Westfries Genootschap » Publicaties » Weblog Binnendijks » 2012 » 15 februari
Turkse schop en Valentijn in Benningbroek
De afgelopen weken kwamen er per mail weer allerlei vragen en verhalen binnen bij ons genootschap.
Eén ervan gaat over de Turkse schop.
Hieronder in het kort de inhoud van het bericht.
‘In mijn herinnering noemden wij vroeger (in Berkhout) een reuzenrad een Turkse Schop. Toen ik
onlangs in Australië was en zo'n reuzenrad zag kwam mij dat weer in het geheugen. Ik vroeg
"Onze Taal" of ze daar iets van herkenden. Ik forward hierna hun antwoord. Ik vraag me nu
wel af of mijn geheugen me bedriegt of dat er (vroeger) werkelijk Turkse Schop tegen een reuzenrad
werd gezegd.’
De reactie van Onze Taal luidt:
‘In het Westfries Woordenboek vinden we wel 'skop' voor 'schommel', maar 'Turkse skop/schop'
komt er niet in voor. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) vermeldt bij 'schop': "Schommel,
touter [= een andere gewestelijke benaming voor schommel]. (…)
- 'Een (wicht) dat … schaterde op een schop; Of speelde met de pop', Vondel 2, 527 [1633].
'Men had in alle Hoven zeer grote en hoge schoppen, daar de Russchen zeer wel mede weten te handelen'
(…)". Het WNT noemt 'Russische of Turkse schop' wel, maar verwijst daarbij naar het woord
'schommel'. Daar lezen we: "'Russische of Turksche schommel', kermisvermakelijkheid, bestaande
uit vier bakken in een ruitvormig latwerk bevestigd, dat om een horizontale as draait." Wellicht
dat 'Turkse schop' later ook gebruikt werd voor een reuzenrad, maar daar hebben we geen bewijs van
gevonden. Het lijkt zeker wel een West-Fries begrip, getuige de titel van de lp ''De Turkse schop',
Westfriese humor door Jo de Leeuw'. ‘
Naar mijn idee was er op de kermissen in de dorpen nooit een reuzenrad, maar wel een schommel, zoals
hierboven beschreven: vier bakken in een latwerk, dat om een as draait. Wie hier ook iets over te berde
wil brengen (herinneringen, verhalen, uitleg), verzoek ik om te reageren per mail of per post naar
ons secretariaat.
Gistermiddag was er vergadering van de commissie Organisatie en Educatie. We spraken over de drie
ledenbijeenkomsten van 2012. De voorjaarsstreekmiddag wordt in de Bonifaciuskerk in Medemblik gehouden.
Van daaruit maken we excursies in de buurt, per fiets, wandelend of met de auto. Dit jaar bestaat de
Beemster 400 jaar. We zullen deze droogmakerij zeker bezoeken, waarschijnlijk tijdens de Westfriezendag
en misschien ook met de najaarsstreekmiddag. Verder concretiseerden we de plannen voor een West-Fries
kwartetspel. Klaar is het nog (lang) niet, maar er zit schot in!
’s Avonds trad ik op voor de vrouwen van Benningbroek en Sijbekarspel. Het was een avond in het
teken van Valentijnsdag. Het thema was liefde voor… Daarachter kan iedereen van alles invullen:
man, kind, gezin, dorp, woorden, muziek, e.d.
Ik droeg rijmen en verhalen voor waarin sprake is van ‘houden van’. Dat varieerde van
mensen tot West-Friesland en van vrienden tot de kleuren van het land.
Het werd een echte West-Friese Valentijnsavond, waarvan we allemaal genoten!
Tekst en foto's Ina Broekhuizen-Slot
Valentijnsdag: je kunt houden van kleuren en bloemen… (schilderij: Sietse Wiersma)
Andere artikelen op deze website:
Hé, is dat Westfries?
265. Voor de kerstdagen kochten we 'n pondje volvette meshanger (jonge, vette kaas, die aan 't mes blijft hangen).Klik hier voor meer Westfriese woorden en uitdrukkingen.
© 1924-2023 Westfries Genootschap - Contact - Sitemap - Privacyverklaring
West-Friesland, een streek met karakter binnen de Omringdijk.