Aquarellist, pentekenaar, toneel- en romanschrijver
Geboren te Enkhuizen op 27 juli 1777. Overleden te Schagen op 27 mei 1836, 58 jaar oud. Zoon van Erik Bok en Elsje Schram. Cornelis Bok is vooral bekend geworden door zijn schilderingen en tekeningen van dorpsgezichten en landschappen, met name in en rond Schagen.
Cornelis Bok werd, naar men aanneemt, onderwezen in de schilderkunst door zijn oom Jan de Goeje, een alom bekende schilder van "behangsels", schilderijen, zo groot als de wand van een kamer.Vaak waren dat prachtige kunstwerken, meestal landschappen. In 1799 verliet hij Enkhuizen en na wat omzwervingen belandde hij in dat zelfde jaar in Schagen. Eerst in 1806 wordt hij als burger van Schagen ingeschreven. Daar in Schagen probeerde hij de kost te verdienen als huisschilder, als hulp van een deurwaarder en als getuige bij huwelijken en overlijdensaangiften. Al gauw kreeg hij opdrachten om aquarellen en tekeningen van Schagen en omstreken te maken. De meeste daarvan hadden een topografische inslag. Doordat hij zeer nauwkeurig de werkelijkheid afbeeldde zijn die topografische schilderingen en tekeningen heden ten dage van grote waarde.
Hij trouwde in 1806 met IJda Kwantes, dochter van Pieter Kwantes en Maartje Jans Kuijper. Het echtpaar ging wonen in de oostelijke toren van Het Slot Schagen. In 1811 werd hij cipier van de hulpgevangenis die gehuisvest was in de westelijke toren van Het Slot. Om zijn inkomsten te vergroten schilderde hij in de loop van de tijd de decors voor de diverse toneelstukken in Schagen. Zelf speelde hij mee in diverse toneelrollen.
Tot op heden (2006) zijn 54 werken van Cornelis Bok bekend, maar waarschijnlijk heeft hij wel 100 of meer aquarellen en tekeningen gemaakt. De meeste werken van Cornelis Bok zijn in particulier bezit. Daarnaast bevindt zich een aantal werken in o.a. de Provinciale Atlas Noord-Holland te Haarlem, bij de gemeente Schagen en het Regionaal Archief te Alkmaar.
Naast het schilderen, legde hij zich toe op het schrijven van vooral historische romans, met name in de periode tussen 1826 en 1836. Daarin kon hij zijn liefde voor geschiedenis en literatuur gestalte geven. Bij de Amsterdamse uitgever Johannes Christoffel van Kesteren (1793-1860) verschenen in totaal acht romans. In 1835 verscheen bij uitgever G. Giltjes in den Helder een blijspel met zang.
Deze veelzijdige, artistiek begaafde man overleed in behoeftige omstandigheden. Met name door zijn vele West-Friese landschapsschilderingen zal Cornelis Bok in de herinnering blijven voortleven. Helaas is geen portret van Cornelis Bok bekend.
In 1988 organiseerde de Historische Vereniging Schagen in samenwerking met het Westfries Museum te Hoorn een tentoonstelling van zijn werken.
In 2004 werd de expositie "Meesterlijk Schagen" gehouden, met een aparte zaal voor de werken van Cornelis Bok.
In 2005 verscheen van de hand van diverse auteurs bij uitgeverij Peter Sasburg te Midwoud, in samenwerking met de Historische Vereniging Schagen, een boek over Cornelis Bok.
Publicaties:
1. VOORINGENOMENHEID en VOOROORDEEL
Eene oorspronkelijke Noordhollandsche familie-geschiedenis, Amsterdam, 1826.
2. DE HUT AAN DE GRENZEN of DE GRIJSKOP.
Eene belangrijke Nederlandsche familie-geschiedenis, in twee delen. Eerste deel, Amsterdam, 1826. Tweede deel, Amsterdam, 1827.
3. De wachtmeester AARHUS, of liefde zoekt list. Amsterdam, 1828.
4. De WITTE PAAL, of JENNE. Eene op waarheid gegronde Noordhollandsche geschiedenis. Amsterdam, 1828.
5. Het HEIDENSCHE BOS of Het gestolen kind, Amsterdam 1829.
6. De ROEBEN van CZAAR PETER, een tafereel van menschelijke lotgevallen, standsverwikkelingen en dwalingen.
7. De TWEE VRIENDEN of de gevolgen der PARTIJZUCHT, Amsterdam, 1832.
8. FREDERIK LINDE. Een tafereel van menschelijke lotgevallen. Amsterdam, 1836.
En een toneelstuk, een blijspel met zang, getiteld: HENDRIK PRINS, geschreven voor het toneelgezelschap in Den Helder, uitgegeven door G. Giltjes, Den Helder, 1835.
Literatuur:
1. M. de Boer, "Cornelis Bok (1777-1836) schilder, schrijver, cipier uit Schagen", in Zijper Historie Bladen, 8e jg. nr. 5 dec 1990
2. Cees Bakker, John R. Brozius, Jan Plekker, Ruud van de Pol: Cornelis Bok (1777-1836). Een opmerkelijke West-Friese kunstschilder en romanschrijver. (Uitgeverij Peter Sasburg, Midwoud, 2005, in samenwerking met de Historische Vereniging Schagen).
Bron: zie Literatuur ad 2.
Gegevens aangeleverd en bewerkt door: Jaap Raat te Heiloo (2006).
