Projector » Actueel

Dia na dia krijgt nieuw digitaal leven

Stichting Projector beheert namens Westfries Genootschap grote schat aan (oud) beeldmateriaal

Projector in de krant
In de rubriek Erfgoed, die wekelijks verschijnt in het Dagblad voor West-Friesland, stond op woensdag 13 maart 2013 onderstaand artikel.
Verslaggever Martin Menger schrijft over de archiveringswerkzaamheden van de stichting Projector.

Martin Menger

HOORN – Er klinkt een zacht zoemend geluid in de eeuwenoude stijlkamer van het Timmermansgildehuis. Hier, in de Hoornse boezem van het Westfries Genootschap, zijn heren zorgvuldig bezig tienduizenden oude dia's om te zetten naar digitale bestanden. Met ambitie, dat wel: „Als wij toch eens elke steen binnen de Omringdijk op de foto hadden staan, zou dat mooi zijn.”

Uit de eigen collectie: ravage na de grote treinramp 1929 bij Westwoud. (Foto Stichting Projector)

Al 25 jaar is die ambitie vervat in een aansprekende naam: de stichting Projector, onderdeel van het Westfries Genootschap. Opgericht om namens het genootschap alle vormen van beeld te beheren. Dat gebeurde via een commissie daarvoor natuurlijk ook al, weet Jaap Raat uit Heiloo. „Eind jaren 80 waren we bezig met de productie van een film over de ruilverkaveling Het Grootslag. Dat dreigde allemaal heel erg duur te gaan worden. Dan is het altijd beter om een stichting te hebben voor dit soort risico's.”
Het kwam allemaal goed. De heren van de werkgroep Inventarisatie en Documentatie hebben het tegenwoordig druk. Waar de stichting een paar keer per jaar vergadert, geldt voor deze werkgroep een ander regime: maandelijks dient er aan de houten tafel aan Het Dal gescand te worden.

Onmisbaar

Dozen vol beelden van het West-Friesland van vroeger, nu nog gevangen in een plastic frame: de dia. Jarenlang onmisbaar bij presentaties in zaaltjes voor gezelschappen. Het woord 'dia' roept nostalgie op. Allerlei liefhebbers hebben de afgelopen decennia van alles verzameld dat bewaard en beschreven moet worden. De stichting koestert trots het bezit van ruim zestig films over de regio. Sommigen stammen nog uit de het tijdperk 'met zonder geluid', anderen zijn door de leden zelf gemaakt.Wat dat betreft heeft de video de weg naar de stichting al lang geleden gevonden. Regelmatig maken de leden zelf een videoverslag voor het genootschap of een film over het veranderend landschap binnen de Omringdijk.
Stilleven van frames en oude dia's over Oostwoud, bergen en de Schagerkogge. (Foto HDC Media)

„We hebben nogal wat echte oude 'blindenfilms'”, vertelt Dick Bakker uit Hoorn. Hij is de 'cinefiel' uit de groep en legt geduldig uit dat het Blindenfonds lang geleden overal dorpsfilms liet maken. Die werden verkocht en bracht geld in het laatje. „Helaas zijn niet alle films bewaard gebleven.”
Daarnaast heeft de stichting een enorm aantal foto's in het bezit. En dan zijn er natuurlijk de dia's. Sommigen zijn gemaakt in een serie over een bepaald onderwerp: een dorp, een beroep of een vereniging. Keurig verpakt in dozen. Dat is nog geen garantie dat de volgorde en alle informatie ook klopt. „Iemand gebruikt wel eens een dia voor een ander doel en bergt die dan heel creatief op”, verzucht Klaas Lageveen uit Abbekerk. „Sterker nog, wij vinden nu wel eens dia's terug die we zelf twintig jaar geleden hebben gemaakt.”
Het zorgt voor vrolijkheid om de tafel, waar tal van verlengsnoeren de scanners en laptops aan de praat houden. „Dat gebeurt verrassend vaak”, voegt hij eraan toe. Dick Ham gaat onverdroten door met scannen, dia voor dia.

Etappe

Frans Leek uit Blokker bekijkt ondertussen de dia's op een lichtbak. De eerste controle is of ze bij het onderwerp horen. Dit keer ligt een indrukwekkend grote serie van afbeeldingen van een ruilverkaveling in zicht. Een etappe verder gaan ze stuk voor stuk in een speciale scanner. Daarna worden ze beschreven, zodat er een nieuw en vooral volledig digitaal bestand ontstaat. Andere dia's worden met zestien stuks tegelijk onder een scanner gelegd.
Misschien eentonig werk, maar zeker niet saai, vinden ze aan tafel. Eventuele vlekjes op de dia worden digitaal weggepoetst. Er wordt maandelijks stug doorgewerkt aan het groeiende bestand van allerlei afbeeldingen. „Vroeger kwamen we een paar keer per jaar bij elkaar”, besluit Jaap Raat. „Nu elke maand.We zijn lekker bezig, maar eigenlijk hebben we tijd tekort. Ons doel? Dat we alles keurig gedocumenteerd bij het Westfries Archief kunnen afleveren, zodat voor het altijd wordt bewaard en kan worden geraadpleegd.”

Een aantal leden van Projector aan het werk: (vlnr) Frans Leek, Dick Ham, Klaas Lageveen en Jaap Raat. (Foto HDC Media)