Archivering » West-Friesland toen en nu » Deel 10. Stolpboerderijen » pagina 12-13
Aan het verfraaien en versieren van de boerderij werd veel aandacht besteed. Dit is goed te zien aan de dakopbouw boven de voorgevel van de Noord-Hollandse boerderij van Sam en Truus Broers in Wadway, met huisnummer 33. Leden van de familie Broers wonen en werken al vanaf het bouwjaar 1877 in deze stolp.
Van oudsher kreeg een driehoekige topgevel van hout langs
de beide schuine zijden een versiering, windveren geheten.
Van boven was die gevel afgedekt met een schuin geplaatste
plank, het waterbord. Windveren en waterbord werden op de
top verbonden en bekroond met een makelaar. Dat was een
verticale plank met uitgezaagde versieringen. Die makelaar
bracht de verbinding tot stand tussen de windveren en
voorkwam inwateren bij regen.
Gedurende de 19de eeuw werd op de Noord-Hollandse stolp
de driehoekige houten dakkapel, met daaronder een doorlopende goot, vervangen door een fraai versierde dakopbouw
met stadse allure. Gemetseld van steen, doorlopend vanuit de
onderpui, met een raam of dubbele deuren naar een heus
balkon met hek. Achter die fraaie topgevel bevond zich niet
altijd een (slaap)kamer, veelal was de ruimte intern loos en
gaapte daarachter slechts de hooizolder.
De kleuren van het schilderwerk aan de houten dakopbouw
lagen vast. De zijkanten kregen het lichtste West-Fries groen,
een raamkozijn of deur werd donkergroen en de stopverfranden, windveren en makelaar schilderde men wit.
De dakopbouw bij de stolp van de familie Broers in Wadway is
geen dakkapel maar een in het midden verhoogde voorgevel,
die de goot onderbreekt. De opbouw is getooid met een stel
ajour, open gezaagde, windveren en verbonden door een fraai
uitgezaagde brede makelaar in de top. Daarboven rijst uit het
dak de hoge gemetselde schoorsteen op. De stenen gevel van de dakkapel is bovenin grotendeels gevuld met twee witte
bewerkte bogen die wenkbrauwen genoemd worden.
Daaronder bevinden zich twee stel openslaande deuren met
glasruiten. Die komen uit op een balkon met rijk opengewerkt
ijzeren hek, gestut door twee forse bewerkte consoles. De brede
dakgoten aan weerszijde van het balkon worden gedragen
door kleinere uitgezaagde houten consoles, gootklossen. Deze
zijn bevestigd op een brede achterplank, die met lijstwerk is
versierd. Op de voorgevel van de stolp vallen ook de platte
zuilen in de vorm van geblokt gemetselde pilasters op.
Boven die voordeur en boven de vijf grote ramen in T-vorm
prijken ook wenkbrauwen, decoraties van in reliëf versierde
stenen bogen. De twee ramen links zijn van de pronkkamer, de
middelste van de woonkamer en uiterst rechts is het keukenraam. Wanneer we de ramen van de boerderij zien als de ogen
in de gevel van de stolp, dan is de term wenkbrauwen een
toepasselijke benaming. De Wadwayse stolp is deels in gebruik
als woonhuis en deels als kapsalon. Achter de voordeur met
bovenlicht en het uiterste raam rechts stonden enkele decennia
geleden de koeien op stal. Nu voorziet Truus Broers op die plek
de inwoners van Wadway en omgeving van een eigentijds
kapsel. De naam van haar salon luidt De Lange Regel.
Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.