Westfries Genootschap » Publicaties » Vierkant » 2018 » Nummer 3 » Pagina 17-18

Westfries Biografisch Woordenboek (WBW)

In het Westfries Biografisch Woordenboek staan biografieën van personen die voor Westfriesland, lokaal of regionaal, veel betekend hebben. Heeft u in uw dorp of stad een persoon waarvan u meent dat deze in aanmerking komt voor het WBW, meldt u die dan, liefst per mail, aan bij het secretariaat van het Westfries Genootschap.
Alleen personen die zijn overleden komen in aanmerking. Raadpleeg de website www.westfriesgenootschap.nl, klik op Commissie Geschiedschrijving en vervolgens op Westfries Biografisch Woordenboek.

Meester Langedijk, schoolmeester

Hermanus Langedijk, geboren te De Weere op 12 januari 1902. Overleden te Spanbroek op 15 oktober 1992.
Hij was de jongste zoon van Manus Langedijk en Aagje Schipper. Hij mocht als jongste telg natuurlijk meer dan de ouderen daarvoor. Zijn band met zijn moeder was heel sterk. Moeder was ‘kuin’ op hem. Hij heeft veel gepresteerd in zijn 90-jarig leven.
Na de lagere school wilde hij studeren en nam bijlessen bij meester De Boer in Abbekerk. Maar toen hij 12 jaar werd, brak de Eerste Wereldoorlog uit. Hij moest zijn studie stopzetten omdat hij op de boerderij zijn broers moest vervangen die gemobiliseerd werden. Het was een domper voor hem, maar het uitstel bleek geen afstel. In 1918 pakte hij de draad weer op en op 16-jarige leeftijd ging hij naar de Normaalschool, voorloper van de kweekschool, in Hoorn. Ook behaalde hij het praktijkdiploma boekhouden. Dat kwam hem later goed van pas toen hij, samen met meester Tinus Dam uit Spanbroek, mensen in klassenverband opleidde voor het middenstandsdiploma. En dat van 1942 tot 1967. Op 23 juni 1924 slaagde Hermanus voor zijn onderwijzersakte. Al snel werd hij gevraagd om in Ursem aan de Bavoschool meester Vlugt te vervangen wegens ziekte. Hij had al wel vrijwillig onbetaald stage gelopen op een lagere school te Abbekerk. Met deze ervaring werd hij in Ursem onderwijzer en meteen ook waarnemend hoofd der school. Omdat de afstand De Weere-Ursem zo'n achttien kilometer was, bleef hij door de week bij twee oudere dames in de kost.
Na een half jaar solliciteerde hij naar de betrekking van onderwijzer aan de Sint Martinusschool te Spierdijk, waar hij werd benoemd op 25 augustus 1927. Zijn baas was meester Anton Overtoom, een beminnelijk mens. In 1930 wist hij zijn hoofdakte te halen. Meester Bos, een goede collega uit Berkhout, had examenvrees en was na twintig jaar hoofdaktestudie nooit op examen gegaan. Die bewuste examendag zijn Hermanus en Anton naar Berkhout gegaan, hebben meester Bos van zijn bed gelicht en meegenomen naar het examen in Haarlem. Alle drie slaagden.

Op 18 augustus 1932 trouwde Hermanus te Heiloo met Siebertha Koppes en ging wonen in de burgemeesterswoning die hij had gekocht voor 1900 gulden. Ze kregen tussen 1932 en 1950 twaalf kinderen. Toen in 1941 meester Overtoom overleed, werd Hermanus gevraagd het hoofdmeesterschap op zich te nemen. In 1942 werd hij officieel benoemd en verhuisde hij naar de schoolwoning naast de kerk. Tot zijn pensioen in 1967 is hij daar in die functie gebleven.

Voor de gemeenschap heeft hij veel betekend. Meester Langedijk was een uitstekend onderwijzer, didacticus en vooral een rasechte verteller. Zijn geschiedenis- en aardrijkskundelessen waren befaamd bij zijn oud-leerlingen en leerlingen. Hij kon kinderen alles leren. Zijn uitleg was zodanig dat je het wel snappen moest. Geschiedenisjaartallen zaten er geheid in. Zonder jaartallen heeft geschiedenis geen zin. Zonder topografie heeft aardrijkskunde geen zin.
Kinderen die verder wilden studeren, kregen na schooltijd twee keer in de week bijles in Frans, rekenen en taal. Er zijn maar weinig van zijn leerlingen gezakt voor het toelatingsexamen voortgezet onderwijs. Hermanus wist een uitstekende basis te leggen voor verdere studie. Hij bereidde zijn lessen altijd zorgvuldig voor. Hij nam er de tijd voor en die had hij ook, want van vergaderen op school hadden ze nog nooit gehoord en gymnastieklokalen waren er niet, dus deze lessen vervielen.

Naast zijn schoolwerk was meester Langedijk in het dorp en wijde omgeving een vraagbaak voor velen. Menigeen heeft steun bij hem gezocht en gekregen. Hij was ook graag bezig met het Westfries als dialect, wat tot uiting kwam in diverse publicaties. Tijdens zijn pensioenjaren heeft hij ook nog drie stambomen gemaakt. Hij was een werkzaam mens, altijd bezig. Op latere leeftijd ging hij met zijn vrouw alle klaverjasdrives in Westfriesland af. Daarnaast had hij nog een quadrille-rondje. Ook quadrille is een kaartspel.
Hij was een Westfries in hart en nieren. Westfriesland was alles voor hem. Zo was hij vijftien jaar lang, van 1958 tot 1973, bestuurslid van het Westfries Genootschap. Voor zijn vele diensten voor het genootschap werd hij in 1973 benoemd tot erelid. Ook na zijn bestuurslidmaatschap was hij een trouw bezoeker en een graag geziene gast op de jaarlijkse Westfriezendag.
Op 90-jarige leeftijd, op 15 oktober 1992, is hij overleden. Velen zullen zich meester Langedijk herinneren. Zo wilde hij ook aangesproken worden en laten we eerlijk zijn: iedereen is mijnheer, maar niet iedereen is meester.

Publicaties:
Hé, is dat Westfries?(Stolphoevereeks, uitgegeven onder auspiciën van het Historisch Genootschap Oud West-Friesland, 1963).
Meester Langedijk vertelt (Uitgeverij Pirola, Schoorl, 1989).
Genealogische uitgaven:
De familie Langedijk (uitgegeven in 1974).
De familie Koppes (uitgegeven in 1975).
De familie Schipper (Uitgeverij Pirola, Schoorl,1990).
Gegevens aangeleverd door: Ad Langedijk te Blokker (2007).

Kroniek van
West-Friesland
September 2003

Vierkant 2010
West-Fries talent
Yvonne Vredeling-Sijmons

Vierkant 2007
West-Fries talent
Ruud Spil

Weblog Uit en Thuis
1-6-2018: Noord-Holland als de groene apotheker van de wereld