Een goede week later sloegen de stormers echter wel toe. Op 2 september werden er in de Franciscanerkerk door Dirk Maartensz. uit Schagen en Philips Cornelisz. grote vernielingen aangericht. Aan de meeste Westfriese steden en dorpen ging de Beeldenstorm grotendeels voorbij. Een van de redenen daarvoor was dat de scheepvaart en handel voor een klimaat van vrijzinnigheid en verdraagzaamheid zorgden.
De oude dorpskerk van Sint Maarten, in 1820 geschilderd door Cornelis Bok. (RANH)
Westfriese Bloedraad
Verschillende pastoors zijn van het katholicisme overgegaan op het nieuwe geloof, het protestantisme. Cornelis Cooltuyn werd hiervoor al genoemd, en ook andere pastoors in Enkhuizen probeerden al vroeg om de kerk van binnenuit te hervormen. Ook pastoor Sijbrand Jansz uit Schagen bestreed al in een vroeg stadium de katholieke geloofswaarheden. Na de komst van hagepreker Hamanus ging hij in 1560 over op de nieuwe leer van Calvijn. In 1567 verbond Hamanus hem in de echt met de vrouw met wie hij samenleefde. Ook zij vluchtten voor Philips' militair ingrijpen naar het veilige Emden. Daar bevonden zich in 1568 al ongeveer 5000 vluchtelingen.
In 1450 bouwden twee broers ieder een houten kapel op het Grote Oost in Hoorn: de oorsprong van wat later de Oosterkerk zou worden. In de 19de eeuw was er geen geld meer voor het onderhoud van de kerk. Reden de kerk open te stellen voor niet-godsdienstige zaken. Zo werd er in 1855 een landbouwtentoonstelling georganiseerd door de Hollandsche Maatschappij van Landbouw. (WFM)
Sijbrand Jansz en zijn vrouw keerden later weer terug, om in de Zijpe een landbouwbedrijf te beginnen. Jansz werd verraden en gevangen genomen op last van Jan de Grueze, deken van West-Friesland. In 1570 werd pastoor Jansz in Den Haag ter dood gebracht.
De Grueze verklaarde in 1568 voor de Raad van Beroerten, de Spaanse ‘Bloedraad’ van Alva, dat vele ambtsdragers in zijn rayon ‘alle heur priesterschap verloochend hebbende en hen begeven tot huwelycken staet en continuerende de predicatie van Calvin’.
Links: De middeleeuwse Westerkerk van Medemblik was aanvankelijk gewijd aan St. Bonifacius, maar kreeg toen de kerk in handen kwam van de Utrechtse Sint-Maartensdom, als tweede patroon de heilige Martinus. Deze tekening maakte Cornelis Pronk in 1726. (AWG)
Rechts: Met de bouw van de toren van de Zuiderkerk van Enkhuizen werd begonnen in 1450, maar de toren – 75 meter hoog – was pas klaar in 1533, toen de spits met koper werd bedekt. (AWG)
