Wouter Sluis uit de Beemster en Pieter Boekel uit Assendelft waren overtuigd dat kaasmaken een wetenschap was. Zij drongen aan op het vervangen van houten vaatwerk door metaal. Zij gaven het belang aan van zindelijkheid en het reinigen met heet water. Er kwam een kliender (soort harkje) om de wrongel te snijden. Om de melktemperatuur te bepalen werd niet langer gebruik gemaakt van de vinger van de boerin, maar van een thermometer.
Sinds 1893 komen boeren, burgers en buitenlui naar Schagen voor de jaarlijkse Paasveetentoonstelling. Deze foto werd gemaakt in de jaren vijftig van de 20ste eeuw. (N. Dekker-Loer, Schagen)
Koeien zegenen met wijwater
Bij het verlaten van de stallen in het voorjaar waren de dieren altijd zeer uitgelaten. Met opgeheven kop, de staarten omhoog en met wilde sprongen renden de koeien de stal uit naar de groene weide. Katholieke boeren zegenden hun vee daarom voordat het zover was met een takje wijwater. Zo hoopten zij dat er geen ongelukken zouden gebeuren en dat de koeien zichzelf niet zouden verwonden. Dit ritueel kwam nog deze eeuw bij veehouder P. Klaver aan de Oudedijk in de polder Burghorn bij Schagen voor. Deze diepgelovige familie had een rotsvast vertrouwen in de hulp van de Schepper. Hervormde boeren geloofden niet in deze ‘paapse’ gebruiken.
Aalbessen in de Bangert
In 1847 werd de Hollandsche Maatschappij van Landbouw opgericht. Het doel van deze organisatie was het vergroten van agrarische kennis door onderwijs, veekeuringen, ziektebestrijding en tentoonstellingen. Maar veranderingen kwamen er slechts langzaam. Lang niet alle initiatieven van de Maatschappij sloegen onmiddellijk aan.
Melktijd bij het boerenechtpaar Jan Kort en Aagje Kort-Van der Welle in Aartswoud omstreeks 1945. (C. Modder, Aartswoud)
Zolang boerinnen op de Rode Steen in Hoorn in hun felgekleurde rokken en met een gouden naald langs het voorhoofd staande op een boerenwagen de kazen nog konden toewerpen naar hun mannen of zonen, kwam er toch wel geld in het laadje. Extra inspanningen gericht op vernieuwing werden dan overbodig geacht.
In de tweede helft van de negentiende eeuw kwam er meer bouwland in gebruik: in het Geestmerambacht bij Langedijk werd meer kool geteeld en rond Bovenkarspel gold hetzelfde voor aardappelen, bloemkool, uien en wortelen. Tuinders daar profiteerden van verlaging van het waterpeil. Belangrijk waren ook de boomgaarden in de Bangert nabij Hoorn. Onder de hoogstambomen werden volop aalbessen geplant. In 1975 besloeg de oppervlakte fruit in de Bangert nog ruim vijftienhonderd hectare. De vraag op de binnenlandse markt nam sterk toe door de behoefte in de grote steden.
Nog altijd kunnen boeren hun vee laten deelnemen aan keuringen, waar een deskundige jury een oordeel velt over de getoonde runderen en paarden. De Hollandsche Maatschappij van Landbouw reikte jaarlijks prijzen uit. Behalve een oorkonde kreeg men ook een geldbedrag. (WFM)
