Westfries Genootschap » Publicaties » Vierkant » 2016 » Nummer 3 » Pagina 12

Spullen in Westfriesland

Karin Wester, oud-medewerker van het Westfries Museum, bespreekt een voorwerp uit Westfriesland

Merklap 1611

Een aantal jaren geleden werd een van de oudste merklappen uit Nederland aan de collectie van het Westfries Museum toegevoegd. Volgens het geborduurde opschrift dateert de doek uit 1611 en is hij gemaakt door een meisje uit Opperdoes. Ook de naam van het meisje is bekend: Trin Pieter dochter. De merklap is afkomstig uit de nalatenschap van slager J. Peetoom uit Berkhout. Het is niet bekend of de lap uit de familie komt of dat hij een keer is aangekocht op een boedelveiling. Volgens zijn dochters had hun vader belangstelling voor antiek en kocht hij regelmatig iets op veilingen.

Merklap met opschrift: ‘trin pieter dochter wonende tot opperdoec heeft dece doek genaeiit anno 1611‘ (collectie WFM) foto Westfries Museum

Op een merklap leerden meisjes letters en motieven borduren die ze later konden gebruiken voor het merken en versieren van linnengoed. Het merken van textiel was nodig omdat de was soms uitbesteed werd.
Aan het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw groeide de belangstelling voor merklappen. Onder leiding van Albarta Meulenbelt-Nieuwburg van het Openluchtmuseum in Arnhem werd door het hele land onderzoek gedaan naar deze borduurwerken. In verschillende plaatsen werden tentoonstellingen gehouden. In Hoorn gebeurde dat in 1972. Daar was de merklap van Trin Pieters voor het eerst te zien. Hij is uitgebreid beschreven door M.G.A. Schipper-van Lottum in haar boek uit 1980 ‘Over merklappen gesproken…’. De reformatie vond al in de zestiende eeuw plaats en Opperdoes was vanaf die tijd een protestantse gemeenschap. Toch veronderstelde mevrouw Schipper dat de lap geborduurd is onder leiding van een (oud-)kloosterzuster. Op de merklap zijn enkele katholieke motieven geborduurd, zoals de letters IHS in het midden van het gekroonde hart halverwege de lap. Jammer genoeg zijn over het meisje niet meer gegevens terug te vinden, omdat er uit het begin van de zeventiende eeuw uit Opperdoes geen doopboeken of andere documenten bewaard zijn gebleven.

Karin Wester

Andere afleveringen van 'Spullen in Westfriesland':
'14/2 | '15/1 | '15/2 | '15/3 | '16/1 | '16/2 | '16/3 | '17/1 | '17/2 | '17/3 | '18/1 | '18/2 | '18/3 | '19/1 | '19/2 | '19/3 | '20/1 | '20/2 | '20/3 | '21/1 | '21/2 | '21/3 | '22/1 | '22/2 | '22/3

West-Frieslands
Oud en Nieuw (1971)
Jo Daan: Dialect is tot verdwijnen gedoemd

Vierkant 2016
Nummer 1 (April)

Kroniek van
West-Friesland
April 1982

Stukkies uit Skroivendevort
2014 (nummer 4)