Bibliotheek » Westflinge » 2008 » 19 maart

Een monument van een dijk vol leven

Westflinge
De rubriek Westflinge richt de schijnwerper op het verleden van West-Friesland met een actuele aanleiding. Vandaag aandacht voor een voettocht die Willem Vriend uit Oosterblokker vorig jaar maakte over de gehele, monumentale Westfriese Omringdijk.
(Eerder verschenen in het Noordhollands Dagblad, woensdag 19 maart 2008.)

Door Ed Dekker

OOSTERBLOKKER – Voor Willem Vriend (36) uit Oosterblokker is de eerbiedwaardige Westfriese Omringdijk geen statisch monument. De eeuwenoude waterkering is voor hem een levendige dijk. De titel van zijn boek over de jarige dijk – 25 jaar provinciaal monument – luidt dan ook ‘De levende dijk’.

‘Ontmoetingen op de Westfriese Omringdijk’ is de ondertitel van het boek dat vanavond wordt gepresenteerd in Herbergh ‘t IJsselmeer in Oosterleek. Sonja Bakker krijgt het eerste exemplaar. Het is geen toeval dat de presentatie in Oosterleek is. Het café van kastelein Klaas Vis was voor Willem Vriend een van de pleisterplaatsen op zijn voettocht vorige zomer over de Westfriese Omringdijk.
Voor hem was de tocht over de 126 kilometer lange dijk een ontdekkingsreis. Zijn avonturen beschrijft hij in ‘De levende dijk’. Het boek is bedoeld als inspiratie voor anderen om ook de ‘dijk der dijken’ te ontdekken, wandelend of fietsend. Centraal staan allerlei ontmoetingen onderweg en typerende beschrijvingen van het hem omringende landschap.

Afrika

Het wandelen is Willem Vriend niet vreemd. Voor zijn werk bewandelde hij vele paden en ontmoette een verscheidenheid aan mensen in de meest uiteenlopende gebieden van Afrika. Over zijn ontmoetingen met mensen in dorpen in landen als Uganda, DR Congo, Zambia, Gambia en Zuid-Afrika schreef hij verscheidene boeken. Met zijn eigen bedrijfje Sondela richt de West-Fries zich op lezingen, trainingen en boeken over Zuid-Afrika. Ook organiseert hij er reizen.
Na zijn terugkeer in zijn geboortedorp Oosterblokker vond hij het hoog tijd worden zijn eigen regio West-Friesland te verkennen. In de zomer van 2007 wandelde hij in acht dagen tijd in alle rust over de Omringdijk. Hij deed wat hij al jaren doet in Afrika: genieten van het landschap en praten met de lokale bevolking. Onderweg eten en overnachten in een herberg, pension of bed & breakfast.
Willlem deed wat hij anderen aanraadt: „Neem de tijd. West-Friezen zijn wel in voor een praatje.” Dat blijkt ook uit zijn boek. In Oudendijk heeft hij zijn eerste ontmoeting. In de boerderij waar karnemelk te koop is, spreekt hij met de boer over zwaluwen die op de dijk om hem heen bleven cirkelen. „De zwaluwen vangen insecten die uit het gras omhoog komen als je er doorheen wandelt.”

Risico's nemen

Met deze wijsheid op zak vervolgt hij zijn tocht richting Rustenburg. De naam van een huis in Ursem – ‘Eerst gespaard, dit vergaard’ – is de aanleiding voor een uitgebreid gesprek met bewoner Jan Meester over risico's nemen, investeringen en autorijden. Op de Schermerdijk springt een sprinkhaan van de ene naar de andere kant van de weg. Bij het vallen van de avond in Alkmaar hoort Willem in een café mooi West-Fries. Een vrouw zegt tegen een andere vrouw: „Wat ‘n grôte bak koffie, ik ken me biene d'r bedat in wasse.” Willem lacht samen met hen.
Veel van zijn ontmoetingen heeft hij in dialect op papier gezet. Joop Masteling in Koedijk vertelt de belangstellende reiziger alles over het Gouden Engel-feest, het Koedijker sinterklaasfeest op 31 december. „Met de middag den zitten we an de ôliebolle en seivens rond ‘n uur of zeuven beginnen we met de surprises en zuk.”
In Eenigenburg kabbelt het leven rustig voort. In een oase van rust praat Willem met Theo en Pim, die hem gastvrij ontvangen in hun bed & breakfast, over het dorp en het leven. Totdat de zon achter een terp verdwijnt.
Onderweg naar Schagen geniet Willem van de vergezichten. Een buizerd vliegt boven een weiland en heeft een haasje in het vizier. Boven een kop soep, later op de dag, vraagt hij zich af of de buizerd zijn prooi al te pakken heeft.
Neem de tijd, voor de dijk en voor de mensen van de dijk, Willem Vriend raadt het iedereen aan. En: stap op mensen af, maak een praatje. Daarom weet hij nu alles over het huis ‘Pietsie skeef’ aan de Kreil nabij Barsingerhorn. „Moin huis heb ik zelf bouwt, maar staat niet hillegaâr recht. As we an ‘t behangen benne, den moet de behangrol nag wel ‘ns skuin ofsneeën worre.”

Uitstervend ras

De biefstuk met champignons in café-restaurant De Roode Leeuw in Kolhorn smaakt best. De kok, Arie Kooij, is een man die het verschil kan ruiken tussen paling die is gekweekt en paling van zee. In dit vroegere vissersdorp ligt de humor op straat. Als Willem de volgende ochtend buiten op straat gaapt, zegt een voorbijgangster: „Wakker? D'r staat wat open, hoor!”
De laatste sluiswachter van gemaal De Waakzaamheid in Lutjewinkel (‘Ik ben van een uitstervend ras’), de gemoedelijke Aartswouder boer die zijn schapen op de dijk voert (‘Al dat gehaast, dat stelt hillegaar niks voor’), tuinder Kees Bos in Opperdoes (‘As ik een Opperdoezer Ronde op moin bord kreg en proef, den ken ik je zô vertelle van welk stukkie grond ie komt’), Willem Vriend doet verslag van uiteenlopende ontmoetingen.
In café-pension ‘t Ankertje in Andijk van Conny Knip en Jaap Buis volgt de pelgrim de biljarters Piet Buis uit Andijk en Vok Berkhout uit Wervershoof. De commentaren van beide mannen vliegen over het biljartlaken. ‘Hai ken om ‘t hoekie snaaie’, hoort hij Piet zeggen. Met meerkoeten dobberend op de golven van het onstuimige Markermeer en een naaktslak die over de weg kruipt, denkt Willem bij Venhuizen aan een vrouw die hij in Kolhorn ontmoette. Zij vertelde dat de dijk bij haar woonplaats Venhuizen niet recht loopt: ‘Kromme pôte kroig je as je aldeur langs de kant van de weg lope, op ‘t skuine gedeêlte’. Willem gaat midden op de weg lopen. Witte schuimkoppen komen op hem af.
‘De levende dijk’ van Willem Vriend is voor 12,50 euro verkrijgbaar via www.delevendedijk.nl.

West-Frieslands
Oud & Nieuw (1987)
Jan Pieterszoon Coen

West-Friese boeken
Dokter in West-Friesland

De Speelwagen (1948, no. 11)
Katknuppelen in West-Friesland

De Westfriese Molens
Molen Kerkepolder
Wognum