Diny Kreuk-Breed,
Hoogkarspel
Opgroeie op Tersluis, 'n buurtskap an de Zuierdoik in Venhuizen, betekende òk voor moin: opgroeie bai 't water. Die twei name benne verbonden met de Zuierzee. Nou weet ik niks van eb en vloed of, en ok niet van 't zilte water, want ver vóór moin toid is de Afsluitdaik anlegen en hiet 't nou Oisselmeer. Enkeld noemde we 't niet zô, we hadde-n-'t thuis gewoôn over de zee.
Maar ik weet vezelf wèl van 't water, weer je lekker in zwumme konne. Voor 't buitendaikse land was 't 'n heêl end ondiep, dat met gemak kon je ok nei de eerste boei zwumme.
Alles deer is de leste eêuwe verzand raakt; de sluis en 't haventje, die 'r weest hewwe, benne deer deur ok weg raakt. Die ondiepte was ok geloik 't struikelblok voor zoilers en kloine jachies, die ongaans raakte. Moterpech, 'n kepot roer of 'n mast broken was met de korte, woeste golfslag bai harde oôstewind meist fataal. Zukkers zwalkte den stuurloôs met de doining mee op en neer met hullie kiel in 't zand, totdat ze op slot vastzatte in 't zand voor de doik.
As ze niet al te ver van de kant wazze, den kon 'r nag wel ientje deurweekt an land komme om hulp te vragen. Maar meistens wazze ze anwezen op de oplettendhoid van de mense, die toevallig over doik moste. Zwaaie en roepe most den de andacht trekke.
Moin vader heb ok nag ald'rs de reddingboôt beld. De KF Sluys, zoas de reddingboôt toen hiette, lag in Enkhuizen en nei 'n half uur of zô kwam ie den anvaren: De KNZHRM was weer present, de Koninklijke Noord-enZuid-Hollandsche Reddingmaatschappij was dat voluit.
Onderhand sting 't hêle buurtje op daik te koiken, de verrekoiker ging van d'ien nei d'aar om te volgen wat of 'r op zee beurde.Want 't was nag 'n hachelijk zakie om zô'n skepie vlot te trekken. Die reddingboôt most zelf ok 'n end die ondiepte op om 'r dicht genog bai te kommen kenne.Ze gooide deerom eerst 't anker uit, die an 'n hêle lange ketting zat. Den vaarde-n-ie achteruit zô ver mogelijk nei de kant. Ok hobbelend over die zandbank vezelf, maar niet zonder besturing en kracht van de moter, en 'n grôte kiel zal ie ok niet had hewwe. As ie op slot niet verder kon, werde d'r touwe nei 't skepie gooid, of, as dat nag te ver was, met 'n kloine sloep 'r nei toe brocht. Zô werd 't skepie an de reddingboôt vastmaakt, en dèn werd 't pas echt spannend.
Enkel trekke was den de remedie, en 't was niet ondenkbaar dat deur de wilde golfslag 't skepie alsnog op z'n kant ging. As zuks droigde, moste d'r 'n paar mense 't water in om 't skepie de goeie kant op te douwen. Verder ging 't 'r nagal ruig an toe: de kiel onder 'n zoiljacht werkte meist as 'n haak in de grond, 'n môterjachie bleef met z'n vin nag al d'rs achter 'n kai of are rotzooi steke. En verder was 'r puur zô'n geronk van de reddingboôt zelf, die z'n oigen as 't ware “optrok” an z'n anker, om maar vooruit te kommen met z'n sleep.
As 'r op slot skot in de zaak zat, en 't ongelukkige skepie wild dobberend, letterlijk stuurloôs, achter de reddingboôt an zwalkte, den hadde we 't op daik wel weer bekeken. D'r werd nag effies zwaaid nei de mense op 't dek van de reddingboôt, want voor de zôveulste keer was 't den toch weer lukt: de manne ware d'r weer in slaagd om as redders in de noôd hullie klus te klaren.
Het oude stoomgemaal Grootslag II aan het dijkvak Zuiderdijk. (Foto Netty Zander)
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
