Geschiedschrijving » Westfries Biografisch Woordenboek (WBW)

Klaver, Arie (1872-1948)

Oprichter van levensmiddelenbedrijf en groothandel AKZO

Arie Klaver wordt geboren te Spanbroek op 5 april 1872, als zoon van Gerrit Klaver, timmerman/aannemer en Aaf Brugman. Het gezin Klaver-Brugman krijgt zeven kinderen. Tussen 1889 en 1894 overlijden vijf kinderen aan diverse ziekten. Al eerder in 1878 overlijdt hun zoontje Johannes, nog geen drie maanden oud. Zoon Arie, geboren in 1872, blijft als enig kind over.

Zijn vader Gerrit overlijdt reeds in 1880 op 38-jarige leeftijd. Arie is dan pas acht jaar. Zijn moeder, Aaf Brugman, begint een kruidenierswinkeltje. Arie gaat na de Lagere School in de leer bij een meubelmaker, daarna bij een schilder, voordat hij in 1899 blijvend zijn moeder in het winkelgebeuren gaat assisteren. Arie bezoekt zijn klanten met de hondenkar. Dat leidt in de winter soms tot barre en gevaarlijke tochten. Dit feit, de overstap in 1899, kan worden beschouwd als het begin van een succesvolle onderneming die, vele jaren later, in 1928, zou uitgroeien tot het levensmiddelenbedrijf en groothandel: ‘Arie Klaver en Zonen Opmeer’, afgekort tot de bedrijfsnaam: AKZO.
Arie trouwt in augustus 1905 met Maria Wever, hoedenmaakster in Spanbroek. Arie Klaver en zijn vrouw Maria krijgen tussen 1907 en 1919 zeven kinderen, vijf zonen en twee dochters.

Overname en oprichting AKZO
Arie wordt vice-voorzitter van de middenstandsvereniging De Hanze, Hoorn en Omgeving.
In 1917 richt Arie met nog een paar ondernemers de coöperatieve inkoopvereniging St. Antonius op. Arie wordt daar voorzitter van. Wanneer de onderneming na ruim tien jaar niet meer floreert, besluit Arie met behulp van zijn zonen de activiteiten over te nemen. Die overname resulteert op 28 januari 1928 tot de oprichting van de firma Arie Klaver en Zonen, oftewel ‘AKZO’.
AKZO groeit gestadig met als handelswaar jam, suiker, groene of gele zeep in 30 ponds vaatjes, sunlight zeep, soda, slaolie, maar ook bakkerswaren. Als agent van meelfabrikant Meneba levert AKZO meel aan bakkers. Om deze levering uit te breiden worden krenten en rozijnen aan het assortiment toegevoegd.

Familiebedrijf
Arie's zonen Gerrit, Ko, Piet, Jaap en Arie gaan onder supervisie van vader Arie deel uit maken van het levensmiddelenbedrijf AKZO. Zoon Piet echter gaat later zijn eigen weg en start in 1937 zijn automobielbedrijf in Alkmaar. Gerrit is naast de in- en verkoop verantwoordelijk voor de administratie. In de loop van de jaren '30 is die combinatie niet langer vol te houden en wordt er een boekhouder in dienst genomen, zodat Gerrit zich volledig op de in- en verkoop kan richten.

Het magazijn en later ook de productieafdeling worden geleid door Jaap. Zoon Arie bezoekt kruideniers om orders te noteren en wordt later belast met de grootverbruik activiteiten en de feestpakkettenafdeling. Ko is verantwoordelijk voor het transport. Rond 1930 wordt voor het bedrijf een eigen vrachtwagen aangeschaft.

In diezelfde jaren '30 ontvouwen de heren Klaver hun plan om het bedrijf verder te laten groeien. Onder het credo ‘zelf produceren is goedkoper dan inkopen’ wordt besloten om naast de verkoop van levensmiddelen zich te gaan richten op de productie van zowel bak- en puddingproducten, als graanproducten, zoals griesmeel, havermout en gort.

Al die zelfgeproduceerde goederen worden op de markt gebracht onder de naam AKZO, waardoor de bedrijfsnaam nu ook een merknaam is geworden. De oudste zoon van Arie Klaver, Gerrit, wordt in 1938 directeur van AKZO. Door het in dienst nemen van een rasverkoper wordt de klantenkring flink uitgebreid en krijgt de verkoop een enorme impuls. Ook neemt AKZO beurtvaartschipper Van der Molen met zijn schip ‘Petronella’ over. Daardoor krijgt het bedrijf de aanvoer van grondstoffen en importproducten voor een belangrijk deel in eigen beheer.

Terugtreding
Eind jaren '30 treedt vader Arie, naamgever van het bedrijf, terug uit het Levensmiddelen- bedrijf AKZO, dat inmiddels een NV is geworden. Arie Klaver maakt nu meer op afstand mee dat de handel tijdens de oorlogsjaren '40-'45 afneemt. Enerzijds door de problematiek met de distributiebonnen, anderzijds doordat het steeds moeilijker wordt de slinkende voorraden aan te vullen. Aan het eind van de oorlog staat de productie en de handel nagenoeg stil, maar na de oorlog trekt de verkoop weer aan en groeit het bedrijf verder.

Verhuizing
In 1947 verhuist het bedrijf naar de Koninginneweg in Opmeer, waar een nieuw pand is gebouwd. Daarin wordt een deel van de ruimte gereserveerd voor de meel- en puddingfabricage. Ook wordt gestart met een pindabranderij, met een tapperij voor keuken- en appelstroop en met het verpakken van peulvruchten, krenten en rozijnen uit eigen import, zo ontstaat Klaver Import BV. Kort daarna, op 21 april 1948 overlijdt Arie Klaver, stichter en naamgever van het familiebedrijf Akzo te Opmeer in zijn woonhuis aan de Waterkant.

NB Enkele jaren later heeft AKZO zich aangesloten bij ‘Kroon’, een in- en verkoop samenwerking van groothandels. Zo ontstaat het ‘Vrijwillig Filiaalbedrijf’, het VFB. In 1960 verhuist het gehele familiebedrijf van Opmeer naar Alkmaar, waar langs het Kanaal Alkmaar-Kolhorn een prachtig nieuw pand van 4500 m² wordt betrokken.

Najaar 1969 maken twee internationaal opererende bedrijven, te weten AKU (Algemene Kunstzijde Unie) en KZO (Koninklijk Zout Organon) bekend dat zij zich gezamenlijk op de internationale beurzen gaan presenteren onder de nieuwe naam AKZO. De naam moest worden afgekocht. Het nieuwe AKZO betaalde ƒ 500.000,- om AKZO te mogen heten. Zo leeft de oorspronkelijke bedrijfsnaam nu voort in het grote internationale chemieconcern.

AKZO, (Arie Klaver en Zonen Opmeer) gaat verder als familiebedrijf onder de nieuwe naam: DIMAK (Distributie en Import A. Klaver). In 1997 kwam na 69 jaar een einde aan het familiebedrijf Klaver (DIMAK) door verkoop aan de Vendex Food Groep.

Bron:
Klaverblad, een eenmalige uitgave ter ere van de Klaver reünie 2014.
Sjaak en Jos Blom, Een grutter aan de Spanbroekerweg. Akzo, in Jaarboek nr. 1 (2005) Stichting Historisch Spanbroek-Opmeer.

Gegevens aangeleverd door: Gerard Klaver te Alkmaar en bewerkt door: Jaap Raat te Heiloo (2015).

Westfries Biografisch Woordenboek
Kistemaker, Piet
(1902-1994)