Foto uit 1922 van de zweminrichting in Lambertschaag. (C. Modder, Aartswoud)
Westfriese nationale atletiekkampioenen waren bijvoorbeeld Nel Zwier, hoogspringster uit Enkhuizen, Piet Olofsen, speerwerper te Hoorn en jarenlang recordhouder, kogelstoter Aad Wormsbecher, ook uit Hoorn, die in de nationale selectie zat.
Wielrennen in rok en blouse
Met wielrennen was nog wel eens wat te verdienen, maar dat kwam pas diep in de twintigste eeuw. De eerste wielrenners waren deftige heren en dames op traditionele oud-Hollandse fietsen. De heren hadden, omstreeks 1910, petten op en kniebroeken aan en overhemden met hoge boorden. De dames waren in sportieve dracht met rok en blouse aan.
Enkhuizen en watersport zijn één. Op de foto maken Jaap van Slooten van het Zuiderzeemuseum en Kerry Frankfort, zeilmaker in Enkhuizen, een proefvaart met een plezierveldschuit in de Oosterhaven. (P.M. Rooker, Enkhuizen)
‘Echt’ wielrennen op de weg was namelijk verboden tot diep in de jaren dertig. Niet omdat het gevaarlijk was, maar vanwege de goede zeden! Met blote benen op een fiets, dat kon absoluut niet. Het is wel gebeurd dat de veldwachter je, als je met onbedekte benen reed, om een hoekje van een huis opwachtte en zijn sabel tussen je spaken stak om je te kunnen bekeuren.
Sinds 1935 was een opmerkelijke faciliteit: een wielerbaan op Wieringen. Een prachtige, wat steile baan, die later zelfs verlicht was. Vele Westfriezen zullen er hebben gereden. De baan werd in 1951 opgeheven.
Profsprinter maakt furore
Veel toppers in het wielrennen heeft West-Friesland niet voortgebracht. Uitschieters waren de Warmenhuizers Steven Rooks (bergkoning in de Tour de France) en Matthé Pronk (twee keer tweede op het wereld Kampioenschap stayeren) in recente tijden. We hebben Jan van Gent uit Hoorn die in de eerste vijftien jaar van de twintigste eeuw furore maakte. Hij werd nationaal kampioen profsprinten en werd vier keer tweede. Alles op de baan, natuurlijk. Veel later, in 1966, werd Gerrie Bruin uit Andijk nationaal kampioen op de 50 kilometer, ook op de baan, en een jaar later tweede. Aardig presteerden ook de broers Hans en Peter Tesselaar uit Kalverdijk, ze reden in diverse internationale rondes en Peter reed nog met internationale toppers als Bongers, Wachtmans en Zoetemelk in de ploegentijdrit op het wereldkampioenschap voordat hij met een knieblessure moest stoppen. En Hans Tesselaar had er plotseling genoeg van. Hij was meer een sportieveling dan iemand die er geld mee wilde verdienen. En zo is het nog steeds met de meesten in sportend West-Friesland.
Gebruikte afkortingen:
HKU : Historische Kring Ursem
OVM : Oudheidkundige Vereniging Medenblick, Medemblik
RAH : Rijksarchief Noord-Holland, Haarlem
RMA : Rijksmuseum Amsterdam
SLV : Stichting Langedijker Verleden, Zuid-Scharwoude
SMA : Stedelijk Museum Alkmaar
VOH : Vereniging Oud Hoorn
VOOH : Vereniging Oud Obdam-Hensbroek
WFM : Westfries Museum, Hoorn
© 2000 Uitgeverij Waanders b.v., Zwolle
Druk: Waanders Drukkers, Zwolle
ISBN 90 400 1105 2
Deze aflevering is mede tot stand gekomen dankzij de financiële ondersteuning van Zeeman Vastgoed Beheer B.V. in Hoorn.
In de zomer was het water van De Rijd in Nieuwe Niedorp het domein van zwemmers. Bij zwemvereniging De Frisse Morgen haalden velen hun diploma's. (A. Wit, Nieuwe Niedorp)