De jaarlijkse landelijke Open Monumentendag is een initiatief van Stichting Nederland Monumentenland. Elk jaar wordt er een nieuw thema vastgesteld. Dit jaar was dat ‘In Europa’. Het thema was gekozen omdat 2018 het Europese jaar van het cultureel erfgoed is. De bedoeling was de nadruk te leggen op wat ons in dit werelddeel bindt, met aandacht voor internationale architectuurstromingen, vergelijkbare en onderscheidende bouwtechnieken, inspiratie in toegepaste kunsten en uitwisseling van kennis en wetenschap.
Enkhuizen gezien vanaf de Drommedaris. (Foto Jan Smit)
Het was een actueel thema, maar het bleek voor de plaatselijke comités nog niet zo eenvoudig te zijn om dit te vertalen naar het eigen dorp of de eigen stad. Gelukkig werd er door de landelijke organisatie ook geschreven dat er veel aandacht uit zou gaan naar de historische context waarin gebouwen zijn gebouwd en gebruikt. Alles bij elkaar voldoende redenen om de pracht en praal van onze monumenten aan het grote publiek te laten zien. Landelijk bezochten op zaterdag 8 en zondag 9 september naar schatting ruim 1.000.0000 bezoekers ruim 5.000 opengestelde monumenten.
De klokkentoren van de Drommedaris met het carillon. (Foto Jan Smit)
Frits Reynaert bespeelt het carillon van de Drommedaris. (Foto Jan Smit)
Tijdens een bijeenkomst in Kasteel Radboud op vrijdag 7 september legde Peter Swart, de voorzitter van het Comité Open Monumentendag Medemblik, een verbinding tussen Westfriesland en Europa. Voorbeelden die hij noemde waren onder andere de handelscontacten met Europese landen en uit andere Europese landen geïmporteerde bouwmaterialen zoals de Noordse stenen voor de Westfriese Omringdijk en Scandinavisch hout voor de bouw van stolpen.
Gevelsteen van het Oude Weeshuis aan de Westerstraat. (Foto Jan Smit)
In een speciale krant van de gemeente Medemblik wees wethouder Nederpelt op het Wognumse zangkoor van Willem Saal dat 100 jaar terug treinreizen maakte naar verschillende Europese landen.
Gevelsteen met het wapen van Enkhuizen. (Foto Jan Smit)
In het gidsje voor de Open Monumentendag van de gemeente Hoorn werd nog wat dieper ingegaan op het onderwerp bouwmaterialen. Tot in de zeventiende eeuw was eikenhout de meest gebruikte houtsoort. Het is hard, goed te bewerken en duurzaam. Het werd per schip aangevoerd uit de landen rond de Oostzee, zoals Polen, Finland en Zweden. Maar ook uit Noord-Duitsland kwam goed eikenhout. Toen het eikenhout steeds moeilijker verkrijgbaar werd, omdat het opraakte, ging men over op grenen- en vurenhout, eveneens afkomstig uit Noord-Europese landen. Ook natuursteen werd uit het buitenland geïmporteerd. Zandsteen kwam veel uit Duitsland en België, leien uit Duitsland (Eifel), Engeland of Frankrijk, marmer meestal uit Italië, hardsteen uit België, graniet uit Noorwegen en Zweden en basalt (toegepast voor de bekleding van de Zuiderzeedijk) kwam uit de Duitse Eifel. Ook de grondstoffen voor metalen zoals ijzer, staal, zink en lood kwamen uit Europese landen.
Het altaar in de Oud-Katholieke kerk. (Foto Jan Smit)
Net als andere jaren vond ik het weer moeilijk om uit het rijke aanbod een keuze te maken. Dit jaar bezocht ik Enkhuizen. Het oude Zuiderzeestadje heeft veel prachtige monumenten. Ik heb ervan genoten. Allen die betrokken zijn bij de organisatie van dit mooie evenement, (eigenaren, gebruikers en vrijwilligers) verdienen een compliment voor hun inzet.
Het draaiorgel De Kleine Drom zorgt voor vrolijke klanken. (Foto Jan Smit)
Openstelling van monumenten leidt tot waardering daarvoor. Net als verantwoorde en passende herbestemming is dat onontbeerlijk voor het behouden van de monumenten voor de toekomst. Zonder monumenten zouden Europa, Nederland en Westfriesland veel saaier en minder aantrekkelijk zijn.
Jan Smit
Het Snouck van Loosen park. (Foto Jan Smit)
