December wordt ook wel wintermaand genoemd. Ik schrijf dit stukje een week voor kerst. Tot nu toe is de maand december een zeer zachte maand. Gisteren was het volgens het KNMI de warmste 17 december ooit. In De Bilt was de maximum temperatuur 15,3 graden Celsius en in Wijk aan Zee zelfs 16,6 graden Celsius. Voor winterse plaatjes moeten we in ons fotoboek kijken.
Een winters plaatje van het Kluiten in Opperdoes. (Foto uit collectie van de familie Wijdenes-Smit)
Voor mensen met belangstelling voor plaatselijke historie was er de afgelopen maanden van alles te beleven.
Op 20 november presenteerde Karel Numan, lid van de Commissie Geschiedschrijving van het Westfries Genootschap, zijn nieuwe boek ‘De Veldnamen van Schagen’. Het boek handelt over de herkomst van veldnamen, straatnamen, waternamen, namen van polders, dijken boerderijen en huizen. Het is het resultaat van een omvangrijke zoektocht in archieven naar het verleden. Wethouder Ben Blonk van de gemeente Schagen kreeg het eerste exemplaar.
Sander Gerritsen tijdens het onderzoek naar Almersdorp in december 2014. (Foto Jan Smit)
Veel plaatselijke historische verenigingen en stichtingen hielden in de afgelopen tijd hun jaarlijkse ledenvergadering of donateursavond en presenteerden hun nieuwe jaarboek. Op de donateursavond van Stichting Historisch Opperdoes op 27 november sprak Sander Gerritsen van Archeologie West-Friesland. Hij presenteerde op een enthousiaste manier de voorlopige resultaten van het archeologisch onderzoek bij de aanleg van de rotonde op de kruising van de N239 (Westerzeedijk) en de Almersdorperweg. Tijdens de opgravingen, waarbij gezocht werd naar het verdwenen Almersdorp, zijn onder andere bouwmaterialen van de voormalige kerk gevonden, zoals kloostermoppen en tufsteen. Bovendien is een deel van het kerkhof van het verdwenen dorp blootgelegd. Waarschijnlijk liggen de resten van de kerk voor een deel onder de nieuwe rotonde. Ook zijn er bij het onderzoek aanwijzingen gevonden dat er al in de 12e en 13e eeuw op deze plek bewoning is geweest, dus voordat Almersdorp in de 14e eeuw vanuit het noorden naar deze plek is verplaatst.
Scherpe lijnen in het landschap bij het Westeinde in Opperdoes. (Foto Jan Smit)
De plaatselijke historische verenigingen en stichtingen leveren waardevolle bijdragen aan het onderzoeken en beschrijven van de geschiedenis van ons werkgebied. Iedere plaats heeft zijn eigenheid, maar er zijn ook veel raakvlakken tussen de diverse plaatsen. De Commissie Geschiedschrijving van het Westfries Genootschap is al langere tijd bezig met de voorbereidingen van het project ‘De Metamorfose van Westfriesland’. De doelstelling van dit project is het in beeld brengen van de veranderingen in het landschap na 1945. Om dit project te laten slagen is de medewerking van de plaatselijke historische verenigingen en stichtingen van groot belang. In 2016 moet blijken of dit project haalbaar is en in welke vorm de uitkomsten van dit project gepubliceerd moeten worden.
Wachten op het voorjaar: tulpenveld langs de Noorderweg in Twisk. (Foto Jan Smit)
De komende weken staan in het teken van de kerstdagen en de jaarwisseling. Ik hoop dat u ondanks alle drukte die de feestdagen met zich meebrengen toch in de gelegenheid bent om af en toe eens naar buiten de gaan en te genieten van al het moois dat er te zien is.
Dit is de laatste Uit en Thuis van 2015. Ik wens u mede namens het bestuur een voorspoedig 2016 toe.
Jan Smit
Schapen op de Westfriese Omringdijk bij Aartswoud. (Foto Jan Smit)
Op zaterdag 7 november hielden we onze najaarsstreekmiddag. Deze keer in 't Veld.
We kwamen bij elkaar in Café de Vriendschap. Met ruim honderd mensen was de zaal goed gevuld.
In mijn openingswoord heb ik eerlijk verteld dat ik bij mijn weten nog nooit in 't Veld geweest was. Maar nu was het dan zo ver.
't Veld. (Foto Jan Smit)
Wethouder Theo Meskers van de gemeente Hollands Kroon heette de aanwezigen hartelijk welkom in zijn gemeente. Hij verving zijn zieke collega Frits Westerkamp.
Na het woordje van de wethouder vertelde Dick Stammes uit Delft een aantal verhalen uit zijn boeken, onder andere uit ‘Wereldverhalen uit mijn dorp’. Dick Stammes is geboren in Nieuwe Niedorp. Zijn verhaal over de manier waarop een Westfries een verhaal vertelt sprak mij erg aan.
Café de Vriendschap. (Foto Jan Smit)
Na de pauze kwam de eenakter 't Anzoek, een vrije bewerking van de eenakter ‘Het Huwelijksaanzoek’ van Tsechov, hertaald in het Westfries door Henk Kok en gesitueerd in Westfriesland in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Het stuk werd gespeeld door drie spelers van Toneelvereniging OZOS uit Schagen. Het waren Henk Kok, Irma Schaafsma en Jan Slijkerman. De regie was in handen van Peter van de Wiel. Het stuk handelde over een huwelijksaanzoek door een vrijgezelle boer aan een vrijgezelle boerendochter. Maar de eigenwijze boerentrots van beide kanten gooide bijna roet in het eten.
Hierna was het de beurt aan Dick Ham van Stichting Projector. Hij vertoonde eerst een door hem zelf gemaakte film van de restauratie van Waarlands molen. Deze molen is eigendom van Stichting De Westfriese Molens. De film geeft een goed beeld van de restauratie en laat zien voor welke keuzes restauratoren staan bij het restaureren van een molen van minimaal vierhonderdenvijftig jaar oud.
R.K. kerk van de St. Martinus parochie in 't Veld. (Foto Jan Smit)
Uit het archief van Stichting Projector volgden nog films van de visserij op de Zuiderzee, de kaasmarkt in Hoorn, zuurkoolfabricage in Oudkarspel, aardappeloogst in Westfriesland met de overhaal in Avenhorn, de stierenkeuring in Hoorn, de onthulling van het monument van de tuinder in de schuit in Sint Pancras, polder het Grootslag voor de verkaveling en ten slotte luchtopnames van het Grootslag op 11 september 2014. Deze laatste opnames zijn gemaakt in het kader van het project van Stichting Projector dat tot doel heeft de veranderingen in het landschap als gevolg van de aanpak van de N23/ Westfrisiaweg in beeld te brengen.
Het bekijken van de films was voor velen een feest van herkenning.
We besloten de middag met een hapje en een drankje. We konden terugkijken op een gezellige en geslaagde najaarsstreekmiddag.
Tekst en foto's: Jan Smit
De maand oktober is de maand van de geschiedenis. Ook dit jaar is er een groot aanbod van interessante lezingen.
Het pand waar Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarders is gevestigd. (Foto Jan Smit)
Op zondag 4 oktober werd in De Brink in Obdam de Najaarsfamiliedag van de Stichting Westfriese Families gehouden. Sociologe Monica Commandeur vertelde over het ontstaan van de familienaam Commandeur. In 1615 voeren vanuit de haven van Hoorn vier schepen naar Spitsbergen om op walvisvaart te gaan. Elk schip had een commandeur. Dat is een gezagvoerder op zee met een complexe coördinatietaak. De gezagvoerders van deze vier schepen kregen in 1615 ook de naam Commandeur.
Monica Commandeur heeft zich verdiept in de geschiedenis van de familie en ontdekte dat de Commandeurs oorspronkelijk veehouders waren. Als bijbaan deden ze aan scheepsvervoer. De kennis van het vak werd van vader op zoon doorgegeven. En zo raakten ze betrokken bij turftransport, ossendrift en de walvisvaart.
Ik heb genoten van de verhalen van Dick Commandeur, auteur van het boek ‘De naam is… Commandeur’. De bijeenkomst was druk bezocht. Voorzitter Harold Bos van de stichting constateerde in zijn openingswoord dat genealogen zich niet alleen op de digitale snelweg begeven, maar gelukkig ook hechten aan goede sociale contacten.
Herinnering aan de restauratie van het pand. (Foto Jan Smit)
Veel belangstelling is er ook voor de lezingen die het Westfries Genootschap in samenwerking met de Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarders op 18 en 25 oktober heeft georganiseerd. De bijeenkomsten worden in het onderkomen van de stichting gehouden. Ik was bij de eerste bijeenkomst op 18 oktober en ik hoop ook bij de tweede op 25 oktober te zijn. De voorzitter van de stichting, Kees van Louvezijn, vertelde op een boeiende manier over de expeditieleiders Jacob en Daniel le Maire en de schippers Willem en Jan Corneliszoon Schouten die eind mei 1615 vanuit Hoorn naar Zuid-Amerika vertrokken in de hoop zo een nieuwe route naar Nederlands Indië te vinden. Op deze reis ontdekten zij Kaap Hoorn en Straat le Maire. De reis van de schepen de ‘Eendracht’ en de ‘Hoorn’ ging gepaard met veel ontberingen en tegenslagen. Het schip de ‘Hoorn’ ging tijdens de reis door brand verloren.
De stichting wil de herinnering aan de grote zeilvaart in het algemeen en die rond Kaap Hoorn in het bijzonder, levend houden. De stichting eert niet alleen zeelieden die nog op traditionele wijze met een vrachtvaartboot zeilend om Kaap Hoorn zijn gevaren, maar ook schippers en zeilers die op traditionele wijze met een jacht Kaap Hoorn hebben gerond. Zij die erkend worden als Kaap Hoorn-schipper of Kaap Hoorn-zeiler ontvangen van de stichting een legpenning en een certificaat en bovendien van de stad Hoorn een trofee.
Hoorns behang. (Foto Jan Smit)
De stichting huurt van Stichting Stadsherstel Hoorn twee stijlkamers aan het Achterom. Deze zijn onderdeel van het voormalige R.K. Wees-en Oudeliedentehuis ‘St. Jozefhuis’.
Plafondschildering op linnen. (Foto Jan Smit)
Bijzonderheden in de regenten- en regentessenkamers zijn het Hoorns behang en de plafonds. De plafonds met de geschilderde allegorische voorstellingen zien er uit alsof ze van hout zijn, maar in werkelijkheid zijn ze van linnen. Op een van de plafonds staat een zogenaamd alziend oog afgebeeld.
Bord met zeemansknopen van Stichting Koninklijk Onderwijsfonds voor de Scheepvaart. (Foto Jan Smit)
De collectie van de stichting omvat allerlei herinneringen aan scheepsreizen, navigatie-instrumenten uit de zeiltijd, kaarten (waaronder een zeer bijzondere van Hondius uit 1602) en modellen van zeilschepen.
Kees van Louvezijn en een deel van zijn gehoor. (Foto Jan Smit)
Het is goed dat er dit jaar tijdens de maand van de geschiedenis aandacht is besteed aan de belangrijke rol die de scheepvaart in de Westfriese geschiedenis heeft gespeeld. Voor mij ging er een wereld open.
Jan Smit
Modellen van ‘De Eendracht’ (achter) en ‘De Hoorn’ (voor). (Foto Jan Smit)
Op zaterdag 5 september hadden we onze jaarlijkse Westfriezendag. Net als de twee voorafgaande jaren kwamen we in Schagen bij elkaar. Het bestuur kreeg na afloop veel positieve reacties op het verloop van de dag. Daar zijn we blij mee.
Het dagelijks bestuur. Van links naar rechts secretaris Jan Wittink, voorzitter Jan Smit en penningmeester Peter Koopman. (Foto Klaas Lageveen)
Zelf denk ik nog even terug aan de vergadering in de Grote Kerk. Het Dagelijks Bestuur zat voorin aan een tafel. Naast mij zaten onze secretaris Jan Wittink en onze penningmeester Peter Koopman. Onze vice-voorzitter Maarten Dekker kon als gevolg van zijn ziekte er net als vorig jaar niet bij zijn. We hebben hem gemist. Op maandag 7 september kwam het bericht dat Maarten overleden is. Dat is allereerst een grote slag voor zijn vrouw Tineke, hun kinderen en kleinkinderen. Maar ook in het bestuur van het Westfries Genootschap zullen wij hem missen.
Maarten was iemand die een grote kennis had van alles wat met Westfriesland en de geschiedenis van het gebied te maken heeft. Hij was nauw betrokken bij het opstellen van ons beleidsplan 2014-2018 en hij was vast van plan om namens onze vereniging activiteiten te organiseren om de jeugd te betrekken bij de cultuurhistorie van ons gebied.
Hij was uitermate deskundig op het gebied van de veredeling van gerbera's en kon boeiend vertellen over zijn vak. Zijn vakkennis en betrokkenheid bij het vak kwamen goed van pas bij zijn bestuurswerk voor nationaal Museum Saet & Cruyt in Andijk. Hij was daarvan vijfentwintig jaar bestuurslid en leverde ook een grote bijdrage aan de samenstelling en het beheer van de collectie van dit museum.
Joop van Diepen (links) en Maarten Dekker (rechts) tijdens de najaarsstreekmiddag in Bovenkarspel op 1 november 2014. (Foto Marijke Smit)
Op de Westfriezendag 2015 werd ik net als Hans van Kampen, Peter Koopman en Joop Schouten weer voor een nieuwe termijn van vier jaar herkozen als bestuurslid van het Westfries Genootschap. Het vertrouwen dat de vergadering in ons uitsprak doet ons goed.
Museumboerderij West-Frisia. (Foto Jan Smit)
Op zaterdag 12 september werd in een groot aantal gemeenten Open Monumentendag gehouden. Op een aantal plaatsen werden de monumenten op zondag 13 september opengesteld. Zelf bezocht ik op deze zondag Museumboerderij West-Frisia in Hoogwoud.
De scharensliep. (Foto Jan Smit)
In de boerderij en op het erf werden demonstraties gegeven van kunst en ambacht. Er waren meer dan twintig kunstenaars en ambachtslieden aanwezig en op het erf klonk trekzakmuziek.
In de boerderij waren schilderijen te zien van een aantal naïeve schilders, waar onder Jannie Kuiper-Wetsteen en Frans van der Eng.
Demonstraties van het roken van vis en rietdekken. (Foto Jan Smit)
Het aantrekkelijke programma en het mooie weer zorgden er voor dat veel mensen een kijkje kwamen nemen.
Ria Bouwes breit een ondermutsje en Petra Tromp kijkt toe. (Foto Jan Smit)
Dit jaar werden voor de 29e keer in ons land de Open Monumentendagen gehouden. Bij de officiële opening van de editie van dit jaar in Bergen op Zoom sprak Pieter van Vollenhoven zijn zorgen uit over het voorbestaan van dit succesvolle evenement. Dit omdat de huidige vaste sponsor na dit jaar stopt met het geven van zijn bijdrage. Het zou erg jammer als de Open Monumentendagen zouden verdwijnen. Deze hebben in belangrijke mate bijgedragen aan de bewustwording bij het grote publiek van het belang van monumenten en de waardering daarvoor. Ook Westfriesland heeft er vele. En daar willen we zuinig op zijn!
Jan Smit
Het schilderij Niedorper Verlaat van Jannie Kuiper-Wetsteen. (Foto Jan Smit)
Op maandag 3 augustus is weer de landbouwshow in Opmeer gehouden. Het evenement dat in 1898 begon als een landbouwtentoonstelling met als doel de landbouw zo veel mogelijk te promoten is uitgegroeid tot een landbouwshow, een dagje uit voor het gehele gezin.
Nico Vriend en burgemeester Nijpels tijdens de opening in het gemeentehuis van Opmeer. (Foto Jan Smit)
Anno 2015 is er voor het rundvee nog steeds een belangrijke plaats ingeruimd in het programma. Deskundige juryleden beoordelen de koeien en het jongvee van een aantal topfokkers uit Noord-Holland. Nieuw is dit jaar de keuring van Belgische blauwen.
De Private Coach (koets) van de heer S.J. Kat en de landauer (rijtuig) van Ad Snip staan gereed om enkele eregasten naar het terrein te vervoeren. (Foto Jan Smit)
Maar ook het dagprogramma voor de paarden is de moeite waard. Er zijn diverse concoursen voor tuigpaarden, waaronder Hackney's en Friese paarden, eenspannen, tweespannen, driespannen en tandemaanspanning. Dat Opmeer goed staat aangeschreven, blijkt uit een gesprek dat ik met de eigenares van een aantal Friese paarden had en uit het feit dat het dagprogramma een provinciaal kampioenschap, een kampioenschap van de KNHS (de paardensportbond in Nederland) en maar liefst twee nationale kampioenschappen bevat. Verder zijn er enkele wedstrijden voor springpaarden.
Europarlementariër Wim van de Camp laat bij de opening een aantal duiven los. (Foto Jan Smit)
Maar daarmee is nog niet alles gezegd. Zo zijn er bijvoorbeeld ook schapen, geiten en kleine dieren. Daarnaast zijn er nog allerhande andere activiteiten en bezienswaardigheden.
Witrug koe van het rundveemuseum in Aartswoud. (Foto Jan Smit)
Het Westfries Genootschap staat in sporthal De Weijver met een promotiestand. Vier enthousiaste vrijwilligers bemensen in klederdracht onze kraam.
Een kijkje bij de geiten. (Foto Jan Smit)
De kracht van ‘Opmeer’ is dat het een aantrekkelijk programma biedt voor alle leeftijden, voor agrariërs en mensen die geen banden met de agrarische sector hebben.
Wim Bakker uit Nieuwe Niedorp zorgt ervoor dat zijn dieren er piekfijn uitzien. (Foto Jan Smit)
Door middel van shows zoals de ‘motortrial’ (stunts met een motorfiets) en de springshow ‘motor vs. paard’ (een wedstrijd tussen een motorfiets en een paard) moet ook de jeugd naar Opmeer worden gelokt. Vasthouden aan tradities enerzijds en streven naar vernieuwing anderzijds zijn beide belangrijk.
Kaasdragers laten zien hoe vroeger op de kaasmarkt de kaas vervoerd werd. (Foto Jan Smit)
Het is geen gemakkelijke taak om vandaag de dag een evenement als de landbouwshow te organiseren. Toenemende regelgeving en eisen ten aanzien van het voorkomen van veeziekten vragen van het bestuur van Stichting Tentoonstelling Opmeer een grote inzet en veel doorzettingsvermogen. Dankzij de hulp en steun van heel veel vrijwilligers, sponsors, deelnemers en de gemeente Opmeer is de 106e landbouwshow een groot succes en een feest voor jong en oud geworden.
Marijtje 356 van Wim Bakker uit Nieuwe Niedorp wordt gehuldigd als dagkampioene. (Foto Jan Smit)
Dit jaar is afscheid genomen van twee bestuursleden. Fer Smit is tien jaar bestuurslid geweest en voorzitter Nico Vriend drieëntwintig jaar. Laatstgenoemde is elf jaar lang voorzitter geweest. Als dank voor zijn grote inzet is Nico Vriend benoemd tot erelid. Bovendien heeft hij uit handen van burgemeester Gert Jan Nijpels van Opmeer een gemeentelijke onderscheiding gekregen.
Jan Smit
De Midwouder dansgroep. (Foto Jan Smit)
In opdracht van de Provincie Noord-Holland is op 8 juni begonnen aan de laatste fase van het groot onderhoud van de N239. Dit is de provinciale weg tussen Nieuwe Niedorp en Medemblik. Er is gewerkt aan de weg tussen de rijksweg A7 en Medemblik. Dit gedeelte van de weg ligt langs de zuidkant van de Westfriese Omringdijk.
Bij Opperdoes is de kruising bij de Almersdorperweg vervangen door een rotonde.
Westfriese Omringdijk aan de kant van de Wieringermeer. Er is nog zichtbaar waar de weg gelopen heeft. (Foto Jan Smit)
De kraan staat op de dijk. Op de achtergrond de waterberging bij Twisk. (Foto Jan Smit)
Tot voor kort was er een dijkdoorsteek ter hoogte van Twisk. Vanuit Twisk kon men via de Noorderweg de N239 oversteken en kwam men op de Koggenrandweg in de Wieringermeer. Ook kon men via deze dijkdoorsteek van de Wieringermeer naar Twisk gaan.
Nu de rotonde bij Opperdoes klaar is, wordt de dijkdoorsteek bij Twisk afgesloten. De Westfriese Omringdijk wordt weer zo veel mogelijk in oude staat hersteld.
Aanvoer van grond uit het gronddepot in Opperdoes. Op de achtergrond de Wieringermeer. (Foto Jan Smit)
De aangevoerde grond wordt gestort. (Foto Jan Smit)
Toen ik daar op 6 juli was, sprak ik even met de kraanmachinist over de werkzaamheden.
Hij vertelde mij dat de meeste grond die gebruikt wordt om het gat te dichten afkomstig is uit het gronddepot aan het Oosteinde in Opperdoes. Het depot ligt vlak bij de Markerwaardweg. De grond die daar lag is vrijgekomen bij het maken van de waterberging ten noorden van Opperdoes. Bovenop de grond uit het gronddepot wordt een laag van 80 centimeter erosievrije klei aangebracht. Daar bovenop komt teeltaarde en wordt de grasmat hersteld.
Het resultaat moet zijn dat de dijk ter plaatse er weer net zo uitziet als een waterkerende dijk.
De dijk is dicht. (Foto Jan Smit)
Vlak bij de vroegere doorsteek liggen nog een aantal originele Noordse stenen die herinneren aan de oude dijkbekleding. Sinds kort staan hier twee door het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier geplaatste bankjes.
Jan Smit
Het monument op de dijk tussen Twisk en Opperdoes. (Foto Jan Smit)
Een van de twee banken bij het monument. (Foto Jan Smit)
Het Westfries Genootschap en de gidsengroep Twisk van het Nut organiseerden in samenwerking met de vereniging In 't Pak op vrijdag 19 juni voor de derde en voorlopig laatste keer een midzomeravondwandeling door Twisk.
De bezoekers werden met koffie en thee ontvangen in de kerk van de Protestantse Gemeente Thomas. Als voorzitter van het Westfries Genootschap mocht ik de avond openen. Ik deed dat met een korte toespraak in het Westfries.
Hierna vertelde Gerian Helder een aantal wetenswaardigheden over de kleding die door twee echtparen getoond werd. Eerst lieten Fred en Lies Smit zien hoe men in het laatste kwart van de negentiende eeuw gekleed ging als men in de rouw was en welke sieraden men dan droeg. Daarna toonden Dirk en Trudy Schouwe hun kostuums en sieraden. Trudy had de zondagse dracht aan van rond 1900. Dirk droeg een trouwpak uit ongeveer de zelfde tijd.
Ds. Bart Santema op de preekstoel van de Doopsgezinde Vermaning. (Foto Jan Smit)
Nadat Menno Jansma verteld had over de tradities rond midzomernacht vertrokken zes groepen bezoekers van elk ongeveer veertien personen onder leiding van gidsen voor een wandeling langs zes mooie historische locaties. In de doopsgezinde kerk, de Vermaning, zat ook een aantal ‘kerkgangers’ in klederdracht en was ds. Bart Santema de gastheer. De organist bespeelde het Van Dam orgel uit 1892 en samen met de kerkgangers zongen de bezoekers enkele liederen met Westfriese teksten van Ina Broekhuizen.
Ko Groot (links) en Ad Geerdink (rechts). (Foto Ina Broekhuizen)
Op de overige vijf locaties konden de bezoekers vragen stellen aan de daar zittende leden van In 't Pak. Op het erf van één locatie was er ook een vijftal kinderen dat spelletjes deed.
De avond werd afgesloten met een hapje en een drankje in de kerk van de Protestantse Gemeente.
Op zaterdagochtend 27 juni was in Restaurant De Burg in Noord-Scharwoude de presentatie van het nieuwe jaarboek West-Friesland Oud & Nieuw 2015.
Na mijn welkomstwoord gingen Ko Groot, (oud-gemeentesecretaris van Wognum en oud-secretaris van het Westfries Genootschap) en Ad Geerdink (directeur van het Westfries Museum in Hoorn) kort met elkaar in debat. Ko Groot schreef voor het nieuwe jaarboek het artikel ‘Zorg over cultureel erfgoed in de depots van onze musea’ en Ad Geerdink schreef als reactie daarop het artikel: ‘Rijkdom blijft’.
Jan Smit (links) heeft zojuist het nieuwe jaarboek overhandigd aan Aris Bouwens (rechts). (Foto Peter Koopman)
Nadat ik hem het het eerste jaarboek had overhandigd vertelde Aris Bouwens in het Westfries over het ontstaan van zijn museumwinkeltjes en zijn ervaringen bij het ontvangen van bezoekers. Na veertig jaar stopt hij met de winkeltjes en worden de daarin bijeengebrachte verzamelingen verkocht. Aris en zijn echtgenote Corrie gaan door met hun andere activiteiten zoals de Gasteivende en Theater op Skoôt. Ook gaat Aris verder met zijn optredens buiten de deur. Wie dat wilde kon na afloop van de bijeenkomst onder leiding van Aris Bouwens nog een maal een kijkje nemen in de museumwinkeltjes.
Jan Smit (links) bedankt van links naar rechts Frenk Dieke (Holland Media Combinatie) en de aanwezige leden van de redactiecommissie Peter Smit, Tom Wester, Peter Ruitenberg en Ed Dekker. (Foto Netty Zander)
Aris Bouwens in zijn tabakswinkeltje. (Foto Ina Broekhuizen)
Op woensdag 1 juli pakten we met een grote groep vrijwilligers het nieuwe jaarboek in. Bij het jaarboek zitten het nieuwe Vierkant en informatie over de Westfriezendag op 5 september in Schagen. De bezorging van de enveloppen wordt ook door vrijwilligers gedaan. We zijn blij met hun hulp.
Het verschijnen van het jaarboek markeert het einde van het seizoen 2014/2015. Voor het bestuur, het secretariaat, de vrijwilligers en veel van onze leden is de zomerperiode een periode van betrekkelijke rust.
In Schagen bruist het deze zomer juist weer van de activiteiten. Donderdag 2 juli was weer de eerste van tien Westfriese marktdagen. Schagen zorgt weer als vanouds voor een mooie promotie van het Westfriese erfgoed.
Of u nu in de komende tijd uit gaat of thuis blijft: ik wens u een goede zomerperiode toe.
Jan Smit
Collectebussen uit de verzameling van Aris Bouwens. (Foto Ina Broekhuizen)
Op zaterdag 30 mei hielden we onze voorjaarsstreekmiddag. Deze keer verlieten we Westfriesland en gingen we naar Petten en Camperduin. Het thema was: “Hoe houden we droge voeten?”
Meer dan tachtig leden ontmoetten elkaar in de Multifunctionele Ruimte bij de sportvelden in Petten. Het was een mooie accommodatie en heel geschikt voor onze bijeenkomst.
Schilderij in de Multifunctionele Ruimte in Petten. (Foto Jan Smit)
Joop Schouten bedankt de gids in het informatiecentrum. (Foto Jan Smit)
In mijn openingswoord als voorzitter van het Westfries Genootschap heb ik onder andere het volgende gezegd: “Waterbeheer is een thema dat steeds weer terugkeert. Hoe kan het ook anders in een land als Nederland waarvan ongeveer een kwart van de landoppervlakte beneden het zeeniveau ligt. Ongeveer 59 % procent van de landoppervlakte van ons land is gevoelig voor overstromingen, hetzij door de zee, hetzij door de rivieren.
Deze 59 % van de landoppervlakte is als volgt verdeeld: 55 % wordt beschermd door duinen, dijken, dammen en kunstwerken en 4 % is buitendijks land. Noord-Holland ligt grotendeels op het zeeniveau of daaronder. Boven zeeniveau liggen bijvoorbeeld de duinen.
Belangrijke thema's in onze tijd zijn de stijging van de zeespiegel en de bodemdaling. Ons land heeft in de geschiedenis veel overstromingen gekend. Een overstroming die tot een reeks van plannen geleid heeft is de watersnoodramp van 1953 die geleid heeft tot het verzwaren van veel dijken en de in 1997 voltooide Deltawerken. Maar de steeds veranderende omstandigheden maken dat het daar niet bij blijft. In 2008 bracht de Commissie Veerman advies uit over de manier waarop ons land in de komende eeuw beschermd moet worden tegen overstromingen en hoe de zoetwatervoorziening op orde gehouden kan worden, rekening houdende met klimatologische en maatschappelijke ontwikkelingen.
Wie het nieuws volgt zal zien dat de uitvoering van deze plannen de gemoederen in onze omgeving danig bezighoudt. Het is ook een uitdaging voor een historische vereniging als het Westfries Genootschap en voor de Stichting Landelijk Schoon. Steeds staan we voor de vraag hoe de strijd voor het behoud van landschappelijk waardevolle elementen zich moet verhouden tot het streven naar veiligheid. De strijd tegen het water en het streven naar veiligheid voor mensen en dieren is een wezenlijk onderdeel van de Westfriese geschiedenis. De Westfriese Omringdijk getuigt daarvan”.
De bus bracht ons bij het informatiecentrum. (Foto Jan Smit)
Na mij kwam de heer Henk Schobben werkzaam bij het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier aan het woord. Hij vertelde over de werkzaamheden van het Hoogheemraadschap en over de noodzaak om de Noord-Hollandse kust te versterken en om te zorgen voor genoeg waterbergingen. Ook de zorg voor voldoende zoet water kwam aan de orde.
Gezicht op Petten. (Foto Jan Smit)
Na de pauze vertrokken we per bus naar het Informatiecentrum Kust in Petten met de expositie Zand tegen Zee in het kader van het project Kust op Kracht. Hier kregen we een boeiende uitleg over het project en de expositie in het informatiecentrum.
Intussen was het mooi zonnig weer geworden en er waaide een lekkere frisse wind. Het was ideaal weer om onder leiding van bestuurslid Joop Schouten het resultaat van de uitgevoerde werkzaamheden te bekijken.
Strand bij Petten met nieuw aangeplant helmgras op de duinen en het nieuwe fietspad. (Foto Jan Smit)
In totaal is er tussen Petten en Camperduin ongeveer zesendertig miljoen kubieke meter zand vanuit de zee naar de kust verplaatst om daar nieuwe duinen, natuurgebied en strand te vormen. Om te voorkomen dat al het aangebrachte zand weer wegwaait is veel nieuw helmgras aangeplant en zijn hekken van wilgentenen geplaatst. Ook is er geïnvesteerd in recreatieve voorzieningen, zoals een fietspad en een uitkijkpunt achter het informatiecentrum in Petten. Wie dit uitkijkpunt (een kunstmatig opgeworpen hoop zand) beklom had een prachtig uitzicht over de Noordzee en over Petten. Het ooit zo machtige bolwerk de Hondsbossche zeewering is helemaal onder het zand verdwenen. Het zand vormt een soort vooroever onder water en zorgt ervoor dat de golven hun kracht verliezen voor ze de kust bereiken.
Met de bus gingen we naar het strand in Camperduin. Ook daar werd uitleg gegeven. Te zien was onder andere een nieuw gemaakte lagune. Dit is een meertje dat via een geul met de zee verbonden is. Een mooie plek om te zwemmen en om tot rust te komen.
De nieuwe lagune bij Camperduin. (Foto Jan Smit)
Per bus gingen we terug naar de Multifunctionele Ruimte in Petten. Daar werd onder het genot van een hapje en een drankje nog gezellig nagepraat over een leerzame middag.
Jan Smit
Informatiebord bij Camperduin. (Foto Jan Smit)
