bron: Kath. Doc. Centrum
Pauselijk zouaaf, Pieter Jong, de held van Lutjebroek
Geboren te Lutjebroek op 24 februari 1842. Gesneuveld als Pauselijk zouaaf in de Slag bij Monte Libretti (Italië) op 13 oktober 1867.
In zijn streven naar politieke eenwording, om van een aantal koninkrijkjes één grote staat Italië te maken, viel in 1860 koning Victor Emanuel II van Sardinië met zijn veldheer Garibaldi de Kerkelijke Staat aan. Paus Pius IX riep de katholieke jongemannnen over de gehele wereld op om zijn grondgebied te verdedigen. Zo'n 11.000 jongemannen gaven gehoor aan die oproep. Vanuit Nederland vertrokken er in totaal meer dan 3000. Vergeleken met andere landen was dat veel. België telde in totaal 1600 zouaven en vanuit het grote Frankrijk trokken in totaal 2900 zouaven ten strijde. Katholieken in Nederland waren na het “Herstel van de Kerkelijke Hierarchie” in 1853 bewuster geworden van hun katholiek zijn. Dat gold zeker ook voor Katholieken in West-Friesland, met name de Streek, met plaatsen als Lutjebroek, Grootebroek en Bovenkarspel. Vele West-Friezen zijn als zouaaf voor de Paus ten strijde getrokken.
Een van de bekendste zouaven uit Nederland zou Pieter Jansz. Jong uit Lutjebroek worden. In 1865 reisde deze West-Fries met een aantal makkers af naar Oudenbosch, het verzamelpunt. Daar kregen de jongemannen instructies en praktische aanwijzingen. De volgende dag reisde men per trein af naar Brussel waar een medische keuring plaatsvond. Vandaar, indien goedgekeurd, naar Marseille, waar werd ingescheept voor de tocht naar Italië, naar de havenstad Civitavecchia, 70 km ten noorden van Rome en nog Pauselijk gebied. Daar kregen de Zouaven hun uniform. Dat bestond uit een grijze tuniekjas en grijze pofbroek met rode biezen en witte slobkousen en als hoofddeksel een kepi. Voor Pieter, met een lengte van 2.04 meter, vandaar zijn bijnaam “de reus van Lutjebroek”, moest een apart uniform gemaakt worden.
Pieter is beroemd geworden in de slag bij Monte Libretti op 13 oktober 1867. Met een kleine honderd makkers stond Pieter tegen een overmacht van wel twaalf honderd “Garibaldisten”. Toen de munitie van Pieter op was bleef hij doorvechten en doodde hij nog een veertiental Garibaldi soldaten door hen met de kolf van zijn geweer de schedel in te slaan. Ook al konden zijn makkers zich nog hergroeperen, de strijd was te ongelijk. Pieter, moe gestreden, sneuvelde. Zijn heldendaad werd spoedig bekend en tot wel aan de Tweede Wereldoorlog werd er op Katholieke scholen deze heldendaad gememoreerd. In Lutjebroek staat een gevelmonument van Pieter tegen de muur van de R.K. Nicolaaskerk. Ook is de dorpsstraat naar hem genoemd: de “P. J. Jongstraat” en de plaatselijke voetbalclub aldaar heet “De Zouaven”. In 1927 verscheen er een boek voor de jeugd met als titel: Pieter Jong, de held van Lutjebroek.
Toen Frankrijk op 5 augustus 1870 zijn zouaven terugriep vanwege de oorlogsverklaring aan het toenmalige Pruisen, was de Val van Rome op 20 september daaropvolgende onvermijdelijk. Daarmee vielen de Pauselijke bezittingen onder Italiaans grondbezit. De Paus was als het ware de “gevangene van het Vaticaan”. Pas met het Verdrag van Lateranen in 1929 ontstond er een nieuwe staat: Vaticaanstad. Als staatshoofd van het kleinste onafhankelijke land ter wereld fungeert de Paus van Rome.
Literatuur:
Reynders, J.M. Pieter Jong, de held van Lutjebroek Uitg. R.K. Jongensweeshuis, Tilburg, 1927
Bron: website: www.oudstedebroec.nl
Gegevens aangeleverd en bewerkt door: Jaap Raat te Heiloo (2009).
