Bibliotheek » West-Friesland toen en nu » Deel 12. Rond kerk en kroeg » pagina 26-29

12.6 Het Witte Kerkje van Benningbroek

De tragedie van Bouwen Pilgromszoon

Het Witte Kerkje in Benningbroek, gebouwd in de 16de eeuw, is gezichtsbepalend in het oude lintdorp. Veel Benningbroekers zijn op het kerkhofje begraven en elke grafsteen vertelt zijn eigen verhaal. Eén sterfgeval krijgt speciale aandacht middels een herdenkingssteen in de kerkmuur.

Het monumentale kerkje van Benningbroek is vermoedelijk omstreeks 1548 gebouwd, blijkens een sluitsteen met dat jaartal. De klok is nog ouder en dateert van 1525. De toren is waarschijnlijk 18de-eeuws, maar werd in de 19de eeuw vernieuwd. De kerk is gewijd aan Petrus. Zijn symbool, een sleutel, is te vinden op een steen in de kerk. Achter de kerk staat een roodstenen gebouwtje, de consistoriekamer. Vroeger stond de kerk bekend als ‘Sint Petrus in banden toegewijd’. De banden verwijzen naar de boeien die Petrus droeg toen hij in Rome werd gevangen gezet.

Steigerend paard

Bijzonder is de steen in de zuidmuur van de kerk. Daarop staat te lezen:

Hier leydt begraven
Bouwen Pilgromsoon
van 't Hogelant
is ghestorven
den 18 february
Anno 1628.

De tekst wordt geflankeerd door een afbeelding van een man te paard, een boom en twee kinderen. Het bijbehorende verhaal heeft een dramatische lading.
Bouwen Pilgromszoon was een boer in goede doen die een boerderij bestierde aan het Hoge Land, een zijweg van de Benningbroeker Oosterstraat. Op een dag keerde de boer terug van de markt in Hoorn. Op zijn paard kwam hij het erf oprijden. Zijn twee kinderen renden hem tegemoet, want wanneer vader van de markt kwam, nam hij meestal iets voor hen mee. Het enthousiasme van de twee was groot en al zwaaiend en joelend holden ze op hun vader af. Waarschijnlijk schrok het paard van de kinderen. Het steigerde en raakte de beide kinderen met zijn hoeven zo ongelukkig dat ze zwaar gewond neervielen en kort daarna overleden.
Een drama, dat na bijna vierhonderd jaar nog indruk maakt. Wie door Benningbroek richting Midwoud rijdt, ziet, na enkele honderden meters, links de smalle weg Het Hoge Land. Daar, op het erf van één van de boerderijen, gebeurde dit ongeluk waaraan die eenvoudige zerk herinnert.

Vergankelijkheid

Aan het Witte Kerkje van Benningbroek is in de loop der jaren veel verspijkerd, zoals de West-Friezen dat noemen. Het kost nogal wat tijd, geld en inspanning van vrijwilligers om dergelijke kerkjes in stand te houden. Er waren restauraties in bijvoorbeeld 1846, 1860, 1987, 1995, 2000 en als laatste, de restauratie van de consistorie en de entree, in 2003. De steen in de muur, de doopvont en het kerkhofje vertellen allemaal het verhaal van rouw, geboorte en vergankelijkheid.

Kroniek van
West-Friesland
Oktober 1968

Weblog Uit en Thuis
8-11-2014: Groot onderhoud panden Westfries Genootschap en archeologie

Westfries Biografisch Woordenboek
Koeman, Cornelis
(1918-2006)

Westfries Biografisch Woordenboek
Anker, Robert
(1946-2017)