Schrijver, journalist en hoofdredacteur
Geboren op 18 november 1919 te Den Helder, kort na de Eerste Wereldoorlog. Hij overleed te Hoorn op 1 juni 2011. Jaap bleef later nog graag vertellen over zijn jeugd als roomse jongen en zijn familie in de havenstad. Zijn ouders waren: Jacobus Toes en Helena Toes-Goes. Zijn vader werkte op De Werf in de houtverwerking. Jaap jr. hield van het huiselijke leven maar had al spoedig veel belangstelling voor wat er daarbuiten aan de hand was. Bovendien was hij taalgevoelig -jarenlang verzamelde hij de soms eigenaardige formuleringen van rouwadvertenties!- en al op de middelbare school bleek hij een nauwgezette en vaak humoristische hand van schrijven te hebben meegekregen of zich te hebben eigengemaakt. Uit zijn gelukkig huwelijk met Greet Kloppenburg in 1947 werden in Hoorn Paul en in Groningen Marijke geboren. Hij hield van het gezinsleven maar was ook betrokken bij zijn stad: aan hem is het te danken dat bij de Hoofdtoren Jan van Drutens “Jongens van Bontekoe” werden geplaatst. Jarenlang was hij lid van de Hoornse Rotaryclub.
Hoofdredacteur
Journalist in hart en nieren bleek hij op latere leeftijd ook een wetenschappelijke studie goed aan te kunnen: in 1992 promoveerde hij aan de Vrije Universiteit op een dissertatie over de slavernij in Suriname (‘Wanklanken rond een wingewest’), uiteraard zeer leesbaar geschreven. Als hoofdredacteur van het Noordhollands Dagblad, welke functie hij twintig jaar bekleedde (1 februari 1962-14 februari 1982) was hij altijd stipt op tijd -zeg maar vroegtijdig- aanwezig om de volgens hem soms te vrijmoedige schrijfstijl van zijn journalisten in de gaten te houden: een dagblad moest een beschaafd verschijnsel blijven! Maar ruimte voor een originele, eventueel humoristische benadering gaf hij graag; zelf kon hij ook smakelijk vertellen. Zesendertig jaar werkte hij met grote inzet in de journalistiek en ook na zijn pensionering in 1982 bleef hij schrijven, vanaf dat moment gecombineerd met een wetenschappelijke studie in de rechten. Hij is tijdelijk uit Noord-Holland weggeweest: toen uitgever Stumpel een kans zag om ook in de provincie Groningen een katholieke krant te laten verschijnen, werd Toes gevraagd daar chef-redacteur van te worden. Het blad heette ‘Ons Noorden’ maar was geen blijvend succes. Toen in 1962 het hoofdredacteurschap in Hoorn vrijkwam, werd hij gevraagd die taak op zich te nemen. Op 63-jarige leeftijd ging hij officieel met vervroegd pensioen maar tot 1982 is hij na de fusie nog lid van de hoofdredactie gebleven van de Verenigde Noordhollandse Dagbladen in Alkmaar.
Na zijn proefschrift en zijn latere rechtskundige artikelen schreef hij nog over zijn eigen woonplaats: kort voor zijn dood verschenen er in het kwartaalblad van Oud-Hoorn drie artikelen over Hoorn als garnizoensstad in de negentiende eeuw. Het vierde, postume (slot)artikel stond bij zijn uitvaart op 4 juni 2011 naast zijn kist opgesteld in de Engelbewaarderskerk. In zijn huiskamer thuis aan de Hoornse Eikstraat hangen nog zijn onderscheidingen: de zilveren penning van de gemeente Hoorn en de penning van erkentelijkheid van het Rode Kruis. Hij stierf op 1 juni 2011: op 18 november zou hij 92 jaar geworden zijn. Zijn graf vindt men op de begraafplaats aan de Hoornse Drieboomlaan.
Publicaties:
‘Wanklanken rond een wingewest in de nadagen van de Surinaamse slavernij’ (diss. VU, 1992)
‘Hoorn als garnizoensstad’ (Kwartaalblad Oud Hoorn 2010-2011)
Literatuur:
Frans Zack: Kwartaalblad Oud Hoorn 2011/3 pag. 148.
Gegevens samengesteld door: Gerard Weel te Hoorn (2012).
