Klik hier voor een grotere afbeelding.
Hoorn is ook in de Middeleeuwen, vermoedelijk in de dertiende eeuw, ontstaan op een kruispunt van drie wegen. De eerste weg was de dijk die langs de Zuiderzee liep; de tweede weg was een vaarweg, het veenriviertje de Gouw, en de derde was de Zuiderzee zelf. Daar waar de Gouw de dijk doorsneed om in de Zuiderzee uit te monden, bouwden de toenmalige Westfriezen een sluisje. Deze plaats werd al snel Horn genoemd, wat "hoek" betekent.
Omdat je bij een sluis, net als bij een brug of een dam, vaak even moet moet wachten, was dit een plaats waar men handel begon te drijven. Hier werden Westfriese landbouw- en veeteeltprodukten uitgewisseld tegen produkten van elders. Verschillende vissers, handelaars en ambachtslieden besloten zich hier te vestigen. Zij bouwden de eerste huizen, een haventje, een kerk, betere wegen: Hoorn was geboren. Later dan in Medemblik, in 1357, kreeg ook Hoorn stadsrechten. Zo werd het aan het eind van de Middeleeuwen een marktplaats. De inwoners van Hoorn hebben in 1356 veel geld aan de Graaf van Holland betaald voor het stadsrecht, dat hen toen na een jaar werd verleend.
