Op de najaarsstreekmiddag van zaterdag 5 november gingen we op bezoek bij onze buren. We waren te gast bij het Historisch Genootschap Wieringermeer. Het thema van deze middag was: ‘De Wieringermeer, vroeger en nu’. We kwamen bij elkaar in de ‘Cultuurschuur’ in Wieringerwerf.
Stilistische voorstelling wapen voormalige gemeente Wieringermeer. (Foto Jan Smit)
Westfriesland en de Wieringermeer zijn nu buren. Ooit omvatte Westfriesland een deel van de huidige Wieringermeer. Maar door teruglegging van de Westfriese Omringdijkdijk na de verwoestende stormvloed van 1334 werd een deel van het oorspronkelijke Westfriese gebied buiten gedijkt. Dorpen als Gawijzend en Almersdorp verdwenen uiteindelijk onder de golven. De drooglegging van de Wieringermeer, afgerond in 1930 en de afsluiting van de Zuiderzee door middel van de Afsluitdijk in 1932 hadden de nodige gevolgen voor Westfriesland. De Westfriese Omringdijk was geen zeedijk meer en verloor aan de grens met de nieuwe polder zelfs zijn waterkerende functie. Onder de mensen die zich in de nieuwe polder vestigden bevonden zich ook de nodige Westfriezen. Ook in onze tijd heeft datgene wat er in de Wieringermeer gebeurt invloed op Westfriesland. De vuilstort werd geplaatst aan de zuidkant van de polder, vlakbij de Westfriese Omringdijk. De eerlijkheid gebiedt om te zeggen dat hier ook veel Westfries huisvuil heen gaat. Vanuit Westfriesland zijn windmolenparken in de Wieringermeer zichtbaar en de lichtuitstoot van de kassen van Agriport beperkt zich niet tot de Wieringermeer alleen. We zien ook de grote bouwkranen staan die gebruikt worden bij de bouwactiviteiten op het bedrijventerrein.
Tegeltableau ‘Land uit Zee’ afkomstig uit de voormalige huishoudschool. (Foto Jan Smit)
Nadat ik als voorzitter van het Westfries Genootschap de 108 bezoekers welkom geheten had gaf Siep Hoeksma van Stichting Cultuurschuur een uiteenzetting over het ontstaan en de realisatie van dit initiatief. Nadat op 1 januari 2012 de gemeente Wieringermeer opgegaan was in de nieuwe gemeente Hollands Kroon, kwam het voormalige gemeentehuis enige tijd leeg te staan. Omdat er geen andere bestemming zoals kantoorruimte of wonen voor gevonden was, werd het gemeentehuis op initiatief van een groep van vier personen omgevormd tot een plek waar een groot aantal verenigingen (waaronder de historische vereniging) en enkele kleine bedrijven onderdak hebben gevonden. Het pand is nu eigendom van de stichting en heeft faciliteiten zoals vergaderzalen en een filmzaal en is in september 2014 heropend. De naam is niet alleen een verwijzing naar het huidige gebruik, maar heeft ook een historische achtergrond. Toen de Wieringermeer net ingepolderd was werd deze in cultuur gebracht door de Landbouw Cultuur Maatschappij, een groot staatslandbouwbedrijf dat verspreid over de polder een aantal bedrijfsgebouwen had die cultuurschuren genoemd werden. De organisatie draait geheel op vrijwilligers.
De naam van deze boerderij verwijst naar het verdwenen dorp Gawijzend. (Foto Jan Smit)
Hierna volgde een inleiding door Anton Hiemstra over de jongste geschiedenis van de polder: de ontwikkeling van het glastuinbouwgebied en het bedrijventerrein. Vanaf 1999 is op initiatief van Anton, zijn vader en zijn twee broers het project Agriport A7 opgezet. Honderden hectares akkerbouwland zijn omgezet in glastuinbouwgrond en bedrijventerrein.
Sluis bij de Haukes. (Foto Jan Smit)
De omstandigheden in de Wieringermeer zijn heel geschikt voor de glastuinbouw. Er is relatief veel zon en door de nabijheid van veel water is het klimaat er heel gematigd. Een aantal zeer grote glastuinbouwbedrijven heeft zich in het gebied gevestigd en ook een aantal niet agrarische bedrijven, zoals transportbedrijven. Nieuw is de komst van een datacentrum van het grote wereldwijd werkende computerbedrijf Microsoft naar de Wieringermeer.
Een van de vele polderwegen in de Wieringermeer. (Foto Jan Smit)
Rein Koolen, oud-voorzitter van het Historisch Genootschap Wieringermeer vertelde over zijn persoonlijke ervaringen ten tijde van de onderwaterzetting van de polder door de Duitse bezetters op 17 april 1945 en de periode van de wederopbouw.
Het planten van tulpen door een Westfries bedrijf in de Wieringermeer. (Foto Jan Smit)
Dit was een mooie inleiding op de twee films over de onderwaterzetting die hierna in de filmzaal werden vertoond. Doordat er zo veel gasten waren werden de aanwezigen in twee groepen gesplitst. Terwijl de eerste groep naar de filmzaal ging, werd de tweede groep door drie gidsen rondgeleid in het gebouw. Daarna werd er gewisseld.
Suikerbieten op het erf van een boerderij aan de Westerterpweg, wachtend op transport naar de fabriek. (Foto Jan Smit)
De middag werd afgesloten met een hapje en een drankje. Uit de vele positieve reacties mag geconcludeerd worden dat het een geslaagde bijeenkomst was. Het is goed om af en toe over de grens te kijken. Om maar eens twee oude spreekwoorden aan te halen: ‘Onbekend maakt onbemind’ en ‘Een goede buur is beter dan een verre vriend’.
Jan Smit
