Vlees ‘onder de pekel’
Brood was belangrijk, maar het eten van vlees op den duur niet minder. Er werd veel geslacht. Nog altijd wordt november de slachtmaand genoemd, vroeger wás het met recht de slachtmaand. Als de winter in aantocht was, zorgde menigeen dat hij het nodige vlees ‘onder de pekel’ kreeg.
Ruim dertig jaar was Heertje Peerdeman (1903-1979) in dienst van de gemeente Bovenkarspel, in de eerste plaats als omroeper, maar ook als als huurophaalder, belastingcontroleur en in de zomermaanden als badhuisbeheerder. Om hem er een beetje knap bij te laten lopen, kreeg Heertje van de gemeente een donker paken een pet. (AWG)
Speciaal voor de slachtmaand werden dieren vetgemest; meestal een varken, soms ook een koe. Wie niet alleen een heel varken kon betalen, kocht er één samen met een ander. Het was het handigst als de slachter aan huis kwam. Dat voorkwam gesleep en tijdverlies bij het verwerken. Het bloed werd in een teil opgevangen om er bloedworst van te maken. De haren werden weggeschroeid of met kokend water afgekrabd. Vervolgens werd het opengesneden dier op een ladder gespannen om het een nacht af te laten koelen. Dat kwam de houdbaarheid van het vlees ten goede. De volgende dag werd het varken in stukken gesneden: spek, karbonades, ham. Het vlees werd gezouten en laag voor laag netjes in de pekelkuipen gelegd. Na enkele weken werden de hammen eruit gehaald en te drogen gehangen. De darmen werden schoongespoeld en gebruikt om worsten te stoppen. Deze werden met een houten stop gesloten en daarna gekookt.
De eigenaar van het dier gaf de ingewanden vaak weg aan arme mensen om ze op te bakken. Zelfs de kop bleef niet onbenut. Gekookt, van botten ontdaan en gekruid met kruidnagel leverde die hoofdkaas op. De ‘vinke’, ofwel kaantjes die na het vetsmelten overbleven, werden op een snee roggebrood gedaan. Het spreekt vanzelf dat de kwaliteit van het vlees na verloop van tijd minder werd.
Soms hadden de mensen plotseling een meevaller. Als er bijvoorbeeld een koe verdronken was, deed de slager na keuring het vlees snel als vrijbankvlees van de hand.