Landelijk Schoon » Jaarverslag 2015

Jaarverslag Stichting voor Landelijk Schoon Westfriesland 2015

De samenstelling van het bestuur is het afgelopen jaar gewijzigd. Peter Koopman heeft wegens drukke werkzaamheden de stichting verlaten. Hij is opgevolgd door Piet Zwaan die, evenals zijn voorganger, het Westfries Genootschap in het bestuur van Landelijk Schoon vertegenwoordigt.

In 2015 hebben het Nationaal Waterplan, de Watervisie Noord-Holland 2016-2021 en het Waterprogramma Hollands Noorderkwartier 2016-2021 ter visie gelegen. De plannen zijn bestudeerd en in het kader van de inspraak van commentaar voorzien.
Over de ingediende zienswijze op het Waterprogramma Hollands Noorderkwartier 2016-2021 heeft Landelijk Schoon een gesprek gehad met het Hoogheemraadschap Hollands Noorder Kwartier waarin standpunten zijn toegelicht. Toegezegd is dat in het nieuwe coalitieprogramma van het Hoogheemraadschap meer aandacht zal worden besteed aan cultuurhistorie. Bij de uitvoering van waterprojecten gaat onze voorkeur uit naar het aansluiten bij het bestaande waterlopenpatroon. Bij zinvolle aanpassingen aan waterkeringen bepleiten wij indringend rekening te houden met de cultuurhistorische waarden en zowel langs- als dwarsprofiel zo goed mogelijk in stand te houden. Voorts zetten wij vraagtekens bij het streven naar één onderhoudsstrategie voor het baggeren in hele beheersgebied. Ten slotte wordt het initiatief van het HHNK voor een Waterbank toegejuicht. Inmiddels is het Waterprogramma door de hoofdingelanden vastgesteld.

Wat betreft de dijkversterking van de Markermeerdijken Hoorn-Amsterdam is Landelijk Schoon akkoord zolang het dijklichaam wordt ontzien. Van de voorgenomen luwtemaatregelen wordt op termijn weinig ecologisch effect verwacht. De nieuwe normering voor het waterpeil is doorgerekend. Er treden nauwelijks verschillen op met de oude normering zodat deze het uitgangspunt blijft.
De uitvoerende aannemer is gekozen en samen met het HHNK is een Alliantie gevormd. De verdere planvorming kan nu van start gaan, in eerste instantie gericht op het opstellen van een projectplan.

Over de plannen voor de Westerdijk en Stadsstrand Hoorn is overleg gevoerd met de gemeente Hoorn. Daarbij was tevens een delegatie van Oud Hoorn aanwezig. Ons uitgangspunt ten aanzien van de dijk is dat er geen forse en onnodige aanslagen op de aanblik en het wezen van de dijk plaatsvinden. Vooral bij de keuze van parkeerlocaties voor fietsers en auto's is dit een gevoelig punt. Maar ook een horecavoorziening in de dijk is uit den boze (inmiddels van de baan). De dijkversterking in de vorm van een vooroeverdijk heeft onze sterke voorkeur en maakt grote kans op realisatie. In de loop van 2016 worden de ontwerpkaders voor de parkeerlocaties aan de gemeenteraad voorgelegd.

De procedures rond de locatiekeuze voor windturbines “Wind op Land” vinden gestaag voortgang. Landelijk Schoon heeft haar standpunt aan de provincie duidelijk gemaakt. In dit kader zijn we bezig de landschappelijke waarden van Westfriesland zo goed mogelijk in beeld te brengen en vast te leggen in beleidsdocumenten.
De provincie heeft een lijst met principe-aanvragen voor het bouwen van windparken in Noord-Holland bekendgemaakt. Daarin zijn o.m. de Waardpolder, Groetpolder en Westfriesland opgenomen.
Wat betreft de Waardpolder zijn er plannen om de bestaande 19 windmolens te vervangen door 6 gigantische windturbines. Wij verwerpen de realisatie van deze vervangende megaturbines op grond van de nog vrijwel ongeschonden ruimtelijke kwaliteit van de polder, de enorme impact op het zicht op en de beleving van de Westfriese Omringdijk en de desastreuze uitwerking op het beschermde dorpsgezicht Kolhorn. Voor alle aanvragen geldt dat medio 2017 de eventuele vergunningen worden verleend waarna de realisatie van de eerste windparken kan starten.

De langdurige bezwarenprocedure die Landelijk Schoon heeft gevoerd tegen de plannen van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier voor een ingreep aan de Westfriesedijk in Winkel, is eind 2015 afgerond.
Duidelijk is geworden dat de betrokken instanties niet altijd zorgvuldig te werk zijn gegaan:
1. Het projectplan van het Hoogheemraadschap was in strijd met het vigerende bestemmingsplan. Met name het dijkprofiel was hierin beschermd. De gemeente Hollands Kroon heeft dit opgelost door het bestemmingsplan te wijzigen, elke vorm van bescherming te schrappen en daardoor het projectplan alsnog mogelijk te maken.
2. De voor het projectplan benodigde omgevingsvergunning is tot driemaal toe ten onrechte verleend.
3. De motivering in het advies van de provincie Noord-Holland werd door de rechter als ontoereikend geoordeeld. In tweede instantie is dit gebrek gerepareerd.
4. De provincie heeft, naar aanleiding van de uitspraak van de rechter over de ingreep aan de Omringdijk in Winkel, de provinciale Monumentenverordening 2010 gewijzigd. De provincie heeft zichzelf hierbij meer handelingsvrijheid gegeven. De wijziging maakt het mogelijk een omgevingsvergunning te verstrekken ook als het monument ontoelaatbaar wordt aangetast. Wij zijn van mening dat hiermee niet alleen de Westfriese Omringdijk maar alle provinciale monumenten hun feitelijke bescherming hebben verloren. Ondanks onze verwoede pogingen de wijziging tegen te houden is deze inmiddels door Provinciale Staten vastgesteld.

Dankzij de gevoerde procedures zijn deze zaken blootgelegd. Zaken die vanuit landschap en cultuurhistorie uiterst teleurstellend zijn maar waarop wij in toekomstige gevallen extra alert kunnen en zullen zijn. Hopelijk worden zo de getoonde onzorgvuldigheden in de toekomst voorkomen en leidt dit, in combinatie met vroegtijdig overleg, tot betere inhoudelijke plannen.
De inzet van Landelijk Schoon tot en met de Raad van State in Den Haag heeft weliswaar niet geleid tot het voorkomen van een onnodige aantasting van de Omringdijk maar wel tot het aanscherpen van de procedures en motiveringen bij ingrepen daaraan.
Landelijk Schoon heeft zich ingespannen om het cultuurhistorisch belang van de Omringdijk op de kaart te zetten en is daarbij op meerdere punten door de rechter in het gelijk is gesteld. Daarnaast hebben we ons geprofileerd als hoeder van het provinciale monument, de Omringdijk; de acceptatie als gesprekspartner is merkbaar toegenomen. Uiteindelijk is het vanuit de doelstellingen van de stichting Landelijk Schoon onze taak om verantwoordelijke instanties te wijzen op het belang van de cultuurhistorische waarden van ons landschap en de Omringdijk en deze met respect te behandelen.

Onze ervaringen met de Westfriesedijk in Winkel en de wijziging van de provinciale monumentenverordening hebben we gedeeld met de historische verenigingen in Westfriesland en de erfgoedorganisaties in Noord-Holland als Hendrick de Keyser, Stichting Heemschut en Boerderijenstichting Noord-Holland.

In een werkbijeenkomst van het Recreatieschap Westfriesland is een bijdrage geleverd aan de actualisering van het Landschapsplan Westfriesland. Centraal stond het thema Natuur en Landschap. Diverse organisaties waren uitgenodigd; helaas ontbraken de dorpsraden. Een goede coördinatie op het gebied van recreatie ontbreekt. De bijeenkomst betrof een inventarisatie van wat in de regio leeft op het gebied van natuur en landschap. Voor de Grontmij wordt hiermee de basis gelegd voor de actualisering.

In 2015 heeft Landelijk Schoon een nieuw Beleidsplan voor de periode 2015-2020 vastgesteld. Het beleidsplan kan op de website worden ingezien.
Eerder zijn de taakvelden per bestuurslid vastgelegd. Op elk van de taakvelden wordt een visiedocument opgesteld; dit vergt echter de nodige tijd. De coördinatie berust bij het betreffende bestuurslid. Een visiedocument bevat de uitgangspunten die Landelijk Schoon belangrijk vindt en hanteert bij ondersteuningen, reacties, toetsingen e.a. Een visiedocument wordt in de plenaire vergadering van de stichting vastgesteld. In de praktische uitwerking en contacten naar buiten heeft elk bestuurslid echter een eigen verantwoordelijkheid met het visiedocument als basis. In twijfelgevallen wordt vooraf teruggekoppeld naar de plenaire vergadering van Landelijk Schoon.

Ten behoeve van het Visiedocument over het Westfriese Landschap is een lijst opgesteld van karakteristieke, te behouden kenmerken. Ten behoeve van o.m. gemeenten bij het opstellen van bestemmings-/omgevingsplannen maar ook voor de beoordeling daarvan wordt gewerkt aan het opstellen van toetsingscriteria voor cultuurhistorische waarden in het landelijk gebied. Er is een begin gemaakt met de uitwerking daarvan in de vorm van nadere toelichting per thema en de koppeling naar de praktijk.

In het kader van de renovatie van de N239 wordt op het traject A7-Medemblik één coupure in de Omringdijk gesloten en worden twee bestaande coupures aangepast c.q. verbreed.
Door Archeologie West-Friesland worden 2 profielen van de Omringdijk onderzocht. Landelijk Schoon heeft op verzoek de uitgangspunten van het onderzoeksplan bekeken en meegedacht over de wijze waarop de historische gegevens uit het onderzoek verwerkt kunnen worden in de vormgeving van de coupures.
Uiteindelijk doel van Archeologie West-Friesland is de uitgave van een boekwerk over de geschiedenis van de Omringdijk gebaseerd op de resultaten van dit onderzoek en de gegevens verkregen bij de versterking van de Zuiderdijk.

07-04-2016
SLSW/PvdB.

Stukkies uit Skroivendevort
2016 (nummer 3)

Bibliografie van
West-Friesland
1999

De Westfriese Molens
Koggemolen Westuit No. 7, Aartswoud

Westfries Biografisch Woordenboek
Grent, Arie
(1913-1964)