Westfries fenomeen in de Streker politiek
Theodorus Jozef – Dirk – Ligthart wordt op 22 maart 1933 geboren in Bovenkarspel. Zijn vader Arie Ligthart is kistenmaker en transporteur, zijn moeder is Aafje Rood. Ze krijgen zeven kinderen. Het ‘lentekind’ Dirk groeit op tussen bloembollen: tulpen, de bloemen die het voorjaar verkondigen. De Westfriese Flora laat de lente in zijn geboortedorp beginnen. En eenenveertig jaar – van 1961 tot en met 2002 – berust de leiding van dit grootse kleur- en geurrijke evenement bij Dirk Ligthart, ‘de man die tien dagen achtereen bezig is per uur tachtig oplossingen te bedenken voor dertig problemen.’
Het lentekind verliest onderweg zijn doopnaam. In zijn geboortedorp leren ze hem kennen als Dirk Ligthart. In 1958 prijkt zijn naam op de kandidatenlijst van de KVP voor de gemeenteraadsverkiezing. En het ‘broekie van 25 jaar’ mag zich daarna Neêrlands jongste gemeenteraadslid noemen. Pas in 2006 neemt hij afscheid van de gemeentepolitiek. Als wethouder van zijn eigen partij. En als Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Dirk Ligthart zette zich in voor het behoud en restauratie van de historische Overhaal uit 1923 in Broekerhaven.
Korte aanloop naar het ‘echte leven’
In zijn jonge jaren is er de korte aanloop naar het ‘echte leven’. Drie jaar kleuterschool bij de nonnen, gevolgd door lagere school, inclusief twee jaar Voortgezet Lager Onderwijs (VGLO). Maar reeds als 13-jarige ligt hij ‘op z'n kniese’ bij de Gebr. Jo en Freek Boon op hun land in de polder Het Grootslag. Daar was al een werknemer die Theo heette en voor het gemak wordt de nieuwe Theo omgedoopt tot Dirk. En tot en met zijn dood op 30 oktober 2020 is het Dirk gebleven.
Zijn ( weinige) vrije tijd wordt gevuld met avondschool, trompetles bij de plaatselijke muziekvereniging Crescendo en als Kajotter maakt hij zich ook verdienstelijk bij de Katholieke Arbeiders Jeugd.
De oproep voor militaire dienst brengt Dirk in aanraking met de wereld buiten Bovenkarspel. Hij moet zich juni 1953 melden bij de Cort Heyligerskazerne in Bergen op Zoom en belandt vervolgens in de Chassé-kazerne in Breda, waar hij met succes de opleiding tot onderofficier afrondt. Dirk Ligthart mag graag leiding geven.
Op de dansavonden die in het rooms-katholiek Militair Tehuis worden georganiseerd, leert hij de Limburgse Margriet Vaes kennen. En wanneer hij met Groot Verlof zijn militaire kloffie aan de kapstok mag hangen, laat Dirk zijn geboortedorp links liggen. Hij zoekt – en vindt – huisvesting en werk in de regio Eindhoven: om dichter bij Margriet te kunnen zijn.
Bij de Bovenkarspeler bloembollenveiling CNB was Dirk Ligthart jarenlang logistiek bedrijfsleider.
Terug naar Bovenkarspel
In 1957 keert Dirk – met in zijn kielzog Margriet – terug naar Bovenkarspel en een jaar later trouwt het stel in de Sint Martinuskerk, vanwege de financiën tegelijk met broer Arie en zijn Jopie Bakker. Margriet is op dat moment de enige Bovenkarspelse met een zachte g en volgens Dirk gaat dat prima samen met het zangerige ja denk? uit De Streek.
Hij vindt werk bij de bloembollenveiling. Via een fusie wordt dat de CNB (de Coöperatieve Nederlandse Bloembollencentrale) en zijn functie stijgt in aanzien. Ook in de gemeenschap – het verenigingsleven – laat Dirk van zich horen. Maar met Margriet heeft hij een afspraak: Hoe druk hij het ook heeft: thuis is thuis. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat hij die afspraak niet altijd kan nakomen.
Thuis bedient Dirk zich van zijn streektaal: het Westfries. Maar in de raadszaal word je geacht beschaafd Nederlands te spreken. Dat is dus even wennen. Hoewel. Burgemeester Jan Stuifbergen houdt niet van lange vergaderingen. De meeste agenda's jaagt hij er binnen een uur doorheen.
Bovenkarspel in de jaren zeventig van de vorige eeuw: dorp van tuinders. Een gemeenschap waarin de KVP negen van de elf raadszetels bezet. De eerste veranderingen kondigen zich aan: ruilverkaveling, schaalvergroting. Het Grootslag: van vaarpolder tot rijpolder. Gemeentelijke herindeling: van Bovenkarspel tot Stede Broec. Politiek: van KVP tot CDA.
Het Dorp heeft zijn tijd gehad, er wacht een nieuwe toekomst. Het raadslid Dirk Ligthart wil mede aan het roer staan, schuwt het debat – meestal eindigend in zijn streektaal – niet, want ‘Je haalt het Westfries niet uit een Ligthart’. Altijd recht door zee. Integer, intelligent en op zijn manier zelfs een tikkeltje arrogant. Niet te beroerd om eigen wethouders naar huis te sturen. In 1992 breekt hij zelfs met het CDA en begint zijn eigen partij: de Onafhankelijke Partij. Die brengt hem terug op het wethouderspluche, maar op 18 mei 2006 geeft ‘de man die niet van ophouden weet’ de pijp aan Maarten. 't Is mooi weest.
Dirk Ligthart overlijdt op 87-jarige leeftijd, zeventien jaar na zijn Limburgse Margriet, op 30 oktober 2020 in verpleeghuis Rigtershof te Grootebroek.
Bronnen:
'n Westfries fenomeen in de Streker politiek: DIRK LIGTHART; Wout Kok, leerling Atheneum 5b, Martinuscollege Grootebroek. Biografie februari-maart 2021.
Dirk Ligthart: een leven in de Streeker politiek; Martin Menger, Jaarboek 2013, blz. 90-98.
In memoriam Dirk Ligthart; Martin Menger, Noordhollands Dagblad, 2 november 2020.
Gegevens verzameld en samengesteld door: Volkert J. Nobel te Hoorn (2021).
