De drachtige grond van de Driemeerhuizen

Westflinge
De rubriek Westflinge richt de schijnwerper op het verleden van West-Friesland met een actuele aanleiding. Vandaag aandacht voor de Driemeerhuizen, een vergeten gehucht tussen Spierdijk en Obdam.
(Eerder verschenen in het Noordhollands Dagblad, woensdag 4 juni 2008.)

Door Ed Dekker

WOGMEER – Jaap Buysman (72) woont in een mooi appartement bij zorgcomplex De Oever te Spierdijk. Zijn jeugd bracht hij door in de Driemeerhuizen, vlakbij. Driemeerhuizen is een vergeten gehucht bij het noordoostelijke puntje van de polder Wogmeer. Eens woonde daar de ‘witlofkoning van Obdam’.

De nieuwe Wogmeer Kroniek besteedt uitgebreid aandacht aan het onbekende buurtje. Het 48 pagina's tellende blad is de twaalfde uitgave van de Stichting FMA (Freek Masteling Archief). De Kroniek belicht uiteenlopende aspecten uit de geschiedenis van de polder Wogmeer. Jaap Buysman toont een tekening van de Driemeerhuizen. Hij heeft op papier gezet hoe de situatie vroeger was, in zijn jeugd. „Je had er drie stolpen op een kluitje. Zuidelijk van ons aan de Wogmeerdijk stond de boerderij van Toon Hoogewerf. Schuin tegenover ons, aan de andere kant van de ringvaart, had je de oude stolp van Jacob Klaver.”
Drie boerderijen, dichtbij elkaar. Opvallend is dat al op een kaart van meer dan drie eeuwen geleden op deze hoogte bebouwing staat aangegeven. De zogeheten ‘Grote manuscriptkaart van West-Friesland’ uit de zeventiende eeuw toont op nagenoeg dezelfde plek drie panden. Landmeter Johannes Dou heeft in de jaren 1651-1654 gewerkt aan deze gedetailleerde en betrouwbare kaart. Driemeerhuizen is een heel oude aanduiding. De naam komt voor in oude doopboeken van de parochie Spierdijk.

Door zes dammen

Jaap Buysman woonde in de Driemeerhuizen in de tijd dat de verbinding in het oostelijke deel van de Wogmeer nog de Groeneweg heette. „Het was drie kwartier lopen naar school en kerk in Spierdijk”, vertelt hij.
„Als mijn moeder naar het dorp wilde, moest zij door zes dammen.” Op weg naar school kwam Jaap langs de boerderij van Jacob Koopman. Die stond een stukje verderop aan de Wogmeerdijk, iets voorbij Hoogewerf. De huidige bewoner van deze stolp is Ton Koopman, Wogmeer 131.
De boerderijen van Hoogewerf en Buysman staan er niet meer. Ook de stolp van Klaver is gesloopt. Op deze plek is geen bebouwing teruggekeerd. Ter hoogte van de twee andere percelen zijn woonhuizen gezet: Wogmeer 133 (P. Vriend) en Wogmeer 135 (L. Gerner).

Bij ouderen is de aanduiding Driemeerhuizen nog wel bekend. Jaap Buysman is geboren in het buurtje aan de Wogmeerdijk, in 1935. De familie Buysman was afkomstig uit Lutjebroek. Zijn ouders, Paulus en Frederika Buysman-Noordeloos, verhuisden in 1930 van Lutjebroek naar de Wogmeer. Vader Paulus was tuinder, maar kon vanwege ernstige problemen met zijn gezondheid zijn bouwerij in De Streek niet voortzetten.

Smalspoor

„Mijn vader,” vertelt Jaap, „had last van reuma. Heel erg. De reuma zat in zijn heupen. Hij was tuinder in hart en nieren, en wilde dat graag blijven. In de Wogmeer kwam een bedrijfje te koop. Het was voorzien van 500 meter smalspoor, dat was het grote voordeel. Voor vader was daardoor het werk te doen.”
„Vader verbouwde van alles”, vervolgt Jaap. „Het hele jaar rond. Pootaardappelen, groene kool, wortelen, knolbieten, wortelen, zilveruien, drie soorten aardbeien, snijbonen, slabonen en augurken. Ook mombretia's, ranonkels, anemonen, tulpen. We hadden mooie grond.”
„Ook verbouwde vader speciekrokussen. Heel fijne krokussen, met 5 en 6 als grootste maat, geel, blauw en wit. Niet te vergeten witlof. Hij werd de witlofkoning van Obdam genoemd. Hij had vaak wel 500 meter koude kuil liggen, soms waren dat 27 kuilen. Vrachtrijder Jacob de Vries bracht wel witlof naar de veiling in Zwaag.”

Brand

De familie Buysman werd in 1944 getroffen door brand. Van de boerderij bleef alleen een gedeelte van het vierkant staan. Het gezin Buysman keerde niet terug aan de Wogmeerdijk. „Het huis werd niet herbouwd. We konden wonen in de oude school aan de Verlaatsweg. Na elf jaar verhuisden wij naar de Noordspierdijkerweg.”
Jaap kwam in de bouw terecht. Een kleine dertig jaar werkte hij bij Heddes in Berkhout. Jaren woonde hij aan de Noorddijkerweg.
Naast Buysman in de Driemeerhuizen stond de stolp van de familie Hoogewerf. De 81-jarige Bets Kenter-Hoogewerf uit Avenhorn, die jaren in de polder Mijzen heeft gewoond, is er geboren. De stolp is begin jaren zeventig verbrand. De jongeren van de Spierdijker NKJB hebben er jaren hun traditionele tuinfeest gehouden.
De derde behuizing bij de noordoostelijke punt van de Wogmeer stond aan het randje van de polder Obdam. Dit stuk land staat op een kaart uit de zeventiende eeuw aangeduid als ‘De Meer Weijde’, nu de naam van een nieuwbouwwijk in Obdam.

Sporen uitgewist

Jaap Buysman: „Het was in mijn jonge tijd het oude stolpje van Jaap Klaver. Via een bruggetje over de ringvaart kon je dat bereiken. Het is gesloopt en is nooit opgebouwd.” Ter plaatse herinnert er niets meer aan dat hier ooit is gewoond. De ruilverkaveling van de polder Obdam in de jaren zeventig heeft de laatste sporen uitgewist.
Jaap Klaver Szn. verkocht het stolpje met 94 are land in 1948 aan Gert Leek, tuinder te Obdam. In 1953 is het stolpje gesloopt. „Het was stokoud, zo'n 350 jaar. Er zat een groot gat in het dak”, zegt Gert Leek (woont in Obdam, geboren in 1923). Gert Leek verbouwde er aardappelen, bieten en kool.
Een deel van het weiland waar koeien lopen van het veehouderijbedrijf Gebroeders Koopman in de Wogmeer heette vroeger de Driemeerhuizen. Jaap Buysman: „Zo noemde vader altijd zijn land. Hij bouwde op de Driemeerhuizen. Het was altijd schoftig mooie grond. Niet te nat, niet te droog. Er was bijna nooit een scheurtje in de grond. Het vuil ging bijna nooit dood. Met schoffelen moest je altijd alles meenemen.”

Opstuwing

De goede grond was te danken aan de opstuwing van het water toen de Wogmeer nog geen meer was. Door de overheersende zuidwestenwind bleef in het noordoosten van het meer zanderige grond achter. Jaap Buysman: „Drachtige grond, daar had mijn vader het altijd over.” De niet meer bestaande stolp van de familie Hoogewerf, een van de andere boerderijen van het vergeten gehuchtje Driemeerhuizen.

Andere artikelen op deze website:

Hé, is dat Westfries?

367. Koolprak dien je niet op als gastmaal (stamppot van kool en aardappelen).

Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.

© 1924-2023 Westfries Genootschap - Contact - Sitemap - Privacyverklaring

West-Friesland, een streek met karakter binnen de Omringdijk.