Bangerter kermis in De Bessentuin

Westflinge
De rubriek Westflinge richt de schijnwerper op het verleden van West-Friesland met een actuele aanleiding. Vandaag aandacht voor de Bangert en Koewijzend als belangrijk fruitcentrum.
(Eerder verschenen in het Noordhollands Dagblad, zaterdag 23 februari 2008.)

Door Ed Dekker

BLOKKER – Het aarzelende begin, de wandeltochten, de vele fruit- en kassenbedrijven, het verzendhuis, de veiling, de lofbetuigingen, de kinderen in de tuin, het vervoer en het vele werk. Allerlei aspecten rond de Bangert als een van de oudste fruitgebieden van ons land zijn vastgelegd in een nieuw boek.

Het boek ‘De Bangert & Koewijzend, van bloeiende Bangert tot bebouwde kom en van rad tot Bullepad’ is een gezamenlijke uitgave van de Vereniging Historisch Blokker en Stichting Historisch Zwaag. Het boek telt 152 pagina's met enkele honderden foto's en wordt vrijdag 1 maart officieel gepresenteerd.
Dat ‘Blokker’ en ‘Zwaag’ de krachten hebben gebundeld, is logisch. De zuidkant van de Bangert hoort bij Blokker, de noordzijde bij Zwaag. De Bangert en in het verlengde daarvan Koewijzend zijn van grote waarde geweest voor de fruitteelt in West-Friesland. Auteur Ellie Bruijns uit Oosterblokker kon putten uit een schat aan gegevens en materiaal.
Rond 1900 werd in West-Friesland 2.000 hectare benut voor de fruitteelt. Daarvan stond liefst 200 hectare in de Bangert. Tot in het buitenland stond de Bangert bekend als hét fruitcentrum van West-Friesland. Met de Betuwe en Zuid-Limburg behoort de Bangert tot de oudste fruitgebieden van Nederland.

De eerste appelgaard

In 1469 legde Jan Heesjes er de eerste appelgaard aan. Pas rond 1600 begon de eigenlijke vorming tot fruitcentrum. Tot volle bloei kwam de Bangert in de eerste helft van de negentiende eeuw. De laatste kassen en tuinen werden vanaf 1995 opgekocht voor woningbouw. De Bangert en Oosterpolder zal uitgroeien tot een wijk met zo'n 3300 huizen.
Het boek geeft een beeld van de ontwikkeling van het fruitgebied. Van drassig veen naar vruchtbaar land, de verschillende rassen, kinderarbeid, de tuin als oppascentrale, de Bangertse tuinmode, van handwerk naar machinerie, van puntertje naar vrachtwagen, tal van facetten komen aan bod. Ook wordt een overzicht gegeven van de bewonersgeschiedenis van de woningen.
De eerste druivenserres werden rond 1900 gebouwd. In 1926 stonden er 56 kassen in de Bangert, 75 stuks in Zwaag en 31 in Blokker. De onderteelt bestond uit anemonen, irissen, tulpen, bloemkool en spinazie. In de pluktijd was de hulp van kinderen onmisbaar. Thea Bosma-Singer vertelt daarover: „Mijn vriendinnen gingen op vakantie, maar dat was er voor ons vroeger thuis niet bij. ‘Bessen plukken‘, dat was het motto.”
De jonge Piet Korse kreeg op 1 augustus 1975 na een dag in de bessen bij Piet Boelis (Koewijzend 8) het hoogste plukloon uitgekeerd, 27,50gulden.

Van Leyden

De firma Willem van Leyden was het eerste bedrijf in de Bangert dat anjers teelde. Op een foto van rond 1950 spitten vier mannen in de kas van Willem van Leyden de grond om. De noeste werkers zijn Willem van Leyden, Simon Spil, Jan Tiet en Jaap Takken.
Bijna 25 jaar had Piet van Paassen in de Bangert een bedrijf in smalsporen. Met lorries op deze rails werd de oogst per lorrie vervoerd nadat de polderschuit als transportmiddel had afgedaan. Van Paassen is overleden in 1996. Veelvuldig worden in het boek de namen genoemd van Boelis, Balk, Molenaar en Jong. Deze families zijn van grote betekenis geweest in de historie van de Bangert en Koewijzend.
Ma Molenaar-Heering beschreef in 2004 op 84-jarige leeftijd haar herinneringen. „Als we achter in de tuin bezig waren, had moeder de koffie mee voor konkeltijd, en een snee roggebrood met kaas. De koffiepot stond in de sjiepmand, met daar omheen een dikke zwarte doek om de warmte te behouden.” Jaap van Westen, in 2006 overleden op 101-jarige leeftijd, wist nog dat de Bangerter kermis werd gevierd in café De Bessentuin.
‘De Bangert & Koewijzend, van bloeiende Bangert naar bebouwde kom en van rad tot Bullepad’ wordt op 1 maart officieel gepresenteerd. Vereniging Historisch Blokker en Stichting Historisch Zwaag hebben ook gezamenlijk een film gemaakt over de Bangert. Die wordt op 2 maart vertoond. Het boek is op 9 maart verkrijgbaar op een open dag van Historisch Blokker. Het is voor 27,50 euro ook verkrijgbaar bij auteur Ellie Bruijns (Noorderdracht 5 te Oosterblokker) en De Gortla (Noorderdracht 29 te Oosterblokker).

Andere artikelen op deze website:

Hé, is dat Westfries?

804. 't Hele hussie (de hele boel, alles bij elkaar) was geen cent waard.

Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.

© 1924-2023 Westfries Genootschap - Contact - Sitemap - Privacyverklaring

West-Friesland, een streek met karakter binnen de Omringdijk.