De Westfrieslandprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan een groep, persoon of instelling die zich bijzonder inzet gedurende een reeks van jaren voor cultuurbehoud, historisch besef of het ontwikkelen van beleid of initiatieven binnen het werkgebied van en passend bij de doelstellingen van het Westfries Genootschap.
Tijdens de Westfriezendag op zaterdag 3 september in Berkhout mocht ik de Westfrieslandprijs 2022 uitreiken.
Dit jaar is gekozen voor een kandidaat in de categorie ‘Folklore’.
Wat is dat eigenlijk folklore? Van Dale, het Groot Woordenboek van de Nederlandse Taal, omschrijft dat als volgt.
1. De gezamenlijke oude zeden en gebruiken, volksoverleveringen, het bijgeloof en de vooroordelen als volkscultuurverschijnsel, of wel volkscultuur.
2. De leer of de studie van de folklore.
3. Het geheel van eigenaardigheden zonder veel belang, pittoreske franje, de merkwaardige randverschijnselen van iets.
John Tool en Monique Besseling van Stichting Volksvermaak Wadway met de oorkonde en de cheque behorende bij de Westfrieslandprijs 2022. In hun midden staat Jan Smit, voorzitter van het Westfries Genootschap. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)
Al met al krijgt folklore of volkscultuur een wat negatieve klank, iets waar wat meewarig over gesproken wordt. Jammer, want ik denk dat veel verschijningsvormen van wat we folklore noemen de moeite waard zijn om te behouden en er zijn ook veel dingen waar we aan hechten of trots op zijn. Denk bijvoorbeeld aan het in ere houden van de streekdracht en tradities als het geven van een Abraham of Sara als iemand vijftig jaar wordt.
Folklore geeft kleur aan het leven. We zouden de tien Westfriese donderdagen in Schagen waar de Westfriese folklore over het voetlicht wordt gebracht niet graag missen.
De omschrijving die Van Dale geeft van volkscultuur spreekt mij meer aan. Na een verwijzing naar het woord folklore, staat er het volgende; de gezamenlijke cultuuruitingen van het volk, met inbegrip van populaire muziek, sport, uitingen van huisvlijt en nijverheid, folklore en dergelijke die de identiteit van dat volk belichamen.
Met cultuur en folklore dragen we uit wie we zijn, wat onze achtergrond is en waar we bij willen horen of voor willen staan.
Een belangrijk aspect van cultuur en folklore is dat het verworvenheden zijn die het best tot hun recht komen als ze samen gedeeld, uitgedragen en beleefd worden. Ze zijn geen privé bezit. Cultuur en folklore verrijken het leven en dragen bij aan onderlinge verbondenheid.
In onze tijd van verzakelijking, mechanisering, automatisering en robotisering is aandacht voor onze medemens en onze leefomgeving van heel groot belang. Wij moeten ons verenigingsleven koesteren en zuinig zijn op organisaties zoals carnavalsverenigingen, harddraverijverenigingen, Oranjecomités en soortgelijke verenigingen. Zij zorgen voor onderlinge verbondenheid in buurten, dorpen en steden en daarmee komt ook sociale aspecten als de leefbaarheid van het platteland in het vizier. Vooral als uit een plaats veel voorzieningen verdwijnen is het van belang dat mensen elkaar kennen, respecteren, waarderen en als het nodig is helpen.
John Tool en Monique Besseling van Stichting Volksvermaak Wadway laten de achterkant van hun tenue zien. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)
Winnaar van de Westfrieslandprijs 2022 is Stichting Volksvermaak Wadway.
Deze stichting heeft volgens de inschrijving bij het Handelsregister ten doel het organiseren van activiteiten tijdens de jaarlijkse kermis en andere gelegenheden. Activiteiten die al vanaf 1926 worden georganiseerd. De aanleiding om daarmee te beginnen was de opheffing van de openbare school in Wadway in mei 1926 en de beëindiging van de activiteiten van de harddraverijvereniging Prins Hendrik. Na de sluiting van de school moesten de kinderen in het vervolg naar Spanbroek of Wognum naar school. Door deze oorzaken dreigde het sociale verband in het dorp weg te vallen. Tijdens de kermis moest er daarom in het vervolg iets georganiseerd worden voor jong en oud in het zogenaamde kermisgebied van Wadway.
Niet alleen wordt er tijdens het kermisweekend van alles georganiseerd, er zijn ook een Sinterklaasviering, een nieuwjaarsreceptie en er is aandacht voor het lief en leed van de inwoners. In 2006 kwam de dorpsvlag, in 2011 een boek met daarin de portretten en verhalen van de inwoners van het dorp en in 2011 een echt magazine. In 2021 zijn ter gelegenheid van het 95-jarig bestaan veertien fotoborden bij huizen in het dorp geplaatst met een foto van de situatie van ongeveer een eeuw geleden. Dit jaar vierde men het duizendjarig bestaan van Wadway. Daarbij speelde de stichting ook een grote rol.
Op de oorkonde die bij de toekenning van deze prijs hoort, staat het volgende:
Het bestuur van het Westfries Genootschap heeft besloten de Westfrieslandprijs 2022 toe te kennen aan Stichting Volksvermaak Wadway. Door het organiseren van culturele en andere activiteiten draagt de stichting al bijna een eeuw in belangrijke mate bij aan de leefbaarheid in de Westfriese plattelandsgemeenschap waar zij werkzaam is.
Bij de Westfrieslandprijs hoort niet alleen een oorkonde, maar ook een geldbedrag van € 1.000. De bijbehorende symbolische cheque mocht ik eveneens overhandigen.
Ten slotte bedankte John Tool, voorzitter van Stichting Volksvermaak Wadway voor de eer die de stichting te beurt is gevallen.
Jan Smit
