Nieuwe natuur in een gehavend kustgebied
Het is een bijzonder gebied, daar tussen Hoorn en Schardam. De wielen of walen langs de IJsselmeerdijk en het voormalige dijkmagazijn bij Scharwoude getuigen van een eeuwenlange strijd tegen het water. Achter de dijk wordt het kustgebied doorsneden door drie verkeersaders. Het natuurgeweld en de ingrepen van de mens maakten het gebied ongeschikt voor de landbouw.
Ooit werd Scharwoude tegen de Zuiderzee beschermd door een dijk vanaf het West in Hoorn naar de Schardam. In de 14de eeuw was deze dijk zó verzwakt dat ons voorgeslacht zich gedwongen zag landinwaarts een nieuwe dijk aan te leggen. Honderden hectares land en het grootste deel van het dorp werden daarbij prijsgegeven aan de zee. Het overgebleven stukje Scharwoude hield in 1854 op te bestaan als zelfstandige gemeente.
Dijkdoorbraken
Maar ook de nieuwe dijk bood niet altijd voldoende bescherming. De vele walen herinneren nog steeds aan de dramatische dijkdoorbraken van weleer. Zoals de Foreestenwaal en de Grote Waal bij Hoorn, nu verdwenen onder de westelijke uitbreiding van de stad.
Achter het nieuwe gemaal van de polder Westerkogge ligt de Noorderbraak en vlak daarbij staat een gepotdekseld dijkmagazijn. Hierin sloeg de dijkbeheerder de materialen op waarmee in tijd van nood de dijk werd gerepareerd. Al sinds vele jaren verhuurt het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier het voormalige dijkmagazijn als ‘schapenboet’ aan een veehouder.
Direct onder Scharwoude bevindt zich de Zuiderbraak en nog wat meer naar het zuiden de Simajaput (karperput), ontstaan in 1675 toen hier grond werd weggegraven voor versterking en reparatie van de dijk. En als laatste ligt even verderop het grote wiel, op de plek waar de Westfriese Omringdijk in 1675 voor de laatste maal is doorgebroken.
Ook de kuststrook achter de dijk is aangetast. Op korte afstand van elkaar doorsnijden drie verkeersaders dit gebied. De provinciale weg N247, die is aangelegd op een gedempte trekvaart, de spoorlijn van Zaandam naar Hoorn en de Rijksweg A7 maakten deze kuststrook ongeschikt voor de moderne landbouw.
Tussen de Westerdijk en De Hulk, niet ver van het oude gemaal van de Polder Westerkogge, ligt het zogeheten ‘Landje van Naber’. Het vrij natte natuurgebiedje is eigendom van de gemeente Hoorn en wordt beheerd door de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging. Er groeien bijzondere zout minnende planten en het is een belangrijke pleisterplaats voor weidevogels. (Foto TM)De Hulk
Het natuur- en recreatiegebied De Hulk is in de jaren tachtig van de vorige eeuw aangelegd in het kader van de ruilverkaveling Westerkogge. De benodigde gronden zijn aangekocht van of geruild met de toenmalige eigenaren. Het zowel buiten- als binnendijks gelegen gebied met een oppervlakte van zestig hectare is een fraai parkachtig gebied, waarin bosschages worden afgewisseld met recreatieweiden. Er zijn paden aangelegd en een vaarroute sluit aan op verschillende vaarmogelijkheden door het boerenland van de westelijker gelegen polder Westerkogge.
Natuurbouwprojecten hebben gezorgd voor een gevarieerde planten- en dierenrijkdom. In het noorden grenst De Hulk aan het dwaalpark Grote Waal en ten zuiden ervan ligt het natuurgebied De Suyderbraeck.
Het natuurgebied Suyderbraeck is genoemd naar een overblijfsel van een oude dijkdoorbraak direct ten zuiden van het dorp Scharwoude. Het natuurgebied is vijftien hectare groot.
De versnippering, veroorzaakt door de verkeersaders, is lastig voor de dieren die in dit gebied leven. Om dit nadeel enigszins te verminderen is vanuit de Suyderbraeck een ecologische route naar de Leekerlanden onder Berkhout en Wognum aangelegd. Onder de wegen zijn onderdoorgangen of faunapassages gemaakt, waardoor het leef- en jachtgebied van de hier levende dieren aanmerkelijk is vergroot.
