Westfries Genootschap » Publicaties » Vierkant » 2018 » Nummer 3 » Pagina 14-15

Spullen in Westfriesland

Karin Wester, oud-medewerker van het Westfries Museum, bespreekt een voorwerp uit Westfriesland

Centsprent ‘De Bruiloft van Kloris en Roosje’

Een centsprent, kinderprent, of volksprent is een goedkope, in grote hoeveelheden gedrukte prent. De oudste centsprenten dateren zeker al uit de zeventiende eeuw. Het goedkope, en daardoor kwetsbare, papier van ongeveer A3-formaat kan bedrukt zijn met één, twee, vier of een reeks afbeeldingen. Vaak zijn de afbeeldingen ingekleurd met enkele, slordig aangebrachte, kleuren. Onder de plaatjes is meestal tekst afgedrukt, bijvoorbeeld een woord of enkele regels op rijm. Een deel van de centsprenten met een serie plaatjes vertelt een verhaal. Deze verhalende prenten kunnen worden gezien als voorlopers van het stripverhaal.
De hier afgebeelde prent vertelt over de boerenbruiloft van Kloris en Roosje. Dat is een klucht die vanaf 1707 tot 1968 bijna jaarlijks in de Stadsschouwburg Amsterdam werd opgevoerd, na het treurspel ‘Gijsbrecht van Aemstel’ van Vondel. Vanaf de negentiende eeuw gebeurde dat op nieuwjaarsdag. Een van de personages uit de klucht, Thomasvaer, de vader van de bruidegom, sprak daarbij ook een nieuwjaarsrede uit, waarin hij terugblikte hij op gebeurtenissen van het afgelopen jaar. De rede van Thomasvaer zou je een oudejaarsconference kunnen noemen.
Dat deze prent niet heel oud is, is te zien aan de kleding van de bruiloftsgasten. Zij gaan gekleed in de Noord-Hollandse dracht uit het begin van de negentiende eeuw. Kennelijk vond de prentmaker de Noord-Hollanders echte boeren.
Op 6 september 1913 stond in de Nieuwe Hoornsche Courant een bericht over een historische optocht in Hauwert. Daarin liep een groepje ‘buren’ mee verkleed als de bruiloftsgasten uit de klucht. In het bericht wordt speciaal vermeld dat zij geen toneelkostuums, maar ‘heusche oude costuums’ droegen. Het is niet ondenkbaar dat de klucht heeft bijdragen aan het bewaard blijven van deze kleding.
De populaire centsprenten over allerlei verschillende onderwerpen werden onder meer verkocht door marskramers op jaarmarkten.

Karin Wester

De Bruiloft van Kloris en Roosje. (foto Westfries Museum)

Andere afleveringen van 'Spullen in Westfriesland':
'14/2 | '15/1 | '15/2 | '15/3 | '16/1 | '16/2 | '16/3 | '17/1 | '17/2 | '17/3 | '18/1 | '18/2 | '18/3 | '19/1 | '19/2 | '19/3 | '20/1 | '20/2 | '20/3 | '21/1 | '21/2 | '21/3 | '22/1 | '22/2 | '22/3

Stukkies uit Skroivendevort
2014 (nummer 4)

Weblog Uit en Thuis
13-9-2022: Westfrieslandprijs voor Stichting Volksvermaak Wadway

Kroniek van
West-Friesland
Juni 1971

West-Friese boeken
Dokter in West-Friesland