Westfries Genootschap » Geheimen van de dijk » Hoofdstuk 8 De Keins (1508): De wil van Maria

Hoofdstuk 8 De Keins (1508): De wil van Maria

Samenvatting verhaal
Weesjongen Pieter redt een baby uit de golven, maar is het wel een baby?
Bullopertje Pieter is met zijn stier Boris op weg naar de Keins. Hij loopt de boerderijen af om voor geld koeien te laten dekken. Sjoerd ziet hem komen en roept zijn vader. Die haalt alvast een koe uit de wei. Sjoerd houdt de koe vast, terwijl de stier Boris haar dekt. Pieter ziet iets vreemds. Heeft deze koe veepest soms? De boer wordt woedend. Sjoerd en Pieter praten met elkaar. Vriendschap tussen een eenvoudige weesjongen en een deftige boerenzoon kan eigenlijk niet.
Het stormt en Sjoerd gaat naar de smid in Schagen voor nieuwe paardenbitten. Daar zit Pieter. De smid vertelt een eng en ongelofelijk verhaal. De Zijpe zou helemaal onder water staan. Hele koeien vliegen door de lucht. Straks breken de dijken nog… Het water van de Zijpe is helemaal opgestuwd.
Pieter en Sjoerd gaan er op af. Het is zo, de Zijpe is een grote watervlakte. Opeens hoort Pieter een baby huilen. Ze lopen het zeewater in en vinden een blok hout. Als ze het aan land hebben getrokken blijkt het een beeld van Maria te zijn met kindje Jezus in haar armen. Ze wassen het beeld in de waterput van de koeien en brengen dan naar Schagen. Later blijkt de put genezende krachten gekregen te hebben. Geen koe heeft meer blaren in haar bek na het drinken uit de put. Het is het begin van de verering van Maria van Keins. En Sjoerd en Pieter worden, ondanks aarzelingen van vader en moeder, vrienden. Ook dat is de wil van Maria.

Extra informatie
Terpenland
Ooit woonden de Westfriezen rond Schagen op hogere gelegen stukken, zoals de Keins en Avendorp. Als er geen natuurlijke verhoging in het land was, maakten ze zelf een soort heuvel, een terp. Ze deden dat om bij een stormvloed droog te blijven. Later bouwden ze om hun landbouwgrond rond de terpen dijkjes. Ze probeerden hun land droog te houden en het overtollige water naar zee af te voeren. Rondom het gebied van Schagen en de Keins loopt de Westfriese Omringdijk. Hij grenst daar aan de Zijpe, ooit een zeearm tussen Westfriesland en de duinenkust. Op de Zijpe kwam het riviertje de Rekere uit. De Rekere begon in het Schermermeer en liep langs Alkmaar naar het noorden. De Zijpe was niet echt diep en verzandde langzamerhand. Bij springtij en harde storm liep hij echter helemaal vol. Als de Noordzee dan ook nog door de duinenrij heen brak, zoals bij Callantsoog, werd het echt gevaarlijk. Het water werd opgestuwd tot ver in de Rekere en drong Alkmaar binnen.

Stormvloed 1508
In 1508 liep de Zijpe vol en kregen ze in Alkmaar weer eens natte voeten. Daarom werd de Zijpe ingepolderd. Dat mislukte een paar keer. In 1597 was dit stuk zee tussen Schagen en de Noordzeekust eindelijk droog. Alkmaar betaalde ook mee. In 1610 werd ook de Wieringerwaard, ten oosten van de Zijpe, ingepolderd. Verwar hem niet met de Wieringermeer uit de 20e eeuw.

Maria van Keins
Sjoerd en Pieter uit ons verhaal zagen de ondergelopen Zijpe vanaf de Omringdijk bij de Keins (1508). Op de golven dreef volgens het verhaal een boegbeeld van een Portugees schip, met daarop een voorstelling van Maria met Jezus op schoot. Tijdens de Opstand (1568-1648) tegen Spanje werd het verstopt. Katholieken waren bang dat protestanten het beeld zouden vernielen. Dat hadden ze massaal gedaan in 1566 tijdens de Beeldenstorm. Protestanten vonden dat je geen heiligenbeelden mocht aanbidden, zoals de katholieken deden. Het beeld is in de 20e eeuw teruggevonden. Toen bouwden de mensen bij de Keins een nieuwe kapel, vlakbij de wonderput die volgens het verhaal zieken kan genezen.

Pieter de bulloper
Pieter de weesjongen uit Schagen was bulloper (bul=stier). Bullopers liepen met een fokstier van boerderij naar boerderij. Ze bliezen op hun hoorn dat ze eraan kwamen. De koe werd dan voor geld bevrucht. Eind 19e eeuw mochten kinderen dat niet meer doen…
Tips voor verwerking.

Excursie met historische vereniging
Historische Vereniging Schagen
Schoenmakerspad 1 (gebouw De Nieuwe Nes)
1741 XM Schagen
www.archiefalkmaar.nl

Museumbezoek
Boerderij- en Rijtuigmuseum Vreeburg Schagen
Loet 14
1741 BP Schagen
www.museumvreeburg.nl

Het museum biedt presentaties over het boerenleven en de geschiedenis van Schagen en omgeving. Het heeft leuke educatiemogelijkheden en programma's voor uw klas.

20e-eeuwse kapel Maria van Keins
In Keins (ten noorden van Schagen) is in de 20e eeuw een kapel geplaatst ter ere van Maria van Keins. De kapel is vrij toegankelijk.

Westfries Museum
Rode Steen 1
1621 CV Hoorn
www.westfriesmuseum.nl

In het Westfries Museum is het middeleeuwse beeld van Maria te zien.