De timmerwerkplaats aan de Ooievaarsweg.Op de hoek van de Ooievaarsweg en de Langereis in Nieuwe Niedorp staat dit complex van schuren en huizen, dat halverwege de vorige eeuw gebouwd is door aannemer Jan van den Kommer. De schuren behoren anno 2021 toe aan de voormalige bollenkwekers Gebroeders Deen. Een van hen, Jan Deen, bewoont het huis op Ooievaarsweg 23. Hij vertelt over de gebouwen en hun opmerkelijke geschiedenis. Ook Klaas Koorn verhaalt hierover. Hij woonde tot voor kort in de boerderij tegenover de familie Van den Kommer.
De voorgevel aan de straatkant.
Linkerzijgevel, aan de kant van de woning van Jan Deen.
Achtergevel met opslag.Beschrijving
Op dit perceel in de hoek met de Langereis was een aannemersbedrijf gevestigd. Het bestond uit een dubbel woonhuis met bedrijfsgebouwen en schuurtjes. Opvallend hierbij zijn de timmermanswerkplaats en de grote houtloods.
Timmermanswerkplaats
Deze werkplaats werd tijdens de oorlog gebruikt als garagebedrijf voor de reparatie van auto's en motoren. Enige tijd na de oorlog werd de schuur in gebruik genomen als timmermanswerkplaats.
De werkplaats meet 12,5 x 14m. De gemetselde muren zijn zowel buiten- als binnen bepleisterd. Waarschijnlijk om de kalkzandsteen, waaruit deze vermoedelijk is opgetrokken, te beschermen tegen weersinvloeden.
De beide zijgevels hebben een dikte van 35cm terwijl de voor- en achtergevels uitgevoerd zijn als halfsteens werk. De gevels zijn versterkt door een aantal muurdammen van 23/23cm. Het dak is gedekt met verbeterde holle gesmoorde pannen. De goothoogte is 2,5m en de nokhoogte circa 6m. De topgeveltjes zijn recentelijk bekleed met damwandprofielplaat.
Karakteristiek raam in de werkplaats, gesitueerd aan de straatzijde.
Raam in de zijgevel.
Interieur met werkbanken.De draagconstructie binnen bestaat uit een dubbel vierkant van rondhout, diameter overal 24cm, geplaatst op poeren met daarboven een sporenkap. Hiertussen is een rietlaag is aangebracht ten behoeve van de isolatie. Tevens heeft men onder het gehele dak noppenfolie aangebracht. Onder de lage kozijnen, afmeting 1/2m en 1/1m, is de oorspronkelijke oude werkbank met timmermansgereedschap. Op het dak is een schoorsteentje dat binnen draagt op enkele balken. De werkplaats wordt momenteel gebruikt als stallings- en opslagruimte.
Het dak bestaat uit een dubbel vierkant. Beeld van de constructie aan de binnenzijde.
Nog een beeld van de dakconstructie.Houtloods
De houtloods, groot 12/18m, is opgetrokken uit een gemetselde plint hoog 60 cm van rode baksteen met daarboven verticale houten delen met kieren daartussen om het hout te kunnen drogen en op te slaan. Het dak zonder beschot is gedekt met gesmoorde holle pannen. De goothoogte bedraagt 4m en de nokhoogte ca. 7,5m. Ook deze loods wordt momenteel gebruikt als stallings- en opslagruimte. De loods is bereikbaar vanaf de Langereis.
Oorspronkelijke deur in de werkplaats.
Dak- en opslagruimte van de loods.
De achttien meter brede houtloods die aan de Langereis staat.
Zij- en achterkant van de houtloods.
Houtopslag in de loods, duidelijk zijn de kieren in het dak te zien.Bewoningsgeschiedenis
De werkplaats en het dubbele huis ernaast kennen een bijzondere geschiedenis. Eigenaar was Jan van den Kommer, hij bouwde deze panden in de oorlog, de woning dateert bijvoorbeeld uit 1944. Dat is te lezen in de tekst op de eerste steen die op 30 september 1944 werd gelegd door zijn zes jaar oude zoon Dick van den Kommer. In het huis aan de rechterkant (nummer 27) woonde Jan van den Kommer met zijn gezin, in de woning aan de linkerkant (nummer 25) de boekhouder De Boer.
Dubbel woonhuis gebouwd in opdracht van Jan van den Kommer in 1944. Aan de rechterkant woonde hij, links zijn boekhouder.
Eerste steen, gelegd in de muur van het dubbele woonhuis op 30 september 1944.
Klaas Koorn noemt de werkplaats steevast de ‘betonschuur’. Ook door de familie Deen werd deze naam gebruikt. Jan: ‘De buitenkant van de schuur was dichtgepleisterd, dat leek op beton.’
Over de geschiedenis van de panden vertelt Klaas Koorn het volgende. ‘Tegenover ons stond eerst een burgerhuis , daar woonde Jan met zijn gezin. Hij was werkman. Er stonden ook twee kippenschuren, zijn vrouw hield zich bezig met de kippen. In de oorlog ging Jan samenwerken met de broers Volkert en Wiebe Schoonbergen uit Winkel. Zij hadden verstand van aannemerij en Jan had lef, het bedrijf heette Gebroeders Schoonbergen en Van den Kommer. Ze gingen in Den Helder en op Texel werken voor de Wehrmacht, bunkers en bruggen bouwen en sloopwerk verrichten. Er waren veel vaklieden nodig: schilders, timmerlui. Allemaal werkten ze bij Jan van den Kommer, wel meer dan honderd man. Het dubbele woonhuis is door zijn personeel gebouwd van straatstenen, waarschijnlijk afkomstig uit Den Helder. Jan had vijf vrachtwagens rijden, in de werkplaats, die als garage diende, werkten twee monteurs: Piet Vlaar en Cor Rezelman. In de oorlog is ook de houtloods gebouwd, iets later dan de betonschuur. Er is veel geld verdiend in die oorlogsjaren.
Toen de oorlog over was, was het gebeurd. Al het materiaal werd in beslag genomen en er kwam een verkoping. Jan zat vast in kamp Schoorl.’
Volgens Dick van den Kommer, de jongste zoon van Jan, werden het dubbele woonhuis en de schuur gekocht door de firma Daalder uit Alkmaar. Jans oudste zoon Kees is later verder gegaan als aannemer en voor dezelfde prijs kocht hij de panden weer terug van de firma Daalder. De schuur werd timmermanswerkplaats. Kees zette het bedrijf voort tot 1972.
Jan Deen vertelt het volgende: ‘Toen het dubbele huis werd gebouwd, woonde Jan van den Kommer in een noodwoning tegenover de werkplaats, dus aan de andere kant van de Ooievaarsweg. De straatstenen uit Den Helder waren op de plaats van het te bouwen dubbele woonhuis gestort. Op een dag kwamen de Duitsers kijken waar de stenen gebleven waren. Jan nam ze mee in de noodwoning, 's middags gingen ze dronken weer weg. Waarschijnlijk heeft Jan er nooit meer wat van gehoord.’
Het oude schuurtje dat hoort bij de boerderij en later bij de woning van Jan Deen die daarvoor in de plaats kwam.Jan verrichtte ook goede daden, weet Deen. Hij stelt: ‘Voor al dat werk in Den Helder was veel mankracht nodig. Op een bepaald moment had Van den Kommer wel 150 man in dienst. Velen van hen waren mensen die tewerkgesteld moesten worden in Duitsland. Jan zei dan: “Je kunt voor mij werken, ik heb je nodig. Je bent onmisbaar en dan hoef je niet naar Duitsland.” Zo heeft hij veel mannen behoed voor tewerkstelling. De werkplaats is later door mijn vader gekocht en diende als opslag voor bollen. Het was er namelijk altijd koel vanwege die dikke muren.’
De houtloods was een ideale droogschuur. Jan: ‘Die lekt nooit!’ Ook de loods werd door zijn vader gekocht voor het bollenbedrijf.
Luchtfoto van de bebouwing op de hoek van de Ooievaarsweg-Langereis, 1956.Op de luchtfoto is de situatie van huizen en schuren te zien anno 1956. Vooraan het dak van de stolp van de familie Koorn. Daar recht tegenover het dubbele woonhuis met achter de rechterwoning het houten kantoor. Daar weer achter de houtloods. Links naast het dubbele woonhuis de werkplaats met daarachter enkele kleinere schuurtjes.
Links van de betonschuur de boerderij van Jan Deen, de vader van onze woordvoerder Jan Deen. Achter deze stolp een hooivijzel en een oud schuurtje dat er anno 2021 nog staat. De boerderij is vervangen door een woning. De bus en de tram op het erf van de werkplaats werden gebruikt als noodwoning.
