In 1914 brak in Europa de Eerste Wereldoorlog uit. Nederland was neutraal, maar mobiliseerde toch. De jonge soldaten stuurden hun ouders vrolijke ansichtkaarten: niet alleen de oorlog had hun aandacht. (C. Modder, Aartswoud)
Nog enkele andere Spaanse schepen werden overmeesterd en tot zinken gebracht.
De Spanjaarden raakten in paniek en vluchtten terug naar Amsterdam. Bossu zag daarop geen uitweg meer en gaf zich over. Alva keerde gedesillusioneerd terug naar Spanje.
Spaans vaandel in Grote Kerk
Er werd een akkoord gesloten over uitwisseling van de gevangen genomen soldaten. Allen werden naar Hoorn afgevoerd, Bossu zou er tot 1576 gevangen blijven. Het veroverde Spaanse vaandel werd in de Grote Kerk van Hoorn opgehangen, waar het tot 1727 is gebleven, tot het tot stof was vergaan.
Als gevolg van de overwinning op de Spaanse vloot bleef de Zuiderzee in handen van de opstandelingen. Zij blokkeerden de haven van Amsterdam. Vooral de Westfriese havensteden profiteerden hiervan: de handel verplaatste zich naar Hoorn en Enkhuizen, en in iets mindere mate ook naar Medemblik.
Voor de mannen die tussen 1914 en 1918 waren opgeroepen, begon een lange tijd van verveling. Vijf jaar lang was men in dienst, wachtend op een vijand, die niet kwam. (C. Modder, Aartswoud)De steden kwamen tot grote bloei en ook het platteland floreerde. De bloeiperiode hield aan, ook nadat Amsterdam na zijn overgang naar de kant van de opstandelingen in 1578 de vooraanstaande positie weer had ingenomen. Pas in het midden van de zeventiende eeuw zette een economische achteruitgang in die tot het einde van de achttiende eeuw zou duren.
Oorlogshandelingen hebben in de twee eeuwen van het bestaan van de Republiek (1587-1795) niet meer in West-Friesland plaatsgevonden, maar niettemin ondervonden de Westfriezen wel de gevolgen van de vele oorlogen waar de Republiek bij betrokken was.
In 1919 was het duidelijk: de Grote Oorlog was eindelijk afgelopen. De dienstplicht zat erop. Het Hoornse garnizoen, dat op diverse militair strategische plekken was gelegerd, zoals bij Callantsoog, keerde terug naar de stad en de kazerne. Onder grote publieke belangstelling en met marsmuziek werden de manschappen over het Grote Noord welkom geheten. (G. van der Zel, Hoorn)