Bibliotheek » West-Friesland toen en nu » Deel 8. Tuinders, bollenbouwers en saetluyden » pagina 40-43

8.8 Conservenfabriek in Noord-Scharwoude

Een wankel rijksmonument met stutten

Gestut door stevige palen staat aan de Voorburggracht in Noord-Scharwoude de voorgevel van conservenfabriek De Burg. De bouwvallige muur is een rijksmonument. De fabriek werd in 1878 gebouwd door de Duitse firma Grelinger en Jansen. In het begin verwerkte men hier vooral witte kool tot zuurkool en werden groenten gezouten. In 1894 nam Peter Verburg de fabriek over, waardoor de naam Noordhollandsche Conservenfabriek Peter Verburg ontstond.

De voormalige Noordhollandsche Conservenfabriek van Peter Verburg aan de Voorburggracht te Noord-Scharwoude in 2010. (Foto TM)

De nieuwe eigenaar koppelde aan de fabriek enkele tuinbouwbedrijven die voor de toelevering van verse groenten zorgdroegen. Verburg bestaat niet meer maar nog wel bedrijven zoals Vezet in Warmenhuizen en Hessing in Zwaagdijk-Oost. Zij ontwikkelden zich vanuit de zuurkool tot groentesnijders die gebruiksklare groenten leveren aan grootwinkelbedrijven. Dit zijn voorbeelden van het in eigen regio toevoegen van waarde aan de producten van het land. Dat gebeurt echter niet alleen op aparte bedrijven maar ook op de teeltbedrijven zelf. Tuinders die witlof zaaien en daaruit de wortels oogsten, kwamen jaren geleden al op het idee die wortels op het eigen bedrijf tot krop te maken en die bij de veiling af te zetten. Daaruit groeide een tweede tak op het teeltbedrijf die nu plaatsvindt in geconditioneerde ruimten waarin het vrijwel het gehele jaar mogelijk is de wortels op water in het donker tot krop te trekken. Ook bij tulpen gebeurt iets dergelijks. Bollenbouwers telen eerst hun bollen, oogsten die en trekken die in de winter in kassen, veelal op water, tot tulpenbloemen die naar de veiling gaan. West-Friesland is voor deze bloemen het grootste productiegebied in Nederland en ook in de wereld.

Detailopname van de gevel. (Foto TM)

Naar het buitenland

Na omstreeks 1850 profiteerde de tuinbouwsector van de toegenomen mogelijkheden die export bood. In de antwoorden op een enquête van de Landbouwcommissie van 1886 werd in vrijwel alle onderzochte tuinbouwgemeenten de export dan ook als één van de voornaamste bronnen van inkomsten aangemerkt.
Toen het spoorwegnet onze regio ontsloot, zag Gerrit Wagenaar uit Broek op Langedijk als één van de eersten de mogelijkheden die dat bood voor de export. Vanuit zijn woonplaats liet hij met twee schuiten zijn groenten naar Amsterdam en Rotterdam brengen en zelf voer hij iedere dag op Alkmaar, vandaar dat hij Alkmaarpluter (soort beurtschipper) werd genoemd. In 1865 kreeg Heerhugowaard een station en daar maakte Wagenaar dankbaar gebruik van. Hij verzond in 1866 een lading wortelen naar Rotterdam, met bestemming Engeland en werd zo de eerste groente-exporteur. Zijn zoon Klaas, bekend als KW, zette het bedrijf voort. KW, die in 1924 overleed, verzond naar geheel Europa, Noord- en Zuid-Amerika en zelfs naar Brits-Indië.
Hij stichtte in 1924 ook de conserven- en zuurkoolfabriek K.Wagenaar Gzn.

Westfries Biografisch Woordenboek
De Heer Kloots, Maarten
(1873-1943)

West-Friesland
toen en nu
9.5 Poortgebouw van het weeshuis in Medemblik

Bibliografie van
West-Friesland
1979

Weblog Uit en Thuis
18-7-2017: Zomeravondwandeling ondanks de regen geslaagd