Westfries Genootschap » Publicaties » Weblog Uit en Thuis » 2018 » 6 september

Westfrieslandprijs 2018 voor Stichting Johannes Bos

Op de Westfriezendag op zaterdag 1 september in Het Roode Hert in Bovenkarspel, mocht ik namens het Westfries Genootschap de Westfrieslandprijs 2018 uitreiken aan Bart Slooten, de voorzitter van Stichting Johannes Bos uit Koedijk. Bij de prijs horen een oorkonde en een geldbedrag van € 1.000.

Jan Smit en Bart Slooten met de oorkonde behorende bij de Westfrieslandprijs. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)

De Westfriese Omringdijk werd in Koedijk aan het Noordhollands Kanaal tot 1930 opgesierd met een molen. Bekend is dat op deze plaats in ieder geval vanaf 1573 een molen heeft gestaan. De laatste molen op die plek, molen De Koe, kwam in 1847 in handen van de familie Bos. Vanaf 1866 werd het functioneren van het bedrijf versterkt met een maalderij op stoom. In 1930 werd molen De Koe gesloopt. Het malen werd voortgezet met een elektrische maalderij. De familie Bos richtte zich vooral op het malen en mengen van graan voor veevoer.

Maalderij de Gouden Engel in Koedijk met van links naar rechts de elektrische maalderij, de knechtswoning, de molenschuur, de molen en de koolboet. (Foto Jan Smit)

Tussen 1960 en 1980 beleefde het bedrijf zijn hoogtepunt en had een veelheid van silo's en opslagmogelijkheden, die overigens in schril contrast stonden met de omgeving van de molen. Johannes Bos was de laatste molenaar en tevens de man die besloot om het gehele complex en financiële middelen onder te brengen in een stichting met als doel om de oude situatie met meelmolen en aanverwante gebouwen weer in ere te herstellen en het landschappelijk perspectief op die plek weer nieuw elan te geven.

Gedenksteen Stichting Johannes Bos. (Foto Jan Smit)

Stichting Johannes Bos is er na jarenlange voorbereiding in geslaagd om in 2008 met de bouw van meelmolen De Gouden Engel te beginnen. In 2009 was het werk klaar en werd de molen officieel in werking gesteld. De wethouder van de gemeente Alkmaar noemde bij die gelegenheid de nieuwe molen een monument van de toekomst. Het gaat hier om een achtkantige stellingmolen met een buiten krui-inrichting.

De knechtswoning en de elektrische maalderij gezien vanaf de stelling van de molen. (Foto Jan Smit)

De molen torent op zijn gemetselde onderstuk hoog boven het landschap uit. Naast de molen is de molenschuur gebouwd, met beneden een café-restaurant en boven het onderkomen annex tentoonstellingsruimte van de Historische Vereniging Koedijk. Op het terrein is een stenen koolschuur uit 1894, de oudste nog bestaande koôlboet van Koedijk, afkomstig van een andere plek op de Kanaaldijk, herbouwd. De oude knechtswoning uit 1871 is gerestaureerd en op passende wijze ingericht als kantoor voor de stichting. De voormalige stoommaalderij is weer teruggebracht naar de situatie uit 1929 met twee koppels maalstenen. De aandrijving is nu elektrisch.
De naam is ontleend aan het Gouden Engelfeest, het op Sinterklaas lijkende feest dat in Koedijk van oudsher op 31 december werd gevierd.

De vrijwillige molenaar maalt biologische rogge afkomstig van Texel. (Foto Jan Smit)

Deze zak herinnert nog aan het bedrijf van de familie Bos. (Foto Jan Smit)

Maalderij De Gouden Engel specialiseert zich in het malen van meel voor menselijke consumptie, er is een banketbakkerij en een verkooppunt voor onder andere meel en brood. Er worden rondleidingen voor groepen georganiseerd, maar ook de geïnteresseerde passant is al snel enkele uren zoet op het omvangrijke complex, dat op drie dagen in de week geopend is en bovendien regelmatig op zondag. Een uitgebreide groep vrijwilligers ondersteunt de dagelijkse activiteiten van het bestuur.

Bascule met koolmandjes in het museum van de Historische Vereniging Koedijk. (Foto Jan Smit)

Op woensdag 8 augustus heb ik alles met eigen ogen gezien. Ik trof het, want het was uitstekend weer om te malen en op dat moment werd er door een vrijwillige molenaar biologische rogge afkomstig van Texel gemalen. De vaste molenaar gaf mij een rondleiding in de elektrische maalderij.

Het Noordhollands Kanaal bij de Kanaaldijk (onderdeel van de Westfriese Omringdijk). (Foto Jan Smit)

Het is bij elkaar een prachtig geheel, een initiatief dat de Westfrieslandprijs ten volle verdient.

Jan Smit