Het ontwerp kwam van de reserve-luitenant Benninga. De gemeentearchitect Ruyter had daarbij geholpen. Het metselwerk kostte tweederde van de begrote prijs en de metselstenen waren een bijdrage van de gemeente. Steenhouwer Vogelpoel uit Hoorn voerde de opdracht uit. De totale kosten waren op ongeveer ƒ 225 uitgekomen. De samenwerking tussen metselaar en beeldhouwer had te maken met de aard van het object.
Uit de met bakstenen gemetselde zuil was het profiel van een Nederlandse militair naar voren gekomen.

Het monument in het voorjaar van 2010.
(Foto TM)

De onthulling door burgemeester Peters
in 1940. (Pc)

Westfries Biografisch Woordenboek
Koomen, Theodorus Wilhelmus
(1929-1984)

Westfrieslandspel
Cultuurvraag

Weblog Uit en Thuis
6-6-2016: Voorjaarsstreekmiddag in Andijk, herdenken en genieten

Kroniek van
West-Friesland
Februari 1981