Westfries Genootschap » Publicaties » Vierkant » 2013 » Nummer 1 » Pagina 9

Meubels in West-Friesland

Kunsthistoricus Harold D.E. Bos bespreekt een West-Fries meubel

Een speelgoedkabinetje

Meubelen uitgevoerd in miniatuurformaat werden, in de tijd dat er nog gilden waren, ook wel als meesterproef gemaakt om toegelaten te worden in het gilde als meester kasten- of stoelenmaker. De Franse revolutie van 1789 had tot gevolg dat de gilden werden opgeheven. Meubelmakers bleven echter miniatuurmeubelen maken, ook als speelgoed.

Speelgoedkabinetje, beschilderd grenenhout, ca. 1840. Collectie Stichting Huys Auerhaen, Alkmaar. (foto Mark A.M. Koning)

In West-Friesland vervaardigde de plaatselijke meubelmaker of timmerman wel eens een kabinetje voor de aardigheid of op bestelling, voor een kind om mee te spelen. In het Westfries Museum staat in de nieuw ingerichte pronkkamer een fraai negentiende-eeuws speelgoedkabinetje dat voor zijn grote broer is opgesteld. Het kleine kabinetje heeft een fraai gebogen kap, twee deuren en daaronder enkele laden. Het is beschilderd )‘gehout’ in verschillende houtsoorten. Het grote exemplaar heeft dezelfde indeling maar is van kostbaar mahoniehout gemaakt. Het miniatuurkabinetje was voor een meisje dat leerde naaien een prachtmeubel om haar miniatuuruitzet in op te bergen. Jong geleerd oud gedaan is hierbij zeker van toepassing.
Het speelgoedkabinetje op de afbeelding komt uit West-Friesland en is eenvoudiger en kleiner van formaat dan het kastje in het museum. Bovenin zijn, onder een smalle la, twee deuren en daaronder twee laden aangebracht. Het kastje is gemaakt van grenenhout en dateert uit circa 1840, de Biedermeiertijd. De buitenkant is beschilderd in imitatie oranjebruin mahoniehout. De binnenzijde is egaal helder blauw, zoals we op het platteland vaker tegenkomen bij geschilderde kasten. De afmeting van het speelgoedkabinetje is 60 cm hoog bij 37 cm breed en 14 cm diep. In het kastje een kindertheeserviesje.

De volgende keer zal een ander kastje, dat geen speelgoed is maar door de heer des huizes werd gebruikt als rook- of sigarenkastje, worden besproken. Bezit u een dergelijk sigarenkastje met een aardig verhaal, van wie het geweest is of waar het vandaan komt, dan zien we graag uw reactie tegemoet.

Andere afleveringen van 'Meubels in West-Friesland':
'11/1 | '11/2 | '11/3 | '12/1 | '12/2 | '12/3 | '13/1 | '13/2 | '13/3 | '14/1

Kroniek van
West-Friesland
Augustus 1996

Vierkant 2016
Nummer 2 (Juli)

Ach Lieve Tijd
3: Westfriezen en hun strijd tegen het water

Westfries Biografisch Woordenboek
Nieuwenhuis, Theodorus Wilhelmus
(1866-1951)