Niet tot ieders genoegen overigens: de pastoor van Grootebroek, D. van Dijk, dwarsboomde omstreeks 1828 het streven naar broederschap tussen rooms-katholieken en protestanten waarmee dominee Van Hengel en pastoor J.M. Schrant zo'n vijftien jaar eerder begonnen waren.
Foto uit omstreeks 1920 van leerlingen van de Langendijker Muziekschool in ZuidScharwoude. De leerlingen zijn gekleed voor een uitvoering van Roodkapje in café ‘De Roode Leeuw’. Toen oprichter Andries Olie in 1926 overleed, betekende dat het einde van de muziekschool. (SLV)
Nieuwsgierig Aagje
Honderd gulden en sieraden worden haar afgepakt en door daartoe uitgenodigde heren in drank omgezet. Aan het einde van het drinkgelag trekken ze Aagje zeemanskleren aan, leggen haar in een bakermand en zetten haar op de stoep van een huis. De volgende dag treft Freekbuur haar aan, omstuwd door mensen die haar uitlachen. Als goede buur ontfermt hij zich over het nieuwsgierig Aagje.
Uitspanning door inspanning
‘Nutte’ betekende niet alleen luisteren naar lezingen met onderwerpen zoals Vermindering van twist en tweedracht door gelijkheid van beginselen, De zedelijke grootheid van Socrates, Kunstbenen of Hoe men te Greenwich den wereldtijd bepaalt, het leidde ook in 1875 in Twisk tot de oprichting van Uitspanning door inspanning, een nog steeds bestaande, debatteervereniging. Ook werden mensen die zich hadden onderscheiden door uitzonderlijk humaan gedrag in het zonnetje gezet: Jan Schipper uit Wijdenes bijvoorbeeld die in 1819 vijf mensen voor de kust bij Wijdenes het leven redde of Frederik de Waal, ‘de held van Medemblik’, die in 1831 in een vliegende storm twee Urker vissers van hun schip haalde.
Volgens een huishoudelijk reglement uit 1843 mochten eenmaal per jaar ook vrouwen de Nutsavonden bezoeken, maar het werden er ook wel eens twee; ‘vrouwenavonden’ waren over het algemeen wat fleuriger dan de gemiddelde bijeenkomsten omdat er extra aandacht besteed werd aan bijvoorbeeld voordragen of zang. Nutslezingen werden vaak opgeluisterd door optredens van zangers, muzikanten, toneelspelers, uit het eigen of naburige dorp; begin twintigste eeuw brachten nationale beroemdheden zoals de in Zaandam geboren liedjeszanger en -schrijver Dirk Witte (1885-1932) een avondvullend programma.
In veel plaatsen verdween 't Nut als gevolg van onder meer de toename van het aantal verenigingen, verbetering van het onderwijs, de komst van kranten, bioscopen, radio en tv. 't Nut had zijn nut bewezen.
Kunst Adelt Het Leven
Ook bij de oprichting van de zogenaamde rederijkerskamers, ofwel toneelverenigingen deed de nutsgedachte zich gelden. De leden van De Eendragt in Hauwert, opgericht in 1864, stelden zich in 1864 ten doel ‘daar waar de mensheid lijdt, hunne krachten aan te wenden tot leniging daarvan, hetwelk zij trachten te bereiken door het doen van eenige openbare voorstelling, zoo in proza als poëzie’. En de acteurs en actrices van Aurora in Sijbekarspel besloten in 1882 ‘dat ieder beurtelings de vergadering zal openen ter beoefening van het in woorden brengen van gedachten’. Ook namen van verenigingen verwijzen naar nut: DENEG (Binnenwijzend) betekent: Door Eendracht Nut en Genoegen; KAHL (Venhuizen) Kunst Adelt Het Leven. Een herinnering aan de vroegere rederijkerskamers De Lauwerier en De Roode Angieren wordt opgeroepen door namen als Het Mosterdzaadje (Wijdenes), De Grashalm (Berkhout), De Rozenstruik (Oostwoud).
De Hoornse Dansclub OLA hield op 27 februari 1916 een bal masqué in Het Park. Voor fotograaf Schepel poseerden sommigen gemaskerd, anderen wilden liever herkenbaar op de foto en schoven hun masker even opzij. (AWG)
