Westfries Genootschap » Vraag & Antwoord

Vraag & Antwoord

Staat uw vraag er niet bij? Stuur deze dan naar het Westfries Genootschap.

Sinds wanneer is West-Friesland bewoond?
Reeds ver voor onze jaartelling woonden er al mensen in West-Friesland. Archeologen hebben bij opgravingen in Zandwerven sporen gevonden van een cultuur van circa 5000 jaar geleden. In Sijbekarspel is het skelet gevonden van een ongeveer 50-jarige vrouw, die ongeveer 4500 jaar onder de grond heeft gelegen. Maar West-Friesland is niet altijd bewoond geweest. De oudste bewoners hebben door klimaatveranderingen het land weer verlaten. Pas na het jaar 800 van onze jaartelling is het land definitief in gebruik genomen.

Is er een relatie tussen West-Friesland en Friesland?
Ja en nee. De mensen, die rond het jaar 800 in West-Friesland het land ontgonnen, kwamen uit de kuststreek van Holland. Toen maakte dat gedeelte van ons land nog deel uit van het Friese rijk, dat zich uitstrekte van het tegenwoordige Zeeland tot aan de Deense kust. De West-Friese cultuur, die zich in de loop der eeuwen ontwikkelde, heeft echter veel meer Hollandse sporen dan Friese. Het West-Friese dialect is grotendeels afgeleid van het Nederlands.

Wanneer schrijf je West-Fries en wanneer Westfries?
De ene keer staat er Westfries geschreven en de andere keer West-Fries. Waarom? De officiële spelling van het Nederlands schrijft West-Fries en West-Friese voor: een West-Fries dorp en een West-Friese vrouw. Maar bij eigennamen kan dit anders zijn: het Westfries Genootschap, de Westfriese Omringdijk. Namen, die zijn gegeven voordat de laatste spellingswijzigingen zijn doorgevoerd. Veel mensen zullen echter hun eigen inzicht gebruiken.

Heeft West-Friesland een hoofdstad?
Veel plaatsen in West-Friesland hebben stadsrechten gekregen. Maar in de zeventiende en achttiende eeuw werden alleen Medemblik, Enkhuizen en Hoorn als steden erkend. De macht in West-Friesland lag toen in de handen van de bestuurders van deze drie. Het recht op het slaan van de eigen West-Friese munten wisselde om de paar jaar tussen de steden. De machtigste stad van de drie was Hoorn. Na de Bataafse omwenteling en de Franse tijd was het gedaan met de beperkte autonomie van de regio: Medemblik, Enkhuizen en Hoorn werden provinciestadjes, met nauwelijks tot geen macht in het Koninkrijk der Nederlanden.

Wie is West-Fries?
Iedereen, die binnen de Omringdijk woont, kan zich West-Fries noemen. Maar door de migratie van de afgelopen 40 jaar zal niet iedereen, die in West-Friesland een woning heeft gevonden, zich West-Fries noemen. Anderen, die in West-Friesland geboren en/of getogen zijn, en die nu uit het gebied vertrokken zijn, zullen zich West-Fries blijven noemen. Er wonen dus West-Friezen binnen en buiten de Omringdijk.

Wat is er nog over van de Omringdijk?
De Westfriese Omringdijk is 126 kilometer lang en vrijwel overal nog goed te herkennen in het landschap. Soms aan het water, soms tussen de weilanden, soms hoog boven het land uit, soms nauwelijks boven NAP. Maar vrijwel overal is de dijk of restanten ervan nog zichtbaar. De provincie heeft de Omringdijk in 1983 uitgeroepen tot provinciaal monument, want een bouwwerk, waar men bijna 800 jaar geleden aan is begonnen en dat nog elke dag functioneert, verdient een aparte status. Bij het secretariaat van het genootschap is een folder te verkrijgen met daarop de loop van de dijk door Noord-Holland.

Banpaal tussen Hoogkarspel en Westwoud. (Foto 68 uit het Westfrieslandspel)

West-Frieslands
Oud & Nieuw (1992)
Een vicarie te Hoorn

Stukkies uit Skroivendevort
2018 (nummer 4)

De Westfriese Molens
De Grote Molen
Schellinkhout

West-Frieslands
Oud & Nieuw (1993)
Het oog op Schagen