Landelijk Schoon » Visie Locatiebeleid Windturbines

Visie Locatiebeleid Windturbines

1. Inleiding
Windturbines bepalen in toenemende mate het landschapsbeeld in West-Friesland. Het wordt steeds duidelijker dat windturbines het landschap niet alleen veranderen maar ook een negatieve invloed uitoefenen op de (visuele) beleving van het karakteristieke open Westfriese landschap. De Stichting voor Landelijk Schoon rekent het tot haar zorg om de eigenheid van het Westfriese landschap waar en wanneer mogelijk te bewaren en suggesties te doen voor het zoveel mogelijk in goede banen leiden van nieuwe ontwikkelingen. Leidraad daarbij is één van de hoofddoelstellingen van de Stichting: het in goede staat houden, beheren en beschermen van het landschap en landschappelijke elementen waarvan de landelijke en stedelijke horizonten een essentieel onderdeel uitmaken. Vanuit haar cultuurhistorische doelstelling is de Stichting voor Landelijk Schoon West-Friesland in principe tegen het realiseren van windmolenparken. Natuurlijk zijn wij ons bewust van de maatschappelijke verantwoordelijkheid die de betrokken partijen hebben om een bijdrage te leveren aan de door de overheid gewenste taakstelling op het gebied van windenergie. Dit neemt niet weg dat wij ons kunnen vinden in veel van de argumenten die pleiten tegen de plaatsing van windturbines op de beoogde locaties in West-Friesland. Met name waar het gaat om de sterk negatieve impact, die plaatsing heeft op het Westfriese landschap!

Deze korte notitie draagt geen uitputtend karakter maar heeft vooral tot doel om de visie van de Stichting voor Landelijk Schoon op het tot nu toe gevoerde windmolenbeleid kenbaar te maken en aandacht te vragen voor de negatieve effecten daarvan op het landschap en anderszins. Dit, ten behoeve van de gemeentebesturen in West-Friesland en diverse maatschappelijke organisaties zoals Historische Verenigingen, die zich hierbij betrokken voelen. Onze invalshoek daarbij is dat het anders en beter moet onder het motto "beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald".

2. Visie in hoofdlijnen
Primaire oorzaak van de huidige taakstelling windenergie is de politieke wilsverklaring op rijksniveau van een aantal jaren geleden en daarvan afgeleid het beleid op provinciaal en gemeentelijk niveau. De vraag is in hoeverre deze politieke doelstelling nog strookt met de huidige inzichten en technische mogelijkheden. Er wordt te weinig nagedacht over de keuze of er geïnvesteerd moet worden in windenergie dan wel alternatieve vormen van energie zoals biowarmte en zonne-energie; nog teveel instanties lopen “slaafs” achter de enige jaren geleden gestelde taakstellingen aan. Toch is er nog enige hoop: op de diverse bestuurlijke niveaus van rijk, provincie en gemeenten worden langzamerhand enige vraagtekens geplaatst bij de rol van windenergie op termijn. De energieopbrengst is verhoudingsgewijs gering. Van het totale energieverbruik in Nederland maakt windenergie maar 1 á 2 procent uit. De in Nederland toegepaste duurzame elektriciteit wordt voor het grootste deel geïmporteerd uit de ons omringende landen en daar voor het overgrote deel opgewekt uit biomassa.

Er is een toenemende kritiek op de vervuiling van het landschap door windmolens en vraagtekens worden geplaatst bij de omvang en rentabiliteit van windenergie. Op gemeentelijk niveau wordt in de locatieprocedures met betrekking tot de plaatsing en upgrading van windmolens in toenemende mate een voorbehoud gemaakt. Met name de beslissing van de bestuursrechter dat bij plaatsing van windturbines in een bebouwde omgeving recht is op vermindering van de WOZ-belasting, heeft op dit niveau stagnatie veroorzaakt.

Landelijk Schoon sluit in haar visie hierop aan en adviseert niet door te gaan op de ingeslagen weg. Omvorming c.q. bijsturing van het beleid op de verschillende bestuursniveaus in de voorgestane richting vergt echter de nodige tijd. Met de volgende aandachtspunten hoopt Landelijk Schoon haar steentje bij te dragen aan het proces om het tij te keren.

3. Aandachtspunten
Effecten van windmolens
Het plaatsen van windmolens heeft negatieve effecten op de cultuurhistorische kenmerken van het landschap. Daarnaast zijn ook de milieukwaliteit en de landschappelijke kwaliteit in het geding. Het gaat hierbij om de volgende aspecten c.q. negatieve effecten: ecologie, landschap, veiligheid, rust, slagschaduw, geluidshinder en irriterende lichtflikkeringen van “de roterende wieken”. Plaatsing van windmolens kan in seizoentrekroutes van vogels grote verstoringen tot gevolg hebben.

Bouwvergunningen
Aangezien de bestaande turbines een verschillende economische ouderdom hebben zal een geleidelijke transformatie c.q. opschaling van kleine naar grote turbines plaatsvinden. Dit dient waar mogelijk voorkomen te worden. Het automatisch verlenen van een bouwvergunning bij vervanging van een windmolen stimuleert het instandhouden ervan en is daarom een slechte zaak. In de bouwvergunning voor een windmolenpark dient een verplichting tot sloop opgenomen te worden voor molens die langer dan een half jaar hebben stilgestaan. Deze verplichting moet worden gewaarborgd. Overigens bestaat er geen zekerheid dat er in de toekomst belangstelling blijft bestaan voor het exploiteren van windmolens.

Windmolen locatiebeleid
De Stichting voor Landelijk Schoon is voorstander van een uitsterfbeleid. Indien plaatsing van windmolens, om welke reden dan ook, onontkoombaar is moet uiterste terughoudendheid betracht worden. In dat geval is het gemeentelijke locatiebeleid doorslaggevend en zal het meer dan voorheen gebaseerd moeten zijn op de principes van cultuurhistorie, landschappelijke en milieutechnische kwaliteit, en duurzaamheid.

Creëren van draagvlak
Aandacht zal moeten worden besteed aan het verwerven van draagvlak onder inwoners van West-Friesland voor andere vormen van schone energie. Meer voorlichting over nieuwe technische ontwikkelingen in andere eveneens duurzame energiebronnen is hierbij essentieel. Die nieuwe ontwikkelingen openen mogelijkheden voor het economisch inzetten van alternatieve energiebronnen. Bij het opstellen van een voorstel voor plaatsing van windmolens en/of vervanging van windmolens is het dringend gewenst andere vormen van schone energie in de beschouwing te betrekken en deze ook in de besluitvorming een volwaardige plaats toe te kennen.

4. Samenvattend
Vanuit haar cultuurhistorische doelstelling is de Stichting voor Landelijk Schoon tegen het realiseren van locaties voor windturbines. Het plaatsen van windturbines heeft een sterk negatieve impact op de rust en de openheid van het Westfriese landschap. De Stichting is voorstander van het scheppen van nieuwe kansen voor alternatieve vormen van energieopwekking zoals de nieuwe generatie zonnecollectoren met een hoger rendement, waterkracht, aardwarmte, biomassa en warmtekrachtkoppelingen. Deze vormen van alternatieve duurzame energie zullen in toenemende mate gestimuleerd moeten worden door het verstrekken van subsidies door rijk, provincie en gemeenten.

Westfries Biografisch Woordenboek
Leek, Ben
(1938-2015)

Kroniek van
West-Friesland
Juli 1989

Stukkies uit Skroivendevort
2014 (nummer 4)

Weblog Uit en Thuis
1-9-2016: Hoogtepunt voor winnaar Westfrieslandprijs 2015