West-Fries veevoer gaat de hele wereld over

Zestig jaar geleden was Grasdrogerij Hartog niet meer dan één van de zeker honderd grasdrogerijen die ons land telde.
Tegenwoordig is het bedrijf aan de Mijnsherenweg 7 in Lambertschaag een internationaal georiënteerde producent van veevoeder, dat weinig concurrentie meer heeft te duchten. Aan de leiding gaat Wil Hartog: niet alleen een zakenman met een levensvisie, maar ook onder de bijnaam ‘de Witte Reus uit Abbekerk’ een succesvol motorcoureur in de jaren zeventig.


Boer en loonwerker komen amper meer achter het stuur van hun machines vandaan. Er is nauwelijks handkracht nodig, maar de investeringen zijn enorm. (Foto TM)

Als jongen al hielp Wil in de grasdrogerij, toen nog aan de Vekenweg in Abbekerk. Vader Jan Hartog werd in 1950 voor 30.000 gulden eigenaar van het bedrijf, dat op die plek enkele jaren eerder was opgericht door Gerrit Fikse. De import van krachtvoer was door de Tweede Wereldoorlog stil komen te liggen en men had gedroogd gras, klaver en luzerne ontdekt als alternatief.

Grasdrogerij Hartog B.V. in Abbekerk in 2009. (Foto TM)

Boerenzoon Jan Hartog werkte in 1947 enige tijd als bedrijfsleider bij Fikse. Hij werd daarna vertegenwoordiger van een fouragehandel en mengvoederfabrikant, maar keerde vervolgens terug naar de grasdrogerij.
Hoe dat ging, vertelde Jan Hartog in het jubileumboek ‘Hartog Abbekerk 50 jaar’: ‘In augustus 1949 fietste ik langs de drogerij. Gerrit Fikse stond buiten en hij zei: Je kunt van mij alles kopen, want ik wil naar mijn broers in Californië.’

Negen man personeel

Aldus geschiedde en zo begon Jan Hartog in 1950 met negen man personeel. De begintijd was niet altijd even gemakkelijk, want het bedrijf ondervond flinke concurrentie van enkele nieuw opgerichte coöperatieve drogerijen in Avenhorn (1951), Barsingerhorn (1951) en Middenmeer (1952).
Grasdrogerij Hartog overleefde de concurrentie en kende in de jaren zestig een periode van groei – onder meer door zich toe te leggen op de handel in veevoeder – en modernisering. Zonen Wil en Piet Hartog gingen in die jaren in het bedrijf van hun vader aan de slag.
De groei van de drogerij leidde begin jaren zeventig in Abbekerk tot steeds meer overlast bij omwonenden. Verdere uitbreiding aan de Vekenweg was daardoor niet meer mogelijk en vader Hartog besloot tot nieuwbouw, enkele kilometers verder aan de Mijnsherenweg. In 1975 opende daar het nieuwe bedrijf: hypermodern en vier keer zo groot. In de decennia daarna ontwikkelde Grasdrogerij Hartog zich verder, ook op de internationale markt. Het loondrogen werd minder, maar de export van veevoeder – met vooral paardenvoer als nieuw product – ontwikkelde zich voorspoedig. Hartog-voer voor vee, paarden, geiten, struisvogels en kamelen vindt tegenwoordig niet alleen aftrek in Europa, maar ook in Japan en het Midden-Oosten.

De Witte Reus

Naast zijn werk in Grasdrogerij Hartog was Wil Hartog vanaf 1967 tot 1981 een internationaal succesvol motorcoureur. Hij behaalde vele titels en topklasseringen met als hoogtepunt – ‘de mooiste dag van mijn leven’ – als eerste Nederlander op 25 juni 1977 de overwinning in de 500 cc-klasse op de TT van Assen. ‘De Witte Reus uit Abbekerk’ was zijn bijnaam, te danken aan zijn lengte en het spierwitte motorpark dat hij altijd droeg.
De overwinningsbeker van de TT van Assen is hij kwijt. Die is ooit door één van zijn zonen verkocht op een rommelmarkt. Zoekacties hebben tot op heden niets opgeleverd.

Dieptepunten

Natuurlijk waren er ook dieptepunten, zoals het overlijden van vader Jan Hartog in 1987 en de grote brand die het bedrijf trof in 2001. Piet Hartog stapte in 1999 wegens gezondheidsredenen uit het bedrijf. Tegenwoordig leidt Wil Hartog de drogerij met twee mede-directeuren. Zijn zonen Willem en Sebastiaan hebben voor een andere richting gekozen. Wil heeft daar vrede mee: ‘Het maakt niet uit wat je doet, als het maar in het belang is van mens of dier’.
Hij denkt zelf nog lang niet aan stoppen: ‘Ik hoop gezond en wel honderd jaar te worden.’