Op zaterdag 3 november kwamen meer dan 100 leden en belangstellenden in de Laurenskerk in Kolhorn bijeen voor de najaarsstreekmiddag. Na mijn opening als voorzitter van het Westfries Genootschap, verwelkomde wethouder Mary van Gent van de gemeente Hollands Kroon de aanwezigen in haar gemeente. Deze gemeente is per 1 januari 2012 ontstaan door een fusie van de gemeenten Anna Paulowna, Niedorp, Wieringen en Wieringermeer.
De Laurenskerk in Kolhorn. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)
Historicus Jaap Kerkhoven vertelde over de geschiedenis van Kolhorn. Kolhorn wordt voor het eerst in 1288 genoemd. Het dorp is gelegen aan de Westfriese Omringdijk en ontstond op een plek aan het wad waar het overtollige water van het vasteland naar zee liep. Het dorp had een kleine haven die via een ondiepe wadgeul verbonden was met de zee en gebruikt werd voor de overslag van goederen. Eeuwenlang vormden onder andere dijkbouw, de visserij, handel in riet en turf en beurtvaart belangrijke bronnen van inkomsten.
Model uit 1792 van een kof of een hoeker. Het schip heet De Jonge Koopman. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)
Vanaf de negentiende eeuw droogde de omgeving van Kolhorn op en kreeg het dorp polders in plaats van de zee voor de deur. In 1844 was dat de polder Waard en Groet en in 1930 kwam daar de Wieringermeer bij. Tegenwoordig is het schilderachtige dorp in trek voor de recreatievaart, toeristen en dagjesmensen en als woonplaats voor forensen.
Over de geschiedenis van het dorp verschijnt binnenkort een boek van Jaap Kerkhoven onder de titel ‘Aan Wad en Waard’.
Jaap Kerkhoven vertelt over de geschiedenis van Kolhorn. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)
In het dorp werd in 1646 op een speciaal daarvoor opgeworpen terp in de haakse hoek van de Oude en de Nieuwe Streek een houten kerk gebouwd. Deze kerk is in 1788 door brand verwoest. In 1792 werd de huidige Laurenskerk gebouwd in de vorm van een halve kruiskerk (een schip met een zijbeuk). Aan het schip zit de toren vastgebouwd. Tot ongeveer 1900 was de toren gedeeltelijk van hout, nu is deze geheel van steen en voorzien van een met leien gedekte spits. De heilige Laurens van Rome was de schutspatroon van onder anderen de armen en de koekenbakkers en hij beschermde ook tegen blikseminslag. In 1966 kwam de kerk in eigendom bij Stichting tot Restauratie en Instandhouding van de Nederlandse Hervormde Kerk. Dankzij de inzet van deze stichting kon de in slechte staat verkerende kerk worden gerestaureerd en functioneert deze samen met het in de jaren tachtig van de vorige eeuw op het erf van de kerk in stolpvorm gebouwde dorpshuis De Nieuwe Horn als multifunctioneel centrum. De bronzen luidklok in de toren is in het jaar 1418 gewijd aan Sint Maarten. Omdat dit in 2018 zeshonderd jaar terug is, viert Kolhorn dit jaar feest.
Willem Messchaert is blij met het Schouderklopje van de Stichting voor Landelijk Schoon West-Friesland. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)
Willem Messchaert is niet alleen actief als bestuurslid bij de stichtingen die de eigenaren zijn van de kerk en het dorpshuis, maar hij is ook actief als vrijwilliger voor tal van andere organisaties. Vanwege zijn inzet voor het Westfriese landschap en de Westfriese Omringdijk werd hij gehuldigd door de Stichting voor Landelijk Schoon West-Friesland in de vorm van een schouderklopje. Mieke Peetoom-Slooves, de voorzitter van deze stichting overhandigde hem de bij dit eerbetoon behorende oorkonde. Ook kreeg hij een bos bloemen.
Gezellige drukte tijdens de pauze. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)
Na de pauze speelde Jan de Jong op het kerkorgel dat in 1725 opgeleverd werd en dat vervaardigd was uit onderdelen van een ouder orgel en dat vanaf 1754 in de Evangelisch Lutherse kerk in Purmerend heeft gestaan. In 1880 is het voor Hfl. 400,00 (€ 183) verkocht en vanuit Purmerend per schip naar Kolhorn vervoerd. Het orgel is in de loop der eeuwen diverse keren gerestaureerd en in 2017 gerenoveerd.
Het orgel in de Laurenskerk. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)
Na het orgelconcert hield leraar en kunstschilder Rutger Jan Bredewold een boeiend en leerzaam betoog over het werk van de in Kolhorn geboren landschapsschilder Dirk Breed (1920-2004). In zijn werk spelen Kolhorn en het land erom heen een grote rol. Onderwerpen zijn onder andere de natuur, de ruimte van de polders, dijken, ringvaarten, gemalen en sluizen, boerderijen, imposante wolkenluchten en verlaten vergezichten met hier en daar een mens of een dier. Opvallend is het kleurgebruik. Blauw en rood waren zijn lievelingskleuren. Hij schilderde geen schaduwen en beperkte zich tot kleurvakken.
Jan de Jong bespeelt het orgel van de Laurenskerk. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)
Aan het eind van de middag deed Ina Broekhuizen in haar hoedanigheid van voorzitter van de bouwhistorische commissie van het Westfries Genootschap een oproep aan de aanwezigen om gegevens van in de periode 1937-1970 door Appel uit Spanbroek gebouwde betonnen voersilo's te melden bij de commissie. De commissie wil er ook graag een foto van hebben.
Rutger Jan Bredewold vertelt over het werk van landschapsschilder Dirk Breed. (Foto Frans Leek van Stichting Projector)
Na mijn slotwoord was het tijd om onder het genot van een hapje en een drankje nog even na te praten over een afwisselende en geslaagde najaarsstreekmiddag.
Jan Smit
Een schilderij van Dirk Breed. (Foto Netty Zander)
