Gerrit Dekker
Twintig jaar lang keek ik vanuit de woonkamer naar je. Niet beseffende met welk doel je daar stond, fier en rechtop staand.
Nu sta je scheef en begroeid met mos. Zou ik daar schuld aan hebben of is het de tand des tijds?
Wij woonden in de boerderij tegenover het ‘monument’, in de Zijpe.
Tekening van de boerderij. Hij is in 1961 verbrand. Boven aan de dijk staat de scheidspaal. Tekening, familiearchief Gerrit Dekker.
Wanneer het winterdags flink sneeuwde en de sneeuw met harde wind vanuit de Burghornerpolder over de dijk woei, lag er aan de zuidkant een pak sneeuw.
Ik heb wel meegemaakt dat het tot aan de dakgoot lag, ja, dat waren nog eens winters.
Dat was voor ons kinderen feest!
Vader had dan een lang touw, bond het vast aan de paal en wij konden ons daar door de sneeuw aan optrekken, de slee met ons meesleurend.
Als we al ploeterend boven kwamen, gingen we weer met een gang naar beneden, zo het pad op naast de boerderij om zo ver mogelijk te komen.
Wedstrijdje houden wie of het verst kwam.
Wat een plezier was dat in de sneeuw toen. De paal deed ook dienst als steun voor de fiets als de postbode kwam, maar ook voor de bakker die het brood kwam brengen.
Aan de overkant van de paal hadden wij een zandbak in de dijk en menig uur speelden we daar want het was er vaak lekker luw, je had geen last van de zuidwestenwind.
Maar ook bracht de dijk vreugde om fietsen te leren.
Boven op de dijk sprong ik dan op de fiets, toen nog met antiplof banden, om via de kluft naar beneden te gaan.
Moet vast en zeker ook wel eens te hard zijn gegaan zodat ik belandde in het dijkslootje.
Wij als kinderen wisten niet aan welk belangrijk deel wij toen woonden, Westfriesche dijk C 60 post Schagen. Was het niet eenzaam om daar aan die dijk te wonen? Als kind weet je niet anders, je groeit ermee op.
Nu vertel ik aan de kleinkinderen over de belangrijke rol die je had in het Westfriese landschap. Al heb je nu als naam de Westfriese Omringdijk, voor mij blijf je de Westfriesche dijk, waar ik graag over vertel en schrijf.
Scheidspaal in het voorjaar op de Westfriesche dijk. Foto: Ina Broekhuizen-Slot.
Ben ik je vergeten, scheve paal? Zeker niet, want ik rij nog vaak langs die plaats, nostalgie opsnuiven. In 1961 verbrandde de boerderij en er is niets meer van over.
Jij staat er nog wel, monumentale paal, je bent nog steeds een deel van de dijk.
Wie o wie gaat ervoor zorgen dat je weer rechtop komt te staan? Wie geeft je een opknapbeurt zodat je weer jaren dienst kan doen?
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
Tekst en foto's: Ina Broekhuizen-Slot
Weer zou ie staan? Ja, erges links as je van Sunt Maarten komme.
Een endje verbai de Burghornderweg.
An doik vezelf. An de Westfriese doik.
Wat raidt 't hier mooi.
An de iende kant de Zoip met akkerland, an de are kant de polder met z'n grasland en die rechte weg in de middend.
En boven je de hoge lucht met dat ampartige licht, dat je enkeld hier ziene, zo dicht bai zee.
Nag effies deurraaie en goed oplette.
Ja, deer hè-je-n-'m!
Groôt is ie niet en hai is wat skeefzakt.
Z'n ouwe groize loif zit vol met gêlig mos.
D'r moete woorde opstaan. An de zuidkant én an de noordkant.
't Is bedat niet te lezen. Met je vingers kè-je de fleêuwige letters wel voele. Nag 'rs plure. Met moeite is ontcoifer ik: Geestmerambacht.
An de are kant gaat 't wat beterder: Schager en Niedorper Koggen.
Fier staat ie hier, ondanks z'n skevighoid.
Deuze stienen doikpaal.
Wat was ie belangroik in vroeger toide.
Hai gaf de skoiding an tussen twei doikvakke. Vier kilometer lang is deuze Nieuwe West-Friese Zeedijk, hai hoort bai de polder Burghorn die in 1461 droogloid is.
De doik most onderhouwen worre vezelf.
Wie zouwe dat doen? Die van Skagen? Of de mense van 't Geestmerambacht?
Gienien wou dat sjouwtje anpakke.
D'r kwam hêlegaar een rechszaak van.
Die van 't Geestmerambacht moste een derde deêl van de doik onderhouwe en die van Skagen tweiderde.
Tot an 1921 is dat zo bleven. Toe nam 't Hoogheemraadskap 't beheer over.
Maar de skoidingspaal staat 'r nag, skuil in 't lange gras.
As een kloin mônument voor de mense die deuze doik maakte en onderhielde, bedat voif eêuwe lang.
Zal ik 'm skoônskrobbe? Zodat iederien z'n letters weer leze ken?
Of zalle we d'r een écht mônumentje van make met een uitleg d'r bai over z'n geskiedenis.
Verrut, leite we dat doen!
Haí verdient 't én de doik verdient 't.*
* Er gaat een gerucht dat er plannen zijn om de hardstenen scheidpaal te vervangen door een passend monumentje waar de paal in vervat zit met daarbij informatie over de functie van de paal. Maar ja, wat is de waarde van een gerucht?
(Bron: De Schagerdam en de abdij van Egmond, Karel Cornelis Numan, uitgave van Vrienden van de Hondsbossche, 2015)
De zuidkant van de paal, links de Zijpe.
Nauwelijks te lezen: Niedorper Koggen.
De noordkant van de paal.
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
Netty Zander
Via schepen uit de tropische zeeën kwam de paalworm rond 1730 naar onze wateren en deed een aanslag op de palen van de krebbingen in de Westfriesche Omringdijk. Dit maakte dat Westfriesland een makkelijke prooi voor de waterwolf was. Om de dijk tegen de paalworm te beschermen werden allerlei mogelijke oplossingen bedacht. Een daarvan was een bepantsering met dichtbij elkaar geslagen nagels in de palen. (Zie verhaal van de maand november 2014)
Van een paar palen uit het havenhoofd in Medemblik is een kunstwerk gemaakt ter gelegenheid van het 450-jarig bestaan van de Berger- en Egmondermeer (BEM). Het object is gemaakt door Rob Komen en heeft de naam ‘Om een koppie’.
De Westfriese Omringdijk verbindt ons allemaal, en de palen van de dijk doen dat in het winkelcentrum van de wijk De Hoef in de Egmondermeer van Alkmaar opnieuw.
Het kunstwerk zal er waarschijnlijk niet mogen blijven staan.
‘Om een koppie’. Foto: Sjaak Bos.
Het idee van ‘Om een koppie’ paste geheel in de doelstelling van het herdenkingsjaar van de Stichting BEM, nl ‘Verbinden en ontmoeten’. Het werd uitgewerkt door leerlingen van de IPabo onder leiding van docent Sjaak Bos. De IPabo stelde haar deuren open voor wijkbewoners om ‘om een koppie te komen’ en zelf een kopje mee te nemen en te versieren. Zo zijn er 450 kopjes verzameld die vervolgens door de kunstenaar op platen Cortenstaal werden bevestigd. Voor het frame werden de eeuwenoude palen afkomstig van de Westfriese Omringdijk gebruikt.
De gemeente Alkmaar heeft voor het plaatsen van dit kunstwerk in het voorjaar een tijdelijke vergunning afgegeven. Eind 2015 is die vergunning verlopen en nu zou het kunstwerk weer verwijderd moeten worden. Het bestuur van de Stichting BEM 450 heeft hierover contact met de gemeente opgenomen.
Maar helaas is de gemeente Alkmaar niet bereid het kunstwerk over te nemen. Wel zou bij de gemeente een nieuwe vergunning kunnen worden aangevraagd, wanneer er een partij is die het kunstwerk in het winkelcentrum wil handhaven, of mogelijk op een andere plek wil neerzetten.
Stichtingsbestuur BEM zou het erg op prijs stellen als het niet het eind van ‘Om een koppie’ is. Dus mochten er gegadigden zijn voor dit bijzondere kunstwerk, dan horen zij dit heel graag via
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.
Netty Zander
Als uitsmijter van 2015 organiseerde voetbalverening AGSV en atletiekvereniging Hera voor de 44e keer de Oudejaarsdijkenloop.
Een mooie tocht over landerijen, dijken, wegen rond het dorp Aartswoud.
De molen Westuit nr.7 van onze Westfriese Molenstichting was in de tocht opgenomen.
Onder een blauwe lucht was het heerlijk wandelen. Gezellig om zoveel bekenden tijdens dit sportieve evenement te spreken.
Foto: Netty Zander.
Verhaal van de maand
Iedereen kan voor deze rubriek verhalen insturen. De verhalen moeten zelf geschreven zijn en de Omringdijk als thema hebben. U kunt uw verhaal (of gedicht) sturen naar het Westfries Genootschap.
Iedere eerste maandag van de maand wordt er één nieuw verhaal geplaatst.
De overige inzendingen worden bewaard voor een andere maand.