Titelpagina van de bestseller Itinerario van Jan Huygen van Linschoten. Tijdens zijn verblijf in Goa ondervroeg Huygen Van Linschoten de schippers en stuurlieden, die deze Portugese kolonie aandeden, over de landen en volkeren in het verre oosten. De vele verhalen van de schippers bundelde hij in de reisbeschrijving of Itinerario. (WFM)
De kaarttekenaar Lucas Jansz Waghenaer (1533 of 1534 in Enkhuizen - 1595) ‘Piloot ofte Stuyrman residerende inde vermaerde zeestadt Enckhuijsen’ – naast Pomp, de geneesheer en rariteitenverzamelaar Bernardus Paludanus, en Linschoten de vierde beroemde Enkhuizer van die jaren – legde toen juist de laatste hand aan zijn Thresoor en zal Pomp dan ook direct na zijn thuiskomst hebben uitgehoord om zijn Indische ervaringen te verwerken. Waghenaer werkte al vanaf de jaren zeventig aan de ‘Spieghel der Zeevaerdt’, de eerste zeeatlas ter wereld, een novum in de geschiedenis van de cartografie. Bij het schrijven werd hij gestimuleerd door de erudiete stadsarts en diplomaat François Maelson, die weer contacten onderhield met Leidse humanisten. Het eerste deel van de atlas verscheen in 1584, deel twee een jaar later. Maelson zorgde ervoor dat Waghenaer, die met zijn grote gezin voortdurend in geldzorgen zat, van de Staten van Holland en West-Friesland een beloning van 600 pond kreeg. De atlas bevatte 43 kaarten van Westeuropese kusten op een uniforme schaal 1:240.000, gecombineerd met een profiel van diezelfde kusten en met zeilinstructies. Kort voor zijn tragische dood ontving Willem van Oranje in 1584 Waghenaers Spieghel.
Nieuwigheid
Eigenlijk was de atlas, gegraveerd door de toenmaals zeer bekende graveur Johannes van Doetecum, te luxueus voor praktisch gebruik. In 1593 publiceerde Waghenaer dan ook zijn ‘Thresoor der Scheepvaart’, handzamer van formaat en bijgewerkt volgens de nieuwste informatie.
De Enkhuizer cartograaf Lucas Jansz Waghenaer publiceerde 1584 het eerste deel van de Spieghel der Zeevaert, de eerste zeeatlas ter wereld. In 1586 verscheen het tweede en laatste deel. Hier afgebeeld is de Golf van Biskaje. (ZZM)