Klik hier voor een grotere afbeelding.
De enige echte oorlogshandeling, die zich tijdens de 80-jarige oorlog in of bij West-Friesland heeft afgespeeld, was de slag op de Zuiderzee in 1573. De Spaanse admiraal Bossu werd daar totaal verslagen door een Westfriese vloot onder leiding van de burgemeester van Monnickendam, Cornelis Dircksz. De geuzenschepen opereerden o.a. vanuit Hoorn en Enkhuizen. Ook werd er een tijdlang in de buurt van Pampus gevochten, terwijl een groot aantal geuzen vanuit de Waddenzee opereerde. Bossu moest zich overgeven en werd met ruim 200 soldaten gevangen genomen en naar Hoorn gebracht. De nederlaag van Bossu was één van de redenen voor de gehate Spaanse landvoogd Alva om ontslag te nemen. De gevelstenen in deze huizen herinneren ons nog aan de slag op de Zuiderzee. Een ander bestuurscollege in dit gebied was "De Admiraliteit van West-Friesland en het Noorderkwartier". Zij behartigde de marine-zaken en vergaderde in het voormalig St. Agnietenklooster te Hoorn.
