Historie gaat terug tot omstreeks 1740
Kaasmarkt, Koemarkt, Melkmarkt, Korenmarkt, Veemarkt, Botermarkt, Vismarkt of gewoon alleen maar Marktplein: zoveel namen van straten en pleinen herinneren aan de belangrijke rol, die de markten vroeger speelden in de plaatselijke bedrijvigheid. Niet alleen in de steden, maar ook in de dorpen. Zoals de paardenmarkt in Opmeer, die ruim twee eeuwen lang heeft bestaan. Nu herinnert alleen nog het straatnaambordje Paardenmarkt aan die jaarlijkse hoogtijdag. En natuurlijk de traditionele Lappenmarkt eind mei, op kermismaandag, want die is voortgekomen uit de paardenmarkt.
Alleen het straatnaambord herinnert nog aan de paardenmarkt. (Foto TM)
Sinds het verkrijgen van stadsrechten in 1414 heeft Opmeer verschillende markten gekend. Zo werden er ooit lammerenmarkten, koeienmarkten en kaasmarkten gehouden. De historie van de paardenmarkt gaat terug tot omstreeks 1740. Eerst als ‘wilde’ markt en vanaf 1761 als officiële Vrije Paardenmarkt met de goedkeuring van de Staten van Holland en West-Friesland. Begin vorige eeuw werden op de jaarlijkse markt nog een paar honderd paarden verhandeld, maar in latere jaren zakte de aanvoer in door de toenemende mechanisatie in land- en tuinbouw. In 1963 kwam er officieel een einde aan de Vrije Paardenmarkt op kermismaandag. De Lappenmarkt op die dag bestaat nog steeds.
De Breestraat in Opmeer omstreeks 1900 met links café De Uitspanning. Waarschijnlijk is de foto genomen tijdens de jaarlijkse paardenmarkt. (WFA)
Herinneringen
Oudere inwoners van Opmeer/Spanbroek hebben natuurlijk nog volop herinneringen aan de vroegere paardenmarkt. Zoals Tinie Klaver-Ursem (84) en haar broers Jan (83) en Sjaak (71) Ursem. Ze waren er al jong bij betrokken, want hun vader Gerrit Ursem was niet alleen postbode, hij had ook een klein veebedrijf en handelde in paarden op de jaarlijkse markt. ‘De paardenmarkt was altijd tijdens de kermis. Wij moesten dan op het landje, waar de markt werd gehouden, de palen opzetten. En de touwen spannen waar de paarden aan kwamen te staan. Na afloop werden die weer bewaard tot het volgende jaar’, vertellen de broers.
Jan Ursem herinnert zich de jaren, waarin er nog wel zo'n vijftig tot zestig paarden op de markt stonden. ‘Er kwam veel volk op af, natuurlijk boeren en handelaren, maar ook veel woonwagenlui die paarden kochten voor de handel.’ Sjaak: ‘De paarden werden geshowd in de Breestraat, vlak bij de paardenmarkt. Daar lieten ze de paarden stappen en draven. De afhandeling van de verkoop was daarna in café Kromhout, op de hoek van de Breestraat waar nu de fietsenzaak van Vriend zit.’
Handjeklap tussen Gerrit Ursem (met pet) en Gerrit Knijn op de paardenmarkt, die in augustus 1978 werd gehouden in de Pastoor Meriusstraat. (Foto coll. Gerard Appel, Spanbroek)
Nadat er in 1963 een einde kwam aan de paardenmarkt, volgde er eind jaren zeventig, begin jaren tachtig een herstart. Een initiatief van de stichting, die de jaarlijkse Landbouwtentoonstelling in Opmeer organiseert, altijd op de eerste maandag van augustus. Maar het succes van dat evenement sloeg niet over op de paardenmarkt, die op dezelfde dag plaatsvond.
Sjaak Ursem, met zo'n 35 jaar ervaring in de draf- en rensport, was marktmeester van die ‘nieuwe’ markt: ‘We hebben het zes of zeven jaar geprobeerd, maar het lukte niet om voldoende paarden naar de markt te krijgen. Die werd ook niet meer gehouden op de originele plaats, want op dat landje was inmiddels een busstation gebouwd, maar in de Pastoor Meriusstraat, verderop in het dorp.’
De herstart van de paardenmarkt in Opmeer hield het dus niet lang vol. Het busstation trouwens ook niet, want de bewoners van de straat met het naambordje Paardenmarkt kijken tegenwoordig uit op een parkeerterrein met op de achtergrond de plaatselijke bibliotheek en dagcentrum De Klink voor ondersteuning van kinderen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking.
